Bernhard Wilhelm Kranenburg

http://www.kranenburgia.nl/A-B.asp

Zoon van Roelof Kranenburg (gb 1880) en Henderika Catharina Siemens. Geboren 27.12.1912 in Tiel. Opleiding: Gymnasium A Leiden (1930), Rechten Unveristeit Leiden (1934), Promotie Rechten Universiteit Leiden (2.12.1937) op proefschrift: Hoofdtrekken der overheidsbemoeiing met het internationale betalingsverkeer met Nederland. Didi is Vrijzinnig Hervormd, later Doopsgezind. 1935-37 Departement Economische Zaken. Belast met het internationale betalingsverkeer, deviezenkwesties en clearing verdragen. 1935-40 Actief lid van de Vrijzinnig Democratische Bond. Redactie-secretaris democratisch maandblad De Opbouw. Vaste medewerker van De Vrijzinnige Democraat. 1937 Adjunct-secretaris Staatscommissie Bankwezen 1938 Huwt Wilhelmina K.J. Rooyaards, geboren 6.11.1913 in Semarang (Java).

1938-43 Waarnemend controleur-generaal bij de Nederlandse Bank. Onder zijn toezicht is terstond na de inval van de Duitsers op 10 mei 1940 door Mariniers de vaderlandse goudschat ter waarde van 600 miljoen voorlogse guldens uit de kluizen van de Nederlandse Bank in vrachtauto's geladen en tijdens een avontuurlijke rit naar IJmuiden gebracht en naar Engeland verscheept. Didi zegt hierover 8.1.1983 in Dagblad Tubantia (DT83): Ik moest ervoor tekenen als waarnemend controleur-generaal van amper 28. Alles is toen naar IJmuiden gegaan en veilig naar Engeland verscheept. Mijn verantwoordelijkheid was enorm op dat moment. Wegens diepgaande onmin met de NSB-directeur Rost van Tonningen van de Nederlandse Bank neemt Didi in 1943 ontslag. Hij vertrekt naar Almelo, waar zijn broer Ypo zich onlangs heef gevestigd als advocaat. Over de oorlogsjaren zegt hij later in bron DT83:

Later zal men spreken van de bloedige twintigste eeuw. Het grote wonder is, dat het gewone leven van mens tot mens zo taai bleek. Er was haat, maar ook liefde. Er was een groot sterven, maar ook een wonderlijk overleven en vele kinderen werden geboren. De maatscahppij stortte niet in, zelfs niet in de hongerwinter. Met één uitzondering, de joodse maatschappij is in het bezette Europa volledig ingestort. Zelfs in de donkere bezettingsjaren hebben wij ons dat niet kunnen voorstellen. De geruchten van vergassingen heb ik toen niet geloofd: dat leek me ondenkbaar. 1943-83 Advocaat (strafzaken) en Procureur te Almelo. (> Kranenburg Advocaten Almelo) 1945 Na de bevrijding wordt Didi in de rang van kapitein toegevoegd aan het buro van de Militaire Commissie van Overijssel in Zwolle en aangesteld als tijdelijk agent van de Nederlandse Bank in Almelo. Hij is belast met de afwikkeling van belangrijke financiële transacties, omdat de centrale leiding van de Nederlandse Bank in Amsterdam nog zucht onder het juk van de Duitsers. Didi zegt hierover 8.1.1983 in Tubantia: Ik had toen het hele financiële apparaat van Overijssel onder mij en een nagenoeg onbeperkte macht. Het vrije beroep trekt hem echter uiteindelijk meer. Bovendien blijft hij graag in Wierden wonen omdat het Twentse land hem dierbaar is geworden. Als hij dan de advocatuur weer oppakt, doet hij vele spionagezaken. Daarnaast is hij enige tijd hoofredacteur van dagblad Het Parool editie Almelo. 1946-48 PvdA raadslid in Wierden 1950-83 Lid en ondervoorzitter Tariefcommissie 1954-62 VVD lid Provinciale Staten Overijssel 1960-62 Raadslid in Wierden voor de partij Gemeentebelangen. Als zodanig o.a. lid van de Financiële Commissie, lid van de Industrie Commissie, waarnemend lid Commissie Georganiseerd Overleg. Een controverse tussen Didi en de burgemeester vertroebeld echter de sfeer. De na-oorlogse politieke sfeer ligt hem niet. Ze is te ruw geworden en naar zijn smaak is men te meedogenloos in de debatten, waarin zijns inziens het doel alle middelen heiligt.

Als advocaat behandelt Didi voornamelijk strafzaken, echtscheidingen en pro-deo zaken. Hij is daarbij een ware dienaar van het recht. Zaken waar de wet doelbewust en grof is misbruikt weigert hij te behandelen. Didi opereert voorzichtig, maar formuleert sterk. Hoewel Didi geen voetbalfan is, wordt hij mede bekend door de behartiging van de belangen van FC Twente en Heracles bij transfer- en tuchtzaken. Zeer vermaard echter is zijn rede in de zaak tegen Mies Bouwman. Zij wordt beschuldigd de voetbalbobo's uitgemaakt te hebben voor een stelletje boeven. Didi hoort alle getuigen separaat, één voor één en afgezonderd van de andere. Iedere getuige blijkt een andere term gehoord te hebben. Didi zegt dan voor de rechter: Waar zoveel verschil van mening is over wat Mies Bouwman precies heeft gezegd, gebied de wijsheid niet te oordelen. De vordering wordt niet ontvankelijk verklaard en Mies wordt vrijgesproken.

Didi is in diepste wezen een democraat. Hij vindt echter dat een democratie ook een elite nodig heeft. Hij zegt daarover:

Een goede democratie heeft een elite nodig. Het is ondenkbaar dat een democratie funcioneert zonder elite. Democratie aan de basis is chaos. Met elite bedoel ik een min of meer samenhangende groep van door aanleg en karakter tot besturen geroepenen. Drees en Colijn waren voorbeelden, ieder op zijn eigen manier. En in de vorige eeuw Thorbecke en Van Hogendorp. Dat Didi democratie aan de basis afwijst, heeft te maken met de ontwikkelingen in communistisch China in die jaren. Het autoritaire bewind in dat land heeft de processen aan de basis van de Chinese maatschappij gedemocratiseerd. Daardoor wordt in bedrijven over elk schroefje en boutje uren lang gediscussieerd. Dat leidt tot ernstige stagnatie in de economie. Op andere maatschappelijke terreinen in dat land voltrekt zich iets gelijksoortigs. Met dezelfde catastrofale gevolgen. De Chinese machthebbers zijn daarom gedwongen de democratisering aan de basis terug te draaien. Aan de top bleef alles hetzelfde.

Ook Didi's pleidooi voor democratie is terecht. Zowel strikt rechtsfilosofisch als ethisch en maatscahppelijk. Mensen hebben immers wezenlijk recht op democratie. Uit latere wetenschappelijk studies is ook gebleken dat mensen in een democratie zich doorgaans gelukkig voelen, terwijl in totalitaire landen dat niet of aanzienlijk minder het geval is. Bovendien blijken democratiën op alle maatschappelijke terreinen beter te funcioneren en te presteren dan totalitaire landen.

Didi is ook een fervent tegenstander van de uitwassen van verregaande sociale politiek, die volgens hem demoraliserend werken. Bijvoorbeeld de sociale fraude. Maar ook de ontwikkelingshulp, die volgens hem vaak de eigen industrie de nek omdraaid. Bijvoorbeeld de textiel in Twente. Hij zegt daarover: Als de belangen van de ontwikkelingslanden de voorkeur krijgen, is het gebeurd.

Op cultureel vlak is Didi ook actief. Hij is een centrale figuur in het culturele leven van Almelo. Met voldoening beleeft hij bemoeienissen met cultuur, kunst en literatuur. Samen met burgemeester Ravesloot richt hij de Almelose Gemeenschap op, een overkopeling van het verenigingsleven. Didi is ook mede-oprichter van een Benelux-comité, dat veel Vlaamse cultuur naar Almelo brengt. Ook werkt hij mee aan de promoting van de Twentse Kunst en Cultuur. O.a. met de expositie van Kunst Uit Twente in De Waag. Verder is Didi ook goed bezig in de journalistiek. Hij is enige tijd hoofdredacteur van Het Parool editie Almelo en schrijft hij vele artikelen in het Dagblad voor het Oosten.

Een regionale krant schrijft december 1962 over Didi:

Een man die in onze provincie [Overijssel) naam gemaakt heeft door zijn zwierige welbespraaktheid, zowel in zijn praktijk als advocaat als in de politieke arena. ... Eén van de jongste representanten van de intellectuelen uit de oude school. Als hij pleit of als hij het opneemt tegen een politieke tegenstander doet hij dat als een floretschermer, wiens intentie het niet is zijn tegenstander te verwonden, maar om hem te prikkelen en hem zo mogelijk op punten te verslaan. En bij een steekspel heeft Dr Kranenburg alles mee. Zijn natuurlijke hoffelijkheid, zijn voorname eruditie, geschoold in de sfeer van Nederlands oudste universiteit, die te Leiden. ... In de politieke sector heeft de heer Kranenburg zich altijd laten leiden door een sociale bewogenheid waarvan hij aanvankelijk dacht die te kunnen uitleven in de PvdA. Twee jaar -- van 1946 tot 1948 -- had hij voor deze partij zitting in de Wierdense Gemeenteraad, doch toen bleek hem dat de nieuwe opvattingen toch te ver afstonden van de ideëen die hem van jongsaf als het ware met de paplepel waren ingegeven. Later meldde hij zich als lid van de VVD en voor deze partij was hij lid van van de Provinciale Staten van 1954 tot 1962. De Nieuw-Guinea-politiek bleek het struikelblok te zijn tussen hem en deze partij en vóór de jongste verkiezingen gaf hij zijn politieke aspiraties op. Dagblad Tubantie schrijft 8.1.1983 over Didi:

Zijn charmante hoffelijkheid en zijn bedachtzame tred genieten al even grote bekendheid als zijn belezenheid, zijn filosofische natuur en zijn conservatisme. ... Een aristocraat van huis uit, een verfijnd levensgenieter, een boeiend causeur. Na 40 jaar advocatuur en tal van andere bezigheden kan hij een boek met levenservaringen vullen, veel meer in elk geval dan een journalist in een afscheidsinterview kwijt kan. Eén ding is zeker: uit zijn mond geen kritiek op beroepsgenoten of officieren van justitie. "Ik acht het weinig voornaam mij meer te veroorloven dan mijn confrères van gisteren nu ik niet meer onder het tuchtrecht sta", zegt hij. Uit gesprekken blijkt dat Didi in wezen een positief en relativistisch pragmaticus is. Hij gelooft dat mensen wezenlijk goede bedoelingen hebben, maar dat we altijd moeten uitgaan van wat het leven biedt en zoals het zich aandiend. De omstandigheden spelen dus een cruciale rol. Plichtbesef en plichtvervulling zijn daarin de enige goede weg. Hij vindt echter dat ieder mens in dit leven uiteindelijk eenzaam is.

Onderscheidingen: Ridder in de Kroonorde (België) Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw (1982)

Publicaties: Didi schrijft vooral over handelspolitiek, montaire en internationale zaken en over staatkundige aspecten van de textiel-industrie. 1937: Hoofdtrekken der overheidsbemoeiing met het internationale betalingsverkeer met Nederland. (proefschrift) 1937: Het Toezicht op de Gulden. 1946: Monetair beleid en politiek gedrag. 1950: De Hartslag van ons Buitenlands Beleid. 1951: Maatschappij, Nijverheid en Handel. (bidrage Lustrumbundel). 1960: Opstellenbundel over staatkundige aspecten van de textiel-industrie. Een geliefd onderwerp van Didi. 1964: Pleidooi voor een glimlach naar links. (Algemeen Handelsblad 21.1.1964) Hierin pleit Didi voor toenadering van de VVD naar de PvdA. 1966: Berry Brugman, Janny Brugman-de Vries. (kunstenaars te Almelo; 33 p). Vereder: publicaties in diverse kranten, o.a. Het Parool en Dagblad van het Oosten.

Didi woont met zijn gezin buitenaf in huis De Boake aan de Hexelseweg 81 in Wierden. Hij overlijdt 9 januari 1994 in het ziekenhuis te Almelo en wordt aldaar onder grote belangstelling gecremeerd op 14 januari. Udh: Ypo, Dick, Maarten, Edsge en Wouter. ++ Pien Kranenburg (foto's)

1. DT13 (Tubantia 11.1.1994), FRI, DAB