Dilshad Khatun (mother of the Jalayerid rulers) Chobanide - دلشاد خاتون

https://en.wikipedia.org/wiki/Dilshad_Khatun

Dilshad Khatun, also Delshad Khatun (دلشاد خاتون), was a member of the Chobanid family during the mid-fourteenth century. She was the daughter of Demasq Kaja and a granddaughter of Coban.

Dilshad Khatun was introduced to the Ilkhan Abu Sa’id’s harem by her aunt Bagdad Katun; according to contemporary reports, Bagdad Katun grew jealous of her popularity with the Ilkhan, and organized his murder. Before his death, Abu Sa'id impregnated Dilshad Khatun. During the upheaval that followed Abu Sa'id's death, Dilshad Khatun fled to the governor of Baghdad, ‘Ali Padshah, who used this as a pretext for rebelling against and defeating the Ilkhan Arpa Ke'un. After the Jalayirid Hasan Buzurg defeated 'Ali Padshah, he married Dilshad Khatun, who had recently given birth to Abu Sa'id's child, a daughter. She thereafter gave birth to Shaikh Awais Jalayir, who eventually succeeded Hasan Buzurg as Jalayirid ruler.

Bien qu’ayant épousé Hassan Bozorg, Deltchâd Khâtoûn continue à soutenir les descendants de Tchoupan. En 1347, son cousin le tchoupanide Malek Achraf mène une expédition contre Bagdad. Delchâd Khâtûn aurait alors convaincu Hassan Bozorg, qui voulait s’enfuir pour rejoindre la forteresse de Kemah, de rester défendre la ville. Ensuite lorsque les tchoupanides se retirent, elle empêche les Jalayirides de les poursuivre allant jusqu’à recevoir certains de leurs alliés11. En 1350, Malek Achraf repart en campagne, pour conquérir le Fars. Il ne dépasse pas Ispahan et doit se contenter d’une rançon et de la promesse que son nom serait cité lors de la khutba dans la grande mosquée d'Ispahan13. Delchâd Khâtûn aurait été empoisonnée par son mari qui aurait suspecté des sympathies pour Malek Achraf (27 décembre 1351). Après la mort de son épouse, Hassan Bozorg fait arrêter ses partisans. Elle est enterrée à Nadjaf.

The word Dilshad meaning good hearted in Persian language .
The Chobanids or the Chupanids (Persian: سلسله امرای چوپانی‎‎), were descendants of a Mongol family of the Suldus clan that came to prominence in 14th century Persia.[1] At first serving under the Ilkhans, they took de facto control of the territory after the fall of the Ilkhanate. The Chobanids made Azerbaijan their stronghold, while the Jalayirids took control in Baghdad.[2]

١٤٣٢-١٣٣٩ ميلادي. دختر بزرگ دمشق خواجه و تورسين خاتين، نوه امير چوپان و سلطان ايلخاني احمد تگودار. وي منسوب به خاندان تركي - آزربايجاني آل جلاير يا ايلك خانيان در عراق عرب است. پس از سقوط دولت چوپاني به سال ١٣٢٧ تحت قيوميت عمه اش بغداد خاتين همسر ابوسعيد ايلخان قرار گرفت. ابوسعيد ايلخان كه با كمك و همت امير چوپان به حكومت رسيده بود در اوج جواني و قدرت، هوسراني و ناسپاسي از سر گرفت. او داماد امير چوپان را مجبور كرد تا همسر زيباي خود بغداد خاتين را طلاق گفته و پس از آن خود، او را به همسري گرفت. ديگر بار به بغداد خاتين بدگمان شد و با برادرزاده او ديلشاد خاتين ازدواج كرد. در همان زمان ازبك ها به متصرفات ايلخان حمله ور شدند و ابوسعيد را به قتل رساندند. ديلشاد خاتين از بيم جان خود متواري شد و وقتي خبر فتح تبريز توسط شيخ حسن بزرگ به او رسيد به آنجا رفت. شيخ حسن، بيوه ابوسعيد را گرامي داشته و او را به عقد خود درآورد. آنها پس از آرامش منطقه، حكومت عراق به مركزيت بغداد را به دست گرفتند و عملا تمام امور مملكتي به دست ديلشاد خاتين افتاد. ديلشاد خاتين در مقام جديد "ميصير خوجا" قاتل پدر خويش را به قتل رساند. او طي ۱۷ سال حكومت شيخ حسن بزرگ، بارها بغداد را از تهاجم اجانب حفظ كرد. ديلشاد خاتين قدرت نامحدودي در عراق جلايري و نفوذ قابل ملاحظه اي در سوريه فعلي داشت. دربار او محفل شعرا و انديشمندان بود. مهمترين شعراي دربار او سلمان ساوجي (از شهر ساوه آزربايجان) و خواجوي كرماني بودند. ديلشاد خاتين به لحاظ اعتماد زياد به مداح خود سلمان ساوجي تربيت فرزند ارشد خود سلطان اويس را به او سپرد. وي شهره به زيبارويي و خوشخوئي و عدل و داد و دستگيري از فقرا و ملقب به بلقيس زمان بود. هر چند ديلشاد خاتين به همسري حسن بزرگ در آمده بود به برخي از بقاياي چوپانيان نيز وفاداري نشان مي داد و گويا به همين سبب توسط حسن بزرگ مسموم شد. مدفن وي در نجف است.

((جالايير به معني دانا، دنياديده، باتجربه، ماهر است))