David Marcus

De Joodse gemeente in Aalten door Peter Lurvink (boek 1991)

http://www.nljewgen.org/Misjpoge1-5/Algemeen/Jaargangen/1989/8901/8...

EEN JOODSE FAMILIE IN AALTEN In 1715 werd voor het gericht in Bredevoort, het stadje waar tot 1811 het burgerlijk bestuur van de zuid-oostelijke Achterhoek was gevestigd *, een conflict uitgevochten, waarvan de rechtbankverslagen van uitzonderlijke betekenis zijn voor de geschiedschrijving over de joodse gemeente in Aalten. De zaak zelf - vermeende diefstal uit de ' armenbusse' van de kille Bredevoort - behoeft ons hier niet verder bezig te houden. Belangrijker is het betoog van de verdediging, waarin het ontstaan van de synagoge in het vestingstadje wordt geschetst. 1) Rond 1700 was Levi Moses, handelaar in manufacturen, uit 'Holland' naar Bredevoort gekomen. Met eigen geld had Levi Moses wetsrollen aangeschaft en in het huis van Jacob Isaac en diens vrouw '
Beele de Jodinne', beiden eveneens in Bredevoort woonachtig, was een huiskamer tot synagoge ingericht. Na het overlijden van Jacob Isaac rond 1714 werd deze synagoge verplaatst naar het huis van Levi Moses, die er tevens de functie van voorzanger bekleedde. In deze huissynagoge nu verzamelden zich niet alleen de joden uit Bredevoort maar ook die uit Aalten en Lichtenvoorde. Kennelijk was het aantal joden in Aalten te klein om er een eigen synagoge te onderhouden. Waar men voor het jaar 1700 naar sjoel ging - want de vroegste berichten over joden in Aalten en Bredevoort dateren van zo'n honderd jaar eerder - is niet bekend. Er is nog iets waaraan deze processtukken hun belang ontlenen: tot de opgeroepen getuigen behoorde ook de in Aalten wonende, 32-jarige DAVID MARKUS. Het is de eerste maal dat zijn naam in de archiefstukken opduikt. Waar hij werd geboren en wanneer hij naar Aalten kwam, is niet bekend. In 1715 woonde hij in dit dorp, en zijn nageslacht zou bijzonder talrijk zijn. Tot op de dag van vandaag worden nakomelingen van David Markus in Aalten gevonden en in de 18e en 19e eeuw behoorden ze tot de meest toonaangevende joodse families van het plaatsje, niet alleen door hun grote aantal maar ook omdat vele kerkbestuurders uit deze familie werden gekozen. De geschiedenis van de joodse gemeente in Aalten valt voor een niet onbelangrijk deel samen met de geschiedenis van deze familie. Wellicht gaat het hier om een verschijnsel dat ook in andere kleine killes kan worden waargenomen.

http://www.dutchjewry.org/genealogy/duparc/6934.shtml