Pieter Hakvoort

Geboren: 1 mei 1886 te Urk Gestorven: 22 december 1944 in Neuengamme – Meppen-Versen

Pieter Hakvoort werd door anderen getypeerd als een rustige en hardwerkende man. Hij was getrouwd met Aaltje Loosman (van de vuurtoren). De deur van hun huis in Wijk 1-20 stond altijd open voor gasten. Net als zijn vader Klaas en broer Lub was Pieter scheepstimmerman van beroep. Zijn vader heeft de huidige werf nog met de hand uitgegraven. Andries ‘de Flux’ was een bekende zoon van Pieter op Urk. Hij en andere familieleden beoefen(d)en eveneens het ambacht van scheepstimmerman.

Omdat de familie bekend stond als betrouwbaar en hulpgevend, kwamen de onderduikers eigenlijk vanzelf naar hen toe. In de timmerschuur met bovenwoning van de scheepswerf gaf Pieter onderdak aan mensen die door de Duitsers gezocht werden. Het werd een doorgangshuis voor geallieerde piloten die neerstortten in de polder. In het huis van Pieter zaten ook Joden ondergedoken. Een Joodse jongen was kind aan huis en hielp als tolk in de gesprekken met piloten. Onder de schaafbank was een schuilplaats gegraven voor ongeveer 5 personen. Als er geen gevaar was, konden de onderduikers zich vrij bewegen in het huis. Men ging zo zorgvuldig te werk dat zelfs de namen van de mensen die bij hen schuilden onbekend bleven. Pieter onderhield nauwe contacten met plaatsgenoot Pieter Brouwer, die ook actief was in de hulp aan onderduikers. Hielke Vos van de Zuiderzeewerken bracht de vliegers bij Pieter Hakvoort en Cornelis Kramer zorgde voor extra bonkaarten en vervalsingen. Vliegers werden door Lub Hoekman met de sleepboot naar Enkhuizen gebracht en daar verder geholpen. Samen met anderen stonden deze mannen in contact met de Landelijke Ondergrondse in Noord-Holland waar de mensen naartoe werden doorgesluisd. Door Radio Oranje was de familie Hakvoort goed op de hoogte van de stand van zaken van de oorlog. Later werd ook bij broer Lub een grote schuilplaats gegraven, die hoofdzakelijk werd gebruikt bij razzia’s, maar ook voor de hulp aan piloten.

Op maandag 29 mei 1944 werd Pieter Hakvoort gearresteerd door de Duitsers. In eerste instantie als een vergeldingsactie voor de Oranjeleuzen op de straten waarbij als dader ook zijn zoon werd genoemd. De politie bracht Hakvoort samen met zijn dochter, haar vriend Andries en diens zusje naar de SD in Arnhem. De SD in Arnhem kreeg dankzij een verrader informatie binnen over Pieters hulp aan Joden en piloten op Urk. Eerst zat Pieter lange tijd in concentratiekamp Amersfoort gevangen. In een brief naar huis schreef hij: “Ik maak mij hier veel vrienden dus we zullen na de oorlog wel visite krijgen”. Hij zou echter, net als Andries, Urk nooit meer terugzien omdat hij in oktober naar Neuengamme werd getransporteerd. Daar kwam hij terecht in kamp Meppen, één van de meest beruchte kampen vanwege het zware werk dat de gevangenen daar moesten doen: tankwallen graven. Een gevangene schrijft over dit kamp: “Meppen was zo slecht. Daar werd je ’s morgens het stro uitgeslagen. Want daar lag je in de stro, buik aan buik, in de schijt, want er waren ook wel jongens ziek natuurlijk. Die werden dan afgevoerd”. Pieter overleed op 22 december 1944 in Meppen volgens de kampadministratie aan buikloop. De bevrijdingsvreugde ging aan het gezin Hakvoort dubbel voorbij, omdat ze ook zoon Jan (betrokken bij het schietongeluk tijdens de bevrijdingsfeesten) verloor. Enige jaren geleden bezocht een echtpaar Urk, waarvan de echtgenoot de familie van ‘ome Piet’ op kwam zoeken. Hij had samen met Pieter in Neuengamme gezeten. Pieter Hakvoort is pas in 1953 herbegraven op Urk in een officieel oorlogsgraf op de begraafplaats bij het Kerkje aan de Zee. De naleving van het Bijbelse gebod ‘Verberg de verdrevenen, verraad de vluchtelingen niet’ (Jesaja 16: 3) moest hij, zoals zovele verzetslieden, bekopen met zijn leven.

• Oorlogsgravenstichting
• Erelijst van Gevallenen 1940-1945
• Vriendenkring Neuengamme
• Urk in oorlogstijd