Gerrit Abram Wagner

Gerrit Wagner, voormalig Shell-topman was als Karel van der Mark actief in het Maassluise verzet.

Gerrit Abram Wagner, alias Karel van der Mark, werd geboren op 21 oktober 1916 aan de Noordvliet te Maassluis. Hij was het tweede kind van Adrianus (Jos) Wagner en Antonia (Tonia) Jacoba van der Hout. Het gezin Wagner bestond, naast vader en moeder, uit zes kinderen: Truus (Zus), Gerrit, Nel, Aak, Riek en Lenie. Gerrits vader had een schildersbedrijf en woonde met zijn gezin in 1940 aan de Burgemeester van der Lelykade 9.

Wagner luisterde naar Radio Oranje en de BBC en wilde meer doen met die informatie en ging kijken of hij contact kon leggen met de illegale pers die de verzetskrant Trouw uitbracht en verspreidde. Dat was niet zo makkelijk en best riskant want het was moeilijk te bepalen wie er te vertrouwen was. Maar uiteindelijk lukte het Gerrit om contact te leggen en ging hij het nieuws, dat hij hoorde via de BBC, doorgeven aan de Trouw-redactie. Het werk voor de illegale pers was levensgevaarlijk werk, want als je werd betrapt dan legden de Duitsers zware straffen op, soms zelfs de doodstraf. Tot september 1944 heeft de distributie van de Trouw in de Maassluise omgeving prima gefunctioneerd maar na 5 september 1944 ‘Dolle Dinsdag’ en de daarop volgende nationale treinstaking was de deze vrijwel onmogelijk geworden. Daardoor ontstond het plan bij Pieter 't Hart en Gerrit Abram Wagner om zelf een illegaal dagblad in Maassluis uit te gaan geven. In overleg met de heer J.W. Bouwman (verzetsnaam Henk), de grondlegger van het verzetswerk te Maassluis, werd besloten om per 1 oktober 1944 een dagelijkse nieuwsvoorziening uit te brengen. Ook sloot Phulps van de Burg (verzetsnaam Erik) zich aan bij deze ‘Gideonsbende’, zoals ze zichzelf noemden. Het illegale nieuwsblad ‘Het Laatste Nieuws’ was geboren. Er was nog wel een klein probleempje: ze hadden een stencilmachine nodig om de krantjes te dupliceren en deze apparaten waren niet zomaar te koop. Ze wisten er wel een te staan, maar die was van iemand anders. Gerrit en Piet dachten waarschijnlijk ‘Nood breekt wet’. Ze vermomden zich, trokken een bivakmuts over hun hoofd, namen elk een wapen mee en beroofden de eigenaar van zijn stencilmachine. Gerrit was er van overtuigd dat de beste man wist wie zijn overvallers waren. Waarschijnlijk aanvoelend wat de achterliggende gedachte van de overval was, heeft hij geen actie ondernomen om Piet en Gerrit op te laten pakken. Na de oorlog is de stencilmachine trouwens keurig teruggegeven aan de rechtmatige eigenaar. De ruimte boven de slagerij van Piets vader in de Nieuwstraat, waar ook de radio al stond was perfect voor hun illegale drukkerij. Maar de stencilmachine maakte tijdens het gebruik ervan behoorlijk lawaai. Slager ‘t Hart probeerde dat dan te overstemmen door orgel te gaan spelen (vaak zelfs het Wilhelmus) en zo af en toe zong de familie mee. De tabakshandelaar die er vlak naast woonde, had een vermoeden wat er gebeurde maar heeft altijd gezwegen! Voor het stencilpapier was hier geen plek, dus dat werd opgeslagen in de kluis van de Nutsspaarbank van Jan van Luijpen aan de Korte Boonestraat. Zie: de 2de wereldoorlog in Maassluis

• Zie ook pagina 142 (nr 346) De Ondergrondse Pers
• afbeelding: Ronald van den Boogaard > intervieuws met Wagner
• Cor Binnekade
• biografie: VPRO Marathoninterview met Gerrit Wagner
• NRC Handelsblad 09-01-1982 > Het elan van Mr G A Wagner
• Nieuwe Vlaardingsche courant 16-08-1946 > verlovingsadvertentie
• Nieuwe Vlaardingsche courant 11-11-1946 > ondertrouw advertentie
• familieberichten