Help ! Koningshuis ? William III of Orange ??? Er bestaat grote onzekerheid over de (voor)ouders van Maria Donij. In de eerste plaats is haar vader onbekend. Omtrent haar moeder is ook weinig bekend, geen geboortedatum, geen data van doop, of huwelijk, of overlijden. het enige dat we weten is dat er op 3 april 1866 door een vroedvrouw (Mw Stutterheim-Brons) te 's Gravenhage aangifte is gedaan van de geboorte van een dochter van een zekere Maria Donij ,(dienstbode) eveneens geheten Maria Donij , die geboorte zou al eerder hebben plaatsgevonden te 's Gravenhage , namelijk op 31 maart 1866. Maria Donij junior wist zelf (toen haar dochter CJM Lubbers - van der Brugge , mijn oma, ernaar vroeg) niet wie haar ouders waren, ze herinnerde zich slechts vaag wat details uit haar vroegste jeugd in Den Haag of Scheveningen en al op jonge leeftijd een overplaatsing (tbv zowel lagere school als middelbare school) naar de departementale school van Vethake te Breda. Zij werd in huis genomen bij juffrouw Vastenou op het adres Boschstraat 150, Breda. Die Jufrouw Vastenou was zelf gescheiden (?) en had vier kinderen die elders in Breda in een openbare kostschool waren gedaan (gratis) en het in huis nemen van Maria Donij leverde Mw Vastenou wat geld op om van "rond te komen". Het geld voor kost en inwoning en het schoolgeld was bepaald niet gering en zou zijn betaald door "derden" al of niet ( via of ) door een tante van Maria Donij geheten tante Mina van Doorn, (voluit Wilhelmina Maria van Doorn) eigenaresse van een hoedenwinkel (of modezaak) te Den Haag , die zelf ongehuwd en kinderloos was. Hoewel dat destijds al wettelijk verplicht was, werd door niemand tijdig de moeite genomen om de rechtbank te vragen een voogd en toeziend voogd over haar te benoemen. Waarom niet? Moest er iets geheim blijven? Deze tante Mina van Doorn liet overigens bij overlijden haar hele vermogen na aan Maria Donij. Was zij soms in werkelijkheid de moeder ? We weten het niet, de oom van deze Wilhelmina Maria van Doorn (getrouwd met haar nicht Johanna Maria van Doorn die de boekhandel van Doorn van haar vader voortzette) heeft de moeite genomen om zich tot voogd te laten benoemd toen Maria Donij wilde trouwen en daar toch eerst wettelijk door iemand (die de ouderlijke macht of anders de voogdij bekleedde ) toestemming voor moest worden verleend. Deze oom (de boekhandelaar Gerrit Pieter Grandia) liet zich officieel tot voogd benoemen en verleende vervolgens toestemming voor het huwelijk tussen Maria Donij en Martinus van der Brugge. De boekhandel van Doorn (met Grandia als bedrijfsleider) grensde aan de paleistuin en pochte o.a in advertenties en op het briefpapier over de zeer goede connecties met het Koningshuis en verkocht (naar eigen zeggen) erg veel (antiquarische ) boeken aan het Koninghuis. Doordat Maria Donij opeens 20.000 gulden kreeg (wat naar verluid precies het bedrag was dat het Koningshuis als zwijggeld betaalde als er ergens een buitenechtelijk kind was verwekt) werd er geroddeld over verwekking door iemand van het Koningshuis. Deze geruchten zijn uiteindelijk ook terechtgekomen in een boekje dat mijn oom heeft geschreven, ik geloof er zelf weinig van , volgens mij gaat het om de erfenis die Maria Donij erfde van tante Mina en heeft het koningshuis er verder niets mee te maken, behalve dat de boekhandel van Fa van Doorn ( en Grandia) grensde aan de paleistuin... Gerrit Pieter Grandia speelde overigens al eerder een rol van betekenis in het leven van tante Mina en vervolgens het leven van Maria Donij namelijk toen zij geloofsbelijdenis deden. Toen Maria Donij op 6 april 1884 (toen ze 18 jaar oud was) geloofsbelijdenis deed, schonk hij haar het boekje met een handgeschreven voorwoord waarin hij op 3 april 1854 (30 jaar eerder) ook al een voorwoord had geschreven toen tante Mina geloofsbelijdenis deed. Was hij misschien de mysterieuze verwekker? Ik weet het niet, de verwekker heeft zich jarenlang harteloos niets van haar en haar existentie aangetrokken en Grandia heeft zich juist tamelijk hoffelijk over haar ontfermd tegen de tijd dat ze wilde trouwen en er dingen moesten worden geregeld. Voor Maria Donij was deze tante Mina erg belangrijk want zij was de enige die zich tijdens haar jeugd iets van haar aantrok en tante Mina was al overleden toen Maria Donij 16 jaar oud was (dus twee jaar voor Maria's eigen geloofsbelijdenis, juist daarom kreeg ze kennelijk ook het boekje van de geloofsbelijdenis van tante Mina van 30 jaar eerder . Was tante Mina in werkelijkheid de moeder van Maria Donij ? Het zou kunnen , In de registers van de burgerlijke stand en in doop- en trouwregisters in Nederland is geen enkele Maria Donij terug te vinden waarvan de gegevens ook maar enigszins in aanmerking kunnen komen. Ook de wel elders aangetroffen Henriette Maria Donij (gehuwd met Everhard Devonshire, op 27 sept 1854, 26 jaar) lijkt mij iemand anders . Ik heb daarom dienstbodes gezocht in Den Haag en omstreken en ik heb wel een dame in Leiden gevonden waarvan de achternaam wisselend gespeld werd als Donij en als Dozij . Zie de geboorte akte van Maria Elisabeth Dozij op 1 april 1838 te Leiden, Maria Dozij (of Donij ) was de dienstbode van de grote dichter (en rechter) Tollens . Zou hij de verwekker zijn geweest van het kind bij zijn dienstbode? Of misschien de tegelijkertijd inwonende Jan Frederik Krieger van beroep "telegraaf" Maria Elisabeth Dozij is dochter van Theodorus Dozij, van beroep vachtenbloter en Catharina Walle, op het adres Groenensteeg wijk 8 nummer 180 Leiden (rechtsonder op de pagina) aktenummer 463. Maria (Elisabeth) Dozij is 11 juni 1866 getrouwd met Leendert Spaanderman, van beroep fabriekswerker, geboortedatum 11-06-1821. In de volkstellingsgegevens op het adres van haar werkgever Tollens wordt haar achternaam gespeld als Donij. Zou die vergissing ook de vroedvrouw Stutterheim-Brons hebben parten gespeeld? Overigens heeft de digitaliseerder van de burgerlijke stand ook een vergissing gemaakt : Maria's geboortedatum , zij is in het handschrift van haar geboorteakte toch echt geboren in 1838 en niet in 1839 zoals de digitale versie van de huwelijksakte het foutief doet voorkomen. Zo zie je maar , je kan op die manier zoeken tot je een ons weegt en op allerlei manieren op dwaalsporen worden gebracht. Jan Frederik Krieger was overigens al vertrokken uit huis bij dichter Tollens en zelfs gehuwd, toen Maria zwanger raakte, dat pleit niet echt vóór de theorie dat hij de verwekker zou zijn... Maar het gaat te ver als van iemand (Maria Donij senior ) zowel geen geboorte is geregistreerd als geen enkel ander gegeven , geen doop, geen lidmaat van een kerkelijke gezindte , geen huwelijk, geen adres, geen verhuizing, geen census gegevens, geen notariële akten, geen testament en geen overlijden. Zou ze dan toch Maria Dozij zijn geweest? Mijn (wankele) theorie is dat tante Mina de moeder zal zijn geweest , waarom anders zou zij zich gedragen als familie (ze liet zich "tante Mina" noemen door Maria, en tante Mina en Grandia ("oom") namen de kleine Maria jaarlijks (ook toen ze in Breda woonde) mee op rijtochtjes door den Haag en zij kochten chique (dure) laarsjes en kleding voor haar, zo kon zij zich nog levendig herinneren. Waarom zou de ongehuwde Mina zich publiekelijk laten zien met een weeskind ? en dan nog wel op rijtourtjes samen met een "man" die niet met háár maar met haar nicht was getrouwd (Mina 's vader en die nicht 's vader waren broers) , dat is toch héél ongepast? Bovendien denk ik (ook wankele theorie) dat Grandia een cruciale vergissing maakte die hem in mijn ogen ontmaskert als de verwekker , hij heeft zich nl opgeworpen als voogd toen er huwelijkstoestemming was vereist met een verzoekschrift waarin hij beweerde dat Maria's moeder "reeds overleden" was (hetgeen wel overeenstemt met de werkelijkheid indien tante Mina de moeder was, die was inderdaad kort tevoren overleden, maar de griffier bij de rechtbank eiste van Grandia bewijs van dat overlijden met een overlijdensakte , Grandia stond toen voor een dilemma, overleggen van tante Mina's overlijdensakte zou (achteraf) tante Mina ontmaskeren als de moeder (en een Haagsch schandaal veroorzaken iets wat hem zou meesleuren) , dus hij kwam met een nieuw verzoekschrift waarin de oude zinsnede dat moeder was overleden vervangen was door de zinsnede dat de moeder onbekend was. Dit foutje is verdacht. Waarom schreef hij eerst dat de moeder reeds was overleden als de moeder hem helemaal onbekend was? Ik denk (laat ik het voorzichtig formuleren) dat de geenszins verwaarloosbare kans bestaat dat tante Mina de moeder is en oom Grandia de verwekker. Er is een brief in ons bezit waaruit blijkt dat Grandia kennelijk de opleidingskosten en die van kost en inwoning voor Maria betaalde. Er is ook bewijs dat hij als executeur testamentair de volledige erfenis (12.000 gulden !) van tante Mina uitkeerde aan Maria en haar zelfs de grafrechten overdroeg om te worden begraven in het zelfde graf als tante Mina. Mina's familie erfde niets Grandia erfde ook niets, alles ging naar het zogenaamde "weeskind" Maria Donij . Zij erfde zelfs de antieke familiebijbel waar voorouders expliciet juist in hadden geschreven dat het "in de familie moest blijven" zijn dit niet teveel toevalligheden? Maria Donij vermoedde het zelf ook, denk ik, want ze noemde haar eigen eerste dochter ook weer Wilhelmina Maria , dus naar haar vermoedelijke moeder die zelf zich verschool achter de leugenachtige titel "tante Mina" DNA bewijs misschien ? Helaas is er weinig vergelijkingsmateriaal want tante Mina kreeg verder geen andere kinderen en helaas hebben de kinderen van Grandia ook geen kinderen gekregen . Het enige vergelijkingsmateriaal is de zus Alida ( zus van tante Mina van Doorn), die huwde met H Wenzel en vier kinderen kreeg, maar is zulk ver verwijderd DNA nog concludent?
Ik vrees dat we het nooit zeker zullen weten, maar helemaal geheim gebleven is het ook weer niet.help , alle info of hulp is welkom
(Age Lubbers)
