John Walter Kranenburg

Zoon van Ferdinand Kranenburg en Eleanor Howell. Geboren 16.9.1914 te Huizen (NH). Jack dient op zijn 17e jaar bij het 1e Regiment Huzaren te Amersfoort. Eerst vrijwillig, later als dienstplichtige. Daarnaast studeert hij voor tolk/vertaler Japans. Als zodanig treed hij in diens bij de KJPCL (Koninklijke Japan-China Pakketvaart Lijn) en vertrekt hij 19 september 1935 naar Nederlands-Indië (Batavia). Daarna wordt hij gedetacheerd in Singapore, Shanghai en Kobe (Japan). Als de Tweede Wereldoorlog in de Pacific uitbreekt, keert Jack terug naar Batavia (Djakarta), waar hij als Eerste-Luitenant (RNR) dienst neemt bij het Korps Mariniers. Op 12 januari 1942 wordt hij gestationeerd in de Marinekazerne 'Goebeng' te Surabaja Noord. Daar bevinden zich 250 mariniers van de ongeveer 400 in Nederlands-Indië. Jack krijgt de functie van Transport Officer in de Order Of Battle.

Na de inval fungeert Jack als tolk bij de onderhandelingen tussen de Nederlandse en Japanse legeraanvoerders over een capitulatie. Op 8 maart 1942 wordt Jack door de Japanners geïnterneerd in de Goebeng Kazerne. Op 22 april 1943 worden ongeveer 6300 Nederlandse en Britse militaire krijgsgevangenen, waaronder Jack, vanuit Surabaja op transport gezet naar de Molukken, waar ze zes maanden zouden blijven. De Japanners willen vliegvelden aanleggen rond de Bandazee om Geallieerde aanvallen vanuit Australië te kunnen tegenhouden. De krijgsgevangenen belanden in de kampen Liang (Ambon), Amahai (Ceram), Maoemere (Flores) en Haroekoe. Jack komt terecht op Haroekoe, een eiland tussen Ambon en Ceram. Door uiterst onkundig en onmenselijk optreden van de Japanners wordt dit Molukken-transport een groot drama. November 1943 zijn er van de oorspronkelijk 6300 krijgsgevangenen nog maar 2874 in leven. In totaal zijn 3426 krijgsgevangenen omgekomen door ziekte, uitputting of executie. Op Haroekoe zijn de omstandigheden uiterst miserabel. Sinds 2 mei 1943 zitten daar 2200 krijgsgevangenen, overgeleverd aan de terreur van de Japanse sergeant-majoor Masao Mori. In juli telt dit kamp 1400 zieken, voornamelijk dysenterie en beri-beri, en zijn er 554 overleden. Het kamp is zeer gedemoraliseerd. November 1943 besluiten de Japanners de zieken terug te zenden naar Java. Op 24 november worden 1090 zieke krijgsgevangenen en 25 verzorgers verscheept richting Surabaja. Jack bevindt zich aan boord van het Japanse transportschip Suez Maru. Op 29 november 1943 wordt dit schip bij het Kangean Archipel (ten noorden van Bali) tot zinken gebracht door de Amerikaanse onderzeeboot USS Bonefish. De Japanners hadden met opzet vliegtuigen en ander materieel op het dek geplaatst, om Geallieerde schepen en vliegtuigen te misleiden. Zeven Japanse bemanningsleden worden gered door de crew van de begeleidende Japanse korvet. Daarna worden de overige drenkelingen door de Japanners gemitrailleerd. Hierbij komen 540 krijgsgevangenen om het leven. Zij allen verdronken, waaronder Jack.

Op het Nederlands Ereveld Kembang Kuning te Surabaja is voor Jack een gedenksteen geplaatst (Vak C, Rij 239). Hij is postuum onderscheiden met het Oorlogs Herinneringskruis met de gesp 'Nederlands-Indië 1941-1942'.

• * Indonesië, Carel Hendrik Kranenburg

1. GKS, J.H.W. Veenstra e.a.: 'Als krijgsgevangene naar de Molukken en Flores. Relaas van een Japans transport van Nederlandse en Engelse Militairen 1943-1945' (Martinus Nijhof, 1982), OGS, The conquest of Java March 1942 (WS 13.11.2006)

WWW.kranenburgia.nl