Neda Agha-Soltan

Killing of Neda Agha-Soltan
From Wikipedia, the free encyclopedia
Jump to navigationJump to search
Neda Agha-Soltan
Neda Agha-Soltan.jpg
Photo by Caspian Makan
Born 23 January 1983
Tehran, Iran
Died 20 June 2009 (aged 26)[1]
West of Kârgar Avenue at the intersection between Khosravi and Sâlehi streets,[2]
Tehran, Iran
35°43′08.6″N 51°23′30.6″E
Cause of death Gunshot wound
Resting place Behesht-e Zahrā cemetery, southern Tehran
Nationality Iranian
Alma mater Islamic Āzād University (second semester of Theology)[3][4]
Employer Family's travel agency[5]
Known for Death during the 2009 Iranian election protests
Political party Known as generally apolitical
Neda Agha-Soltan (Persian: ندا آقاسلطان – Nedâ Âghâ-Soltân; 23 January 1983 – 20 June 2009) was an Iranian student of philosophy, who was participating in the 2009 Iranian election protests with her music teacher, and was walking back to her car when she was fatally shot in the upper chest.

Eyewitnesses are reported by western sources as saying Agha-Soltan was shot by a militiaman belonging to Basij paramilitary organization.[6][7][8] Her death was captured on video by bystanders and broadcast over the Internet, and the video became a rallying point for the opposition. Agha-Soltan's death became iconic in the struggle of Iranian protesters against the disputed election of President Mahmoud Ahmadinejad.[9]

Contents
1 Etymology
2 Biography
2.1 Confusion regarding identity
3 Circumstances of her death
3.1 Videos
4 Alleged killer
5 Aftermath
5.1 Funeral
5.1.1 Grave desecration
5.2 CIA conspiracy theory
5.3 Claim of protester shooting
5.4 Arrest warrant for witness
6 Iranian government's claims of video fabrication
6.1 Government pressure for confession
6.2 Accusation of security forces
7 In Roger Waters: The Wall
8 Scholarship
9 See also
10 References
11 External links
Etymology
Nedā (ندا) is a word used in classical Persian and modern Persian[10] to mean "voice", "calling" (sometimes understood as a "divine message", but this is not the etymological sense of ندا), and she has been referred to as the "voice of Iran".[11][12][13]

Biography
Agha-Soltan was the middle child of a middle-class family of three children,[14] whose family resided in a fourth floor flat on Meshkini Street in the Tehranpars district of Tehran.[15] Her father is a civil servant and her mother is a homemaker.[14] She attended Islamic Azad University, where she had studied Islamic theology as well as secular philosophies, but she withdrew after two semesters of study for two reasons, one being a disagreement with her husband Amir and his family, and the other being the atmosphere and the pressure of the authorities towards her appearance and dress in the university.[16] She was divorced, and according to her mother, had difficulty in finding work because of how employers perceived her.[17]

Agha-Soltan was an aspiring underground musician, who was studying her craft through private voice and music lessons.[18] She had studied the violin and had an as-yet-undelivered piano on order at the time of her death.[19] She worked for her family's travel agency.[5] It was in Turkey, more than two months prior to her death, that she met her fiancé, 37-year-old Caspian Makan, who worked as a photojournalist and filmmaker in Tehran, and after that she changed her mind about becoming a tour guide and decided to start photography with him.[14] Agha-Soltan enjoyed travelling. She had studied Turkish, hoping it would aid her as a guide for Iranians on foreign tours in Turkey.[20]

Those who knew her maintain that Agha-Soltan had not previously been very political – she had not supported any particular candidate in the 2009 Iran elections[21][22] – but that anger over the election results prompted her to join the protest.[14]

Confusion regarding identity
Her name is often miscited as "Neda Soltani". Neda Soltani is a different person, whose Facebook profile photo was mistakenly published in many articles about the incident. She tried in vain to remove her photo from the internet. Claims from both sides have been made, including claims from the Iranian government that she was the same person as Agha-Soltan and had faked her own death; and others who claimed that she was herself an agent of the Iranian government impersonating Agha-Soltan to sully her memory.[23] Within two weeks, she had fled from Iran and was granted asylum in Germany in 2010.[24][25][26][27]

Circumstances of her death
On 20 June 2009, at around 6:30 p.m., Neda Agha-Soltan was sitting in her Peugeot 206 in traffic on Kargar Avenue in Tehran.[28][29][30] She was accompanied by her music teacher, Hamid Panahi.[21][31] They were on their way to participate in the protests against the results of the 2009 Iranian presidential election.[32][33] The car's air conditioner was not working well, so she stopped her car some distance from the main protests and got out on foot to escape the heat. She was standing and observing the sporadic protests in the area when she was shot in the chest.[34][35]

As captured on amateur video,[28] she collapsed to the ground and was attended to by a doctor, her music teacher, and others from the crowd. Someone in the crowd around her shouted, "She has been shot! Someone, come and take her!"[36] The videos were accompanied by a message from a doctor, later identified as Arash Hejazi, who said he had been present during the incident (but fled Iran out of fear of government reprisals):[37]

At 19:05, on 20 June Place: Kargar Ave., at the corner crossing Khowsravi St. and Salehi St. A young woman who was standing aside with her father [sic, later identified as her music teacher] watching the protests was shot by a Basij member hiding on the rooftop of a civilian house. He had clear shot at the girl and could not miss her. However, he aimed straight at her heart. I am a doctor, so I rushed to try to save her. But the impact of the gunshot was so fierce that the bullet had blasted inside the victim's chest, and she died in less than two minutes. The protests were going on about one kilometre away in the main street and some of the protesting crowd were running from tear gas used among them, towards Salehi St. The film is shot by my friend who was standing beside me.[2]

Her last words were, "I'm burning, I'm burning!" according to Panahi.[21] She died en route to Tehran's Shariati hospital.[14] However, the civilian physician who tended to Agha-Soltan in the video stated that she died on the scene.[38][39] Hejazi, standing one metre away from her when she was shot, tried to stanch her wound with his hands. Hejazi said nearby members of the crowd pulled a man from his motorcycle while shouting: "We got him, we got him", disarmed him, obtained his identity card and identified him as a member of the Basij government militia. The militiaman was shouting, "I didn't want to kill her." The protesters let him go, but they kept the alleged killer's identity card and took many photographs of him.[41] A recent documentary on the shooting contained a previously unseen clip of demonstrators capturing the militiaman seconds after the shooting.[42]

Iranian state TV alleged that Neda Agha-Soltan was carrying blood in a concealed vessel within her mouth, a common practice of the MKO, which she then broke to resemble internal bleeding.[43]

Videos
See also: Role of the Internet during 2009 Iranian election protests

A frame from the video of Agha-Soltan's death by gunfire
The videos spread across the internet virally, quickly gaining the attention of international media and viewers.[44] Discussions about the incident on Twitter, using a hashtag of #neda, became one of the "'trending topics'" by the end of the day on 20 June 2009.[28] The incident was not originally reported by the state-controlled Iranian media, but was instead first reported on by international media. The video was shown on CNN and other news networks.[45]

Agha-Soltan's death was "probably the most widely witnessed death in human history", according to Time magazine.[46] The videos were awarded the George Polk Award for Videography in 2009.[47]

Alleged killer
The man accused by opposition sources of killing Agha-Soltan was identified as Abbas Kargar Javid, a Basij government militiaman, after photographs of the Basiji's ID cards appeared on the internet, according to The Times.[48] Opposition critics and pro-government sources allege that Western intelligence agencies carried out the shooting.[49][50][43]

Aftermath

Grave site immediately following burial
After being pronounced dead at Shari'ati hospital, Agha-Soltan was buried at the Behesht-e Zahra cemetery in southern Tehran; she was denied a proper funeral by government authorities.[51][failed verification] Her family agreed to the removal of her organs for transplanting to medical patients.[34] The Iranian government issued a ban on collective prayers in mosques for Agha-Soltan in the aftermath of the incident.[52] Opposition figure Soona Samsami, the executive director of the Women's Freedom Forum, who was relaying information about the protests inside Iran to international media outlets, told the foreign press that Agha-Soltan's immediate family were threatened by authorities if they permitted a gathering to mourn her.[53] Samsami stated, "They were threatened that if people wanted to gather there the family would be charged and punished."[53]

Caspian Makan (Agha-Soltan's fiancé) told the BBC: "Neda had said that even if she lost her life and got a bullet in her heart, she would carry on."[54] Pro-government activists have cited this as contradictory to the claim of not being involved in the protests and simply being in the area due to the breakdown of the air conditioning in her car.

Time and other news sources speculated that because of the widespread attention given to Agha-Soltan's story by social media networks and mainstream news organizations, she would be hailed as a martyr.[20][31] There was also speculation that the Shi'ite cycle of mourning on the third, seventh, and 40th day after a person's death would give the protests sustained momentum, in similar fashion to the Iranian Revolution, where each commemoration of a demonstrator's death sparked renewed protests, resulting in more deaths, feeding a cycle that eventually resulted in the overthrowing of Iran's monarchy.[55]

On 22 June, Iranian presidential candidates Mehdi Karroubi and Mir-Hossein Mousavi, who were contesting the validity of the election of Mahmoud Ahmadinejad, called upon Iranian citizens to commemorate Agha-Soltan. Karroubi announced his appeal on Facebook, asking demonstrators to gather in the center of the Iranian capital at 4:00 p.m. local time. The chief of the Tehran Police announced that his department had no involvement in the fatal incident.[1] Later that day, riot police armed with live ammunition and tear gas dispersed a crowd of between 200 and 1,000 protesters who had gathered in Tehran's Haft-e Tir Square. The protests followed online calls for tribute to Āghā-Soltān and others killed during the demonstrations.[56]

Cāspian Mākān, following Agha-Soltan's death, escaped to Canada. He visited Israel in March 2010 as a guest of Israel's Channel 2 and stated "I have come here out of the brotherhood of nations."[57]

Funeral
About 70 mourners gathered outside Niloufar mosque in Abbas Abad, where the Agha-Soltan family attended services. A leaflet posted on the mosque's door read, "There is no commemoration here for Neda Agha-Soltan." Many in the crowd wore black. Some recited poems. After about ten minutes, paramilitary forces arrived on motorcycles and dispersed the attendees.[58]

On 23 June, it was reported that, to prevent Agha-Soltan's family's home from becoming a place of pilgrimage, government authorities told the family to remove the black mourning banners from outside the home.[59]

On 24 June, The Guardian reported the results of interviews of neighbours who said Agha-Soltan's family had been forced to vacate their apartment some days after her death.[60] Reuters reported that supporters of presidential candidate Mir-Hossein Mousavi stated they would release thousands of balloons on 26 June 2009 with the message "Nedā you will always remain in our hearts" imprinted on them.[61]

On 31 July 2009, the fortieth day from the killings of such youth as Neda Agha-Soltan, Sohrab Aarabi and Āshkān Sohrābi, a ceremony was held in Tehran where thousands of Iranians mourned for the loss of the victims.[62] Reports also came of gatherings in the thousands in cities of Rasht, Shiraz and Mashad.[63]

Grave desecration

Neda Agha-Soltan's gravesite in Beheshte-Zahra, 2011
On 16 November 2009, supporters of the Iranian regime desecrated her grave and removed her gravestone.[42] Later, on 31 December 2009, supporters of the Iranian government defaced the portrait on her grave by shooting at it multiple times.[64][citation needed]

CIA conspiracy theory
Iran's ambassador to Mexico, Mohammad Hassan Ghadiri, suggested in an interview on 25 June 2009 that the CIA could have been involved in Agha-Soltan's death. Ambassador Ghadiri questioned how the shooting was video taped so effectively, asserting that the incident occurred away from other demonstrations. He also stated that using a woman would be more effective in accomplishing the goals the CIA is purported to desire.[65] Ambassador Ghadiri said "the bullet that was found in her head was not a bullet that you could find in Iran." (He thought she was shot in the head.) The account of Doctor Hejazi was that Agha-Soltan was shot in the chest from the front, as there was no exit wound, and the video evidence showed a wound to the chest.[66] Hejāzi was the man seen in the video placing his hands on Agha-Soltan's chest to staunch her bleeding (as described above under section Circumstances of death). Wolf Blitzer was incredulous that Ghadiri would so boldly offer a conspiracy theory or obvious disinformation as an explanation:

BLITZER: ..You're a distinguished diplomat representing Iran. This is a very serious accusation that you're making, that the CIA was responsible for killing this beautiful, young woman. GHADIRI (through interpreter): I'm not saying that the CIA had done this. There are different groups. Could be intelligence services, could be CIA, could be the terrorists. However, these are the people who do these things. You could ask Mr. Andreotti, who was an Italian diplomat, whether Gladiators were a secret group related to CIA or not...

Claim of protester shooting
During his Friday sermon on 26 June, the Supreme Leader's appointed speaker, Ayatollah Ahmad Khatami, said "evidence shows that [protesters] have done it themselves and have raised propaganda against the system."[67] Eyewitnesses at the scene of the shooting said Agha-Soltan was shot by a member of the pro-government Basij militia.[68][69][70] Some of the eyewitnesses say she was shot from the ground, some say from the rooftop.

Arrest warrant for witness
Iran's police chief, brigadier general Ahmadi-Moghaddam told the press on 30 June 2009 that the Iranian police and Ministry of Intelligence filed an arrest warrant for Interpol to arrest Ārash Hejāzi, an eyewitness of Agha-Soltan's death, for poisoning the international atmosphere against the Iranian government and spreading misinformation about Agha-Soltan's death in his account of the incident to foreign news media.[71]

Iranian government's claims of video fabrication
Ezzatollah Zarghami, the head of Islamic Republic of Iran Broadcasting, told the press on 4 July 2009 that the videos of Nedā's death were all made by BBC and CNN.[72][73][74]

In December 2009, Iranian state television aired a report about Agha-Soltan's death, portraying it as a western plot. In the programme, it was argued that Agha-Soltan simulated her death with accomplices, and that she was killed afterwards, having no knowledge of her partners' intentions.[75]

Government pressure for confession
According to The Times, quoted from Mākān and Agha-Soltan's parents, officials tried to get them to confess that it was opposition protestors that had killed Nedā, and not government militiamen. They were given incentives such as declaring her to be a martyr and giving the family a pension if they complied. Makan and Agha-Soltan's family refused the offer.[42] Panāhi was later forced by the government to change his story. The new version of events were retold by Panāhi on state television.[76]

Accusation of security forces
In December 2009, her family accused the security forces of killing her, although even most western press accounts so far have stopped short of calling it a targeted political assassination. This was the strongest statement the family of Neda Agha-Soltan made since her death. This accusation followed the spread of an Iranian government-proposed theory blaming a "conspiracy of western governments" for the killing. Her father told the BBC's Persian service by telephone from Iran: "I openly declare that no one, apart from the government, killed Nedā. Her killer can only be from the government."[77]

In Roger Waters: The Wall
Main articles: The Wall Live (2010–13) and Roger Waters: The Wall
A picture of Neda was shown among many other people during the song "The Thin Ice", in Roger Waters' The Wall concert tour and later in the film.

Scholarship
Main article: Neda Agha-Soltan Graduate Scholarship
The Neda Agha-Soltan Graduate Scholarship is a scholarship for post-graduate philosophy students at The Queen's College, Oxford, with preference given to students of Iranian citizenship or heritage. The college received offers from two anonymous donors to establish a scholarship, followed by many individual donations from members of the public, former students of Queen's and others to reach the £70,000 needed to establish the scholarship on a permanent basis.[78][79] The first recipient of the scholarship was Arianne Shahvis, a philosophy student of Iranian descent, who described the award as "a great honour".[80] In November 2009, Iran's embassy in London sent a letter of protest to the college about the scholarship.[81]

See also
flag Iran portal
Chain murders of Iran – a series of murders of dissident voices made to appear as accidents and suicides
Sohrab Aarabi
Taraneh Mousavi
Death of Khaled Mohamed Saeed
Death of Hamza Ali Al-Khateeb
Killing of Mahsa Amini
References

Hendelman-Baavur, Liora (25 June 2009). Analysis: Hell hath no fury Archived 11 January 2012 at the Wayback Machine. The Jerusalem Post.

DeRoy, Glenna (21 June 2009). "In Iran, one woman – Neda – becomes a symbol". USA Today. Retrieved 24 June 2009.

"Who was Neda? Slain woman an unlikely martyr - CNN.com". www.cnn.com.

Election outrage that turned Neda into a political protester; Guy Adams, The Independent, 24 June 2009

Farber, Daniel (23 June 2009)

"Ahmadinejad: Neda's death is 'suspicious'.com". CNN. Retrieved 19 June 2019. The 26-year-old's death has come to symbolize Iranian resistance to the government's official election results since it was captured on amateur video. Within hours of its being posted online 20 June, she had become the iconic victim of the Iranian government crackdown. But Iran has been pushing back against eyewitness reports that she was shot by pro-government Basij militiamen perched on a rooftop near a demonstration.

"Death video woman 'targeted by militia'". 22 June 2009. Retrieved 19 June 2019. That's when she was shot dead. Eyewitnesses and video footage of the shooting clearly show that probably Basij paramilitaries in civilian clothing deliberately targeted her. Eyewitnesses said they clearly targeted her and she was shot in the chest.

"Neda shot by Iranian militiaman, doctor tells BBC". CBC. June 2009.

"Behind the Photo That Captured an Iranian Woman's Last Moments of Life". 100 Photographs | The Most Influential Images of All Time.

ندا has been borrowed from the same Classical Arabic word (a verb in Arabic) meaning "get together", "meet with", then "gather", "come together", "call together", "rally". It is a synonym of اجتمع. A lot more meanings are given in dictionaries like Wörterbuch der Klassischen Arabischen Sprache (Dictionary of Classical Arabic), by Manfred Ullmann, Edward William Lane, the Arabic and Persian Moungued dictionaries -قواميس المنجد and many more.

Chua-eoan, Howard (21 June 2009). "What the World Didn't See in Tehran". Time. ISSN 0040-781X. Archived from the original on 24 June 2009. Retrieved 21 June 2009.

"Iran TV says 10 died in protests". BBC News. 21 June 2009. Retrieved 21 June 2009. Witness accounts on Saturday suggested police used live rounds, batons, tear gas, and water cannon to break up demonstrations that went on late into the night. Among unconfirmed material posted on the internet after Saturday's protests, a brief graphic video clip appearing to show a teenage girl dying from a wound, has fueled anti-government feelings. The girl, who has been called Nedā, had been protesting with her father in Tehran when she was shot.

Kennedy, Helen (22 June 2009). "Neda, young girl killed in Iran, becoming symbol of rebellion". New York Daily News. Archived from the original on 23 June 2009. Retrieved 24 June 2009.

Booth, Jenny (23 June 2009). "Neda Agha Soltan". The Times. London. Retrieved 24 June 2009.

Correspondent in Tehran (24 June 2009). Neda Soltan's family 'forced out of home' by Iranian authorities. The Guardian.

Connett, David (28 June 2009).Iran online: Around the world in 60 minutes. The Independent.

Wayne Drash and Octavia Nasr (5 November 2009). Neda's mother: She was 'like an angel'. CNN.

May, Rachel (22 August 2003).In Iran, no men allowed at women's music fest. The Christian Science Monitor.

"Who was Neda? Slain woman an unlikely martyr". CNN. 24 June 2009. Retrieved 1 May 2010.

Tait, Robert; Weaver, Matthew (22 June 2009). "How Neda Agha-Soltan became the face of Iran's struggle". The Guardian. London. Retrieved 23 June 2009.

Daragahi, Borzou (23 June 2009). "Family, friends mourn 'Neda,' Iranian woman who died on video". Los Angeles Times. Archived from the original on 24 June 2009. Retrieved 23 June 2009.

Pitney, Nico (23 June 2009). "Live-blogging the uprising". The Huffington Post. Retrieved 24 June 2009.

Neda Soltani: 'The media mix-up that ruined my life', BBC, 14 November 2012.

Tracy McVeigh (14 October 2012). "Iranian fugitive: identity mix-up with shot Neda wrecked my life". The Guardian. Retrieved 14 November 2012.

(in German) David Schraven, Das zweite Leben der Neda Soltani, Süddeutsche Zeitung Magazin, Heft 05/2010. Consulted on 6 February 2010.

Iranian mistaken for 'Neda' seeks German asylum, AFP. Consulted on 6 February 2010.

"How The Media Betrayed Neda Soltani". Anorak.co.uk. Retrieved 14 November 2012.

"'Neda' becomes rallying cry for Iranian protests". CNN. 22 June 2009. Retrieved 24 June 2009.

"Neda Soltan, Young Woman Hailed as Martyr in Iran, Becomes Face of Protests | Fox News". www.foxnews.com. Archived from the original on 7 November 2013.

"Death video woman 'targeted by militia'". 22 June 2009 – via news.bbc.co.uk.

Fathi, Nazila (22 June 2009). "In a death seen around the world, a symbol of Iranian protests". The New York Times. Retrieved 24 June 2009.

Fletcher, Martin (2009). "Neda Agha Soltan's story touches everyone except Iran's rulers". The Times. London. Retrieved 23 June 2009.

Ravitz, Jessica (24 June 2009). "Neda: Latest iconic image to inspire". CNN. Retrieved 24 June 2009.

"Death video woman 'targeted by militia'". BBC News. 22 June 2009. Retrieved 24 June 2009.

"Iran: Violent Crackdown on Protesters Widens". HumanRightsWatch. 24 June 2009. Retrieved 7 November 2013.

"Who was Neda? Slain woman an unlikely martyr". CNN. 24 June 2009. Retrieved 28 June 2009.

"Doctor flees Iran over "Neda" killing". Reuters. 26 June 2009. Retrieved 26 June 2009.

Neda: An Iranian Martyr [BBC Documentary&#93 on YouTube

HBO The True Story of Neda Agha-Soltan زندگي ندا آقا سلطان ايران on YouTube

"Iran doctor tells of Neda's death". 25 June 2009 – via news.bbc.co.uk.

According to an eyewitness, Dr. Ārash Hejāzi.[40]

"Login".

Golnaz Esfandiari, "Iran State TV Suggests Neda's Iconic Death Was 'Faked'" – Radio Free Europe/Radio Liberty, 7 January 2010

Langendonck, Gert Van (23 June 2009). Iconic Iran video was posted in the Netherlands Archived 27 June 2009 at the Wayback Machine. NRC Handelsblad.

"Youtube – Neda's Death Becomes Iranian Symbol: News Current". YouTube. Retrieved 7 December 2010.[dead YouTube link]

Mahr, Krista (8 December 2009). "Neda Agha Soltan". Time. Archived from the original on 14 December 2009. Retrieved 1 May 2010.

Bunz, Mercedes (16 February 2010). "Anonymous video of Neda Aghan-Soltan's death wins Polk award". The Guardian: PDA The Digital Content Blog. London. Retrieved 13 June 2010.

Martin Fletcher (20 August 2009). "The face of Abbas Kargar Javid – man accused of killing Neda Soltan". The Times. London. Retrieved 21 May 2011.

Eric Verlo, "Who Killed Neda Agha-Soltan?" – Not My Tribe, 22 June 2009

Robert Mackey, "Iranian TV Sees Conspiracy in Neda Video" – The New York Times, 7 January 2010

Weissenstein, Michael; Johnson, Anna (22 June 2009). "Amateur video turns woman into icon of Iran unrest". Yahoo News. Associated Press. Archived from the original on 25 June 2009. Retrieved 22 June 2009.

McElroy, Damien (22 June 2009). "Iran bans prayers for 'Angel of Freedom' Neda Agha-Soltan". The Daily Telegraph. London. Retrieved 24 June 2009.

"Iran's 'angel of freedom' Neda Soltan vowed to protest against injustice". Fox News. 23 June 2009. Retrieved 24 June 2009.

Sheikholeslami, Ali; Alexander, Caroline (23 June 2009). "Neda's killing propels Iran's women to more opposition protests". Bloomberg L.P. Retrieved 23 June 2009.

Wright, Robin (21 June 2009). "In Iran, one woman's death may have many consequences". Time. Archived from the original on 22 June 2009. Retrieved 23 June 2009.

Kole, William J. (23 June 2009). "Iran's top electoral body rules out vote annulment people in Tehran's Haft-e Tir square after on-line calls for protesters to pay tribute to Neda". Yahoo News. Associated Press. Archived from the original on 26 June 2009. Retrieved 23 June 2009.

"Neda's fiance: Iran will be free". The Jerusalem Post — JPost.com.

Political Punch; ABC News, 23 June 2009

Booth, Jenny (23 June 2009). "Iranian authorities scramble to negate Neda Soltan 'martyrdom'". The Times. London. Retrieved 24 June 2009.

"Neda Soltan's family 'forced out of home' by Iranian authorities". The Guardian. London. 24 June 2009. Retrieved 24 June 2009.

Reuters: Ahmadinejad compares Obama to Bush. 24 June 2009 Retrieved 24 June 2009

"Iran witnesses: Neda memorial". BBC. 31 July 2009. Retrieved 7 December 2010.

Smith, Amber (31 July 2009). "Footage emerges from demonstrations across the country". Los Angeles Times. Los Angeles. Retrieved 7 December 2010.

Fletcher, Martin (8 January 2010). "Neda Soltans grave defaced as Iran issues new internet restrictions". The Times. London. Retrieved 1 May 2010.

Malcolm, Andrew (25 June 2009). Iran ambassador suggests CIA could have killed Neda Agha-Soltan. Los Angeles Times.

"Iran doctor tells of Neda's death". BBC. 25 June 2009. Retrieved 2 July 2009.

Erdbrink, Thomas; William Branigin (27 June 2009). "Iranian cleric says protesters wage war against God". The Boston Globe. Retrieved 2 July 2009.

Death video woman 'targeted by militia'. BBC News. 22 June 2009.

Iran doctor tells of Neda's death. BBC News. 25 June 2009.

Basij militia 'targeting women'. ABC News. 23 June 2009.

فرمانده نیروی انتظامی: شاهد مرگ ندا تحت تعقیب وزارت اطلاعات و پلیس بین الملل است (in Persian). BBC Persian. July 2009.

ضرغامی: در انتخابات ونزوئلا هم یک نفر مثل "ندا" را کشتند! (in Persian). Taban News. Archived from the original on 23 August 2009. Retrieved 4 July 2009.

ادعاي عجيب ضرغامي: تصوير قتل ندا آقاسلطان ساختگي است (in Persian). Iranian.

ضرغامی:در ونزوئلا هم ندا کشتند تا بگویند رای چاوز هم ساختگی است (in Persian). Ayande News.

Nedas Death – The other Side of the Coin,Press TV on YouTube

A Death in Tehran, at PBS

"Slain student's family blame Iran". 4 December 2009 – via news.bbc.co.uk.

Kerbaj, Richard (28 November 2009). "Diplomats uneasy at Neda Soltan being honoured by Queen's College, Oxford". The Times. Retrieved 1 February 2010.

"Endowment of Neda Agha-Soltan Scholarship". The Queen's College, Oxford. 2014. Archived from the original on 14 August 2014. Retrieved 9 June 2014.

"News: Neda Agha-Soltan Graduate Scholarship". The Queen's College, Oxford. Archived from the original on 9 January 2010. Retrieved 1 February 2010.

Fletcher, Martin; Hurst, Greg (11 November 2009). "Oxford's tribute to student Neda Soltan denounced by Iran". The Times. Retrieved 1 February 2010.

External links
For Neda (2010); HBO Documentary Films – About Neda Agha-Soltan and her life story
Documentary investigating the death of Neda Agha-Soltan, with pictures and witness accounts on YouTube
Video of her death wins prestigious 2009 George Polk Award for Videography
Caspian Makan: 'I cannot believe it yet. I still think I will see Neda again'; The Guardian, 15 November 2009
Photos: Who Was Neda Agha-Soltan? – a photo essay by TIME
Iran Bans Prayers for 'Angel of Freedom' Neda Agha Soltan; Damien McElroy, The Telegraph, 22 June 2009
Family, Friends Mourn 'Neda'; Borzou Daragahi, Los Angeles Times, 23 June 2009
Neda, an Opera by Nader Mashayekhi: Pathos without Kitsch
vte
Iranian Green Movement
Events
2009 Iranian presidential election protests Timeline2009 Iran poll protests trial2009 Iranian university dormitory raidsShooting of Neda Agha-SoltanDeath of Sohrab AarabiDeath of Ramin PourandarjaniThe Green Scroll CampaignDeath of Ayatollah MontazeriAshura protestsDeath of Seyed Ali MousaviDeath of Mohsen Rouholamini2011–12 Iranian protestsDeath of Sane JalehDeath of Mohammad MokhtariDeath of Haleh SahabiDeath of Hoda Saber
Leaders
Mir-Hossein MousaviMehdi KarroubiMohammad KhatamiZahra Rahnavard
vte
2009 Iranian presidential election and subsequent events
Approved candidates
Mahmoud AhmadinejadMir-Hossein Mousavi (campaign)Mohsen RezaeeMehdi Karroubi
Proceedings
ResultsStance of MarjasInternational reaction
Protests
Timeline of the protests2009–10 protests2011–12 protestsShooting of Neda Agha-SoltanDeath of Seyed Ali MousaviDeath of Dr. Ramin PourandarjaniUniversity raidsSohrab AarabiPost-election trialAshura protestsExecution of Mohammad-Reza Ali-ZamaniExecution of Arash Rahmanipour
See also
Iranian Green MovementThe Green Path of HopeThe Green Scroll CampaignIranian reform movementKahrizak Detention Center
Categories: Deaths by person in Iran2009 Iranian presidential election protestsFilmed killings in AsiaDeaths by firearm in IranHistory of the Islamic Republic of IranPolitical repression in IranIslamic Azad University alumniJune 2009 events in Asia2009 in Iran2009 in women's history21st century in Tehran

ندا آقاسلطان

مقاله
بحث
خواندن
نمایش مبدأ
نمایش تاریخچه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ندا آقاسلطان
Neda Agha-Soltan.jpg
ندا آقاسلطان
زادهٔ ۳ بهمن ۱۳۶۱
تهران، ایران
درگذشت ۳۰ خرداد ۱۳۸۸ (۲۶ سال)
تقاطع خیابان شهید صالحی و کوچهٔ خسروی[%DB%B1] خیابان کارگر شمالی، امیرآباد، تهران
علت درگذشت شلیک گلوله
آرامگاه قطعه ۲۵۷ ردیف ۴۱ شماره ۳۲، بهشت زهرا، تهران
تحصیلات رشته الهیات در دانشگاه آزاد اسلامی (ناتمام)
شناخته‌شده برای از جان‌باختگان اعتراضات مردمی به نتایج انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸
شریک(های)
زندگی کاسپین ماکان (نامزد)
والدین علی آقاسلطان[%DB%B2]
هاجر رستمی‌مطلق[%DB%B3]
ندا آقاسلطان[%DB%B4][%DB%B5] (۳ بهمن[%DB%B6] ۱۳۶۱ – ۳۰ خرداد ۱۳۸۸) یکی از افرادی بود که در جریان اعتراضات مردمی به نتایج انتخابات خرداد ۱۳۸۸ کشته شدند. او در ۳۰ خرداد ۱۳۸۸ در محلهٔ امیرآباد تهران در خیابان کارگر شمالی، تقاطع خیابان شهید صالحی و کوچهٔ خسروی به ضرب گلوله کشته شد. انتشار فیلم کوتاهی از لحظات جان سپردن او که با تلفن همراه گرفته شد، بازتاب‌های فراوانی در رسانه‌های جهان به‌دنبال داشت.[%DB%B7] به نوشتهٔ نشریهٔ تایم، لحظهٔ جان سپردن او به پربیننده‌ترین مرگ یک انسان در تاریخ بشریت تبدیل شد.[%DB%B8]

آرش حجازی، پزشک و نویسنده‌ای که شاهد ماجرا بوده، می‌گوید که تلاش ناموفقی برای جلوگیری از خون‌ریزی و مرگ او انجام داده‌است. عامل قتل آقاسلطان را یکی از موتورسواران شبه نظامی بسیج می‌داند که برای مدت کوتاهی توسط مردم معترض دستگیرشده‌است.[%DB%B9] این متهم به قتل که بعدها از وی با نام عباس کارگرجاوید یاد شد، یک سال بعد از مرگ او از سوی دادگاه برای ادای توضیحات فرا خوانده شد اما ناپدید شده‌است.[%DB%B8] این واقعه در پی آنچه عفو بین‌الملل «چراغ سبز علی خامنه‌ای در نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ به نیروهای سپاهی، بسیجی و انتظامی برای سرکوب معترضین» می‌خواند، اتفاق افتاد.[%DB%B1%DB%B0] آقاسلطان خارج از ایران و در ایران، به‌عنوان نماد «ندای اعتراض ایرانیان» و «ندای آزادی‌خواهی ایرانیان» و «نماد صدای اعتراض دموکراسی خواهان» در این اعتراضات شناخته شده‌است. برخی از او به عنوان «فرشته آزادی» یاد کرده‌اند.[%DB%B1%DB%B1][%DB%B1%DB%B2][%DB%B1%DB%B3] نیروهای امنیتی حکومت ایران، با تحت فشار قرار دادن خانوادهٔ آقاسلطان، از آنان خواستند تا به محل دیگری منتقل شوند.[%DB%B1%DB%B4]

در آذر سال ۱۳۹۸، هاجر رستمی، مادر آقاسلطان ضمن همدردی با خانواده‌های کشته‌شدگان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران گفت:[%DB%B1%DB%B5][%DB%B1%DB%B6][%DB%B1%DB%B7]

«ماه‌های اول بود، چند نفر از هلال احمر آمدند دیدن ما. من اجازه ورود به خانه را ندادم و در حیاط با آنان صحبت کردم. گفتم برای چه آمدید؟ گفتند برای دلجویی از شما. گفتم من احتیاجی به دلجویی شما ندارم. بعد یک مقدار هدایا آوردند برای من که آنها را هم قبول نکردم؛ ولی به اصرار گفتند که باید به رسم یادبود قبول کنید. هدایا را آوردم خانه باز کردم. یکی از آنها متن دلجویی آقای خامنه‌ای بود که بلافاصله برگرداندم به هلال احمر.»

او دربارهٔ پرداخت دیه ندا آقاسلطان نیز گفت: «قاضی شهریاری گفت که دیه را قبول کن. گفتم نه، من دیه را نمی‌خواهم. قاتل ندا را برای من پیدا کنید. دیه به کار من نمی‌خورد.»

«در روزنامه ایران خواندم که بنیاد شهید می‌خواهد ندا را شهید اعلام کند. پیام فرستادم و گفتم هیچ وقت این کار را نکنید، ندا را شهید اعلام نکنید. من اجازه همچین کاری را به شما نمی‌دهم. ما فقط خواستار اجرای عدالتیم و دلجویی و دیه به هیچ درد ما نمی‌خورد.»

— هاجر رستمی، ایران اینترنشنال
زندگی‌نامه
ندا آقاسلطان ساکن تهران و فرزند دوم خانواده بود، پدرش کارمند با درآمد متوسط و مادرش خانه‌دار است. پس از یکسال تحصیل در رشته الهیات در دانشگاه آزاد اسلامی، به دو دلیل از ادامه تحصیل انصراف داد. دلیل اول جو و فشارهای مضاعف از جانب مسئولان دانشگاه برای ظاهر و حجاب وی و دلیل دوم فشار و مخالفت اطرافیان از جمله خانواده همسر سابق او به نام امیر بود. او تصمیم گرفت در صنعت توریسم فعالیت کند. به همین دلیل در کلاس‌های خصوصی به فراگیری زبان ترکی پرداخت و قصد داشت به عنوان راهنمای تورهای مسافرتی مشغول به کار شود که پس از آشنایی اش با کاسپین ماکان، فیلمساز، خبرنگار و عکاس ایرانی در ترکیه، از این تصمیم منصرف و به حرفه فیلمسازی و عکاسی روی آورد.[%DB%B1%DB%B8]

قتل

ندا آقاسلطان لحظاتی پیش از جانسپاری
روایت شاهدان عینی
بگفته هاجر رستمی مطلق، مادر ندا آقاسلطان، او و ندا هر روز در تجمعات شرکت می‌کرده‌اند، اما به دلیل بیماری خونی نتوانسته‌است دخترش را در روز حادثه همراهی کند و ندا به همراه استادش، حمید پناهی (معلم موسیقی ندا آقاسلطان) به تظاهرات رفت.[%DB%B1%DB%B9] روزنامه تایمز از قول حمید پناهی معلم موسیقی آقاسلطان می‌نویسد که او و ندا به قصد شرکت در تظاهرات میدان آزادی در روز ۳۰ خرداد به سمت تظاهرات با ماشین در حرکت بودند. به گفته پناهی، آقاسلطان فعال سیاسی نبود، ولی نسبت به نتیجه انتخابات ناراحت بود. خانواده و نامزدش به او اصرار کرده بودند که در خانه بماند اما او در پاسخ گفته بود که از مرگ نمی‌هراسد: «نگران نباشید، فقط یک گلوله‌است و پس از آن همه چیز تمام می‌شود».[%DB%B1%DB%B8] او به نامزدش گفته بود که اگر هم فرزندی داشتند، او را به روی دوش می‌گرفت و به تظاهرات می‌رفت.

آرش حجازی، نویسنده ایرانی که شاهد وقوع ماجرا بوده‌است و تلاش وی برای جلوگیری از خون‌ریزی و مرگ ندا آقاسلطان بی‌نتیجه می‌ماند، عامل قتل را از موتور سواران بسیج می‌داند. به گفته وی، هنگام مشاهده یکی از اعتراضات، ناگهان پلیس ضد شورش اقدام به پرتاب گاز اشک‌آور به سمت معترضین می‌کنند و موتورسواران نیز به سمت معترضان یورش می‌برند که باعث می‌شود جمعیت (که ندا هم در میان آن‌ها بود) در طول خیابان خسروی شروع به دویدن کنند. جمعیت در تقاطع خیابان خسروی و خیابان صالحی به تدریج در حال متفرق شدن بود، اگر چه هنوز چند نفری ایستاده بودند تا ببینند چه باید بکنند. حجازی ادامه می‌دهد که «ناگهان صدای شلیکی شنیدیم. از دوستم که کنارم ایستاده بود پرسیدم که چی بود؟ گلوله بود؟ او گفت که می‌گویند گلوله‌های پلاستیکی می‌زنند. در همان لحظه من برگشتم و دیدم که خون از سینه ندا که در چند متری من ایستاده بود فواره می‌زند».[%DB%B2%DB%B0] ندا آقاسلطان که برای لحظه‌ای با ناباوری خون‌ریزی خود را مشاهده می‌کند، تعادل خود را از دست داده و بر زمین می‌افتد. تلاش حجازی برای جلوگیری از خون‌ریزی مجروح در ناحیه اصابت گلوله که به گواه او از روبرو شلیک شده و کمی پایین‌تر از ناحیه گردن بوده، نتیجه نداده و ندا آقاسلطان در کمتر از ۷ دقیقه جان می‌سپارد. او ابتدا گمان کرده که تیراندازی از روی یک پشت بام انجام شده‌است. اما کمی بعد تظاهرکنندگان را دیده‌است که مرد مسلح موتورسواری را به عنوان ضارب گرفته‌اند. حجازی می‌گوید: مردم برای مدت کوتاهی شخص موتورسوار را دستگیر و خلع سلاح می‌کنند و کارت شناسایی‌اش را که نشان از بسیجی بودن اوست، از او گرفته و همزمان چند تن از آنان، اقدام به گرفتن عکس از او می‌نمایند. ضارب که به نظر می‌رسیده شلیک به ندا را انکار نمی‌کند، در میان جمعیت خشمگین فریاد می‌زند که «من نمی‌خواستم او را بکشم». معترضان مستاصل از این که با او چه بکنند، تحویل دادن او به پلیس را بی‌فایده دانسته و بیم آن داشتند که خود نیز بازداشت و گرفتار شوند. از این روی پس از گرفتنِ عکس از چهره و کارت بسیجِ ضارب، او را رها می‌کنند.[%DB%B9] حجازی که دانشجوی یکی از دانشگاه‌های جنوب انگلستان است و پس از این رویداد به انگلستان رفته‌است، معتقد است که به علت در میان گذاشتن اطلاعات در مورد قتل ندا آقاسلطان، بازگشت دوباره او به ایران بسیار مخاطره‌آمیز خواهد بود.[%DB%B9]

حمید پناهی معلم موسیقی آقاسلطان که هنگام قتل، همراهش بوده، می‌گوید اعتراض او مسالمت‌آمیز و بدون هرگونه خشونتی بود. شخص یا اشخاصی که ندا آقا سلطان را کشتند در مقابل خداوند پاسخگو خواهند بود.

روایت منابع با یک واسطه مرتبط با شاهدان عینی

آرش حجازی در صحنه جانسپاری ندا آقاسلطان.
بگفته هاجر رستمی مطلق، مادر ندا آقاسلطان، از آنجایی که به علت بیماری اش نتوانسته‌است همراه دخترش به تجمعات برود[%DB%B1%DB%B9]

«قرار شد تلفنی با هم [%D8%A8%D8%A7 ندا] در تماس باشند. او ادامه می‌دهد: من از شب قبل دلشوره داشتم. اصرار داشتم ندا نرود. اما او نپذیرفت و همراه استادش به خیابان رفت. من در طول مسیر مدام با ندا در تماس بودم. در آخرین تماس ندا گفت گاز اشک‌آور زده‌اند و ما داخل یک کوچه فرعی هستیم تا سوار ماشین شویم. نزدیک ساعت شش و نیم بعدازظهر بود که استادش تماس گرفت و گفت پای ندا تیر خورده‌است. ما سراسیمه خودمان را رساندیم به بیمارستان شریعتی. ابتدا کسی چیزی به من نمی‌گفت اما وقتی فهمیدم، از هوش رفتم و دیگر چیزی متوجه نشدم. می‌گویند ندا دشمن شخصی داشته‌است، مگر ندا چه کاره بود که دشمن شخصی داشته باشد. او نه وکیل بود، نه وزیر بود. یک جوان ساده که مانند دیگر جوانان کشورش نسبت به سرنوشت خود و جامعه‌اش حساس بوده، همین.»[%DB%B1%DB%B9]

کاسپین ماکان، (نامزد ندا آقاسلطان) ماجرا را در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی این‌گونه بیان کرده‌است:

وقتی که این اتفاق افتاد، ندا از درگیری‌ها دور بود، یعنی در خیابان‌های فرعی نزدیک امیرآباد بود. حدود یک ساعتی با استاد موسیقی اش پشت ترافیک در اتومُبیل نشسته بود، کلافه و خسته از گرما از ماشین پیاده می‌شود. اما بنابر تصاویری که مردم ارسال کرده‌اند، احتمالاً نیروهای لباس شخصی و بسیجی در تیراندازی با نشانه‌گیری به قلبش می‌زنند. چند دقیقه بیشتر طول نکشید، بیمارستان شریعتی نزدیک بود، حاضران سعی می‌کنند ندا را با اتومبیل به اورژانس ببرند اما قبل از انتقال به بیمارستان، در میان دستان استاد موسیقی اش جان می‌دهد. جسدش را دیروز با زحمت زیاد توانستیم تحویل بگیریم. البته جسد ندا در پزشکی قانونی تهران نبود، در پزشکی قانونی خارج از تهران بود. مسئولان پزشکی قانونی خواستند که بخش‌هایی از بدنش از جمله قسمتی از استخوان رانش را بگیرند، پزشکی قانونی نگفت برای چه کسی اعضا را می‌خواهد استفاده کند، هیچ توضیحی در این زمینه داده نشد. خانواده موافقت کرد برای اینکه زودتر جسد را تحویل بگیرند، چون ممکن بود همین موضوع باعث تعویق تحویل جسد بشود. جسد ندا آقاسلطان را در قطعه‌ای از بهشت زهرا، یکشنبه ۳۱ خرداد هنگام عصر دفن کردیم، البته کسانِ دیگری را هم که در درگیری‌ها کشته شده بودند آنجا آورده بودند، انگار منطقه از پیش برای این افراد تعیین شده بود. مقامات امنیتی ایران طی حکم‌های مختلف به بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها، جراحان و پزشکی قانونی عنوان کرده بودند که نباید گواهی فوت بر اثر شلیک گلوله صادر شود، مسلماً به این دلیل که در آینده شکایات بین‌المللی توسط خانواده‌ها به عمل نیاید. البته من هنوز برگه ترخیص ندا را ندیده‌ام اما در چند روز آینده از پدرش برگه را می‌گیرم.[%DB%B2%DB%B1]

ماکان همچنین در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی عکس‌هایی که گفته می‌شود ندا آقاسلطان را قبل از درگیری در تظاهرات نشان می‌دهد تکذیب کرده و می‌گوید: «به نوعی به نظر می‌رسد طرفداران آقای موسوی ندا را به او ربط داده‌اند. اما این‌طوری نیست. ندا فوق‌العاده به من نزدیک بود، ندا هرگز طرفدار هیچ‌یک از این دو گروه نبود، ندا خواهان آزادی بود، آزادی برای همه.»[%DB%B2%DB%B1] از طرفی خبرگزاری آسوشیتدپرس با ارایه روایت دیگری از ماکان ذکر می‌کند که در آن صحبت، از «قصد آقاسلطان برای پیوستن به تظاهرات» اشاره و علی‌رغم تلاش ماکان برای منصرف کردن آقاسلطان، او به تظاهرات با هدف بدست آوردن مردم سالاری و آزادی برای همه مردم ایران رفته‌است.[%DB%B2%DB%B2]

کاسپین ماکان شش روز پس از کشته شدن ندا و به دلیل افشای جزئیات قتل و مشخصات اصلی ندا پس از محاصره منزلش توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مدت دوماه در زندان و زیر شکنجه به سر می‌برد. سازمان عفو بین‌الملل در ۱۴ شهریور ۱۳۸۸ اعلام کرد که کاسپین ماکان مدتی است که بدون پوشش خبری بازداشت و زیر شکنجه قرار دارد. عفو بین‌الملل با صراحت از مقامات ایرانی می‌خواهد تا اقدامات فوری در جهت حفاظت کاسپین ماکان از شکنجه یا بدرفتاری‌های دیگر اعمال نماید و اطمینان حاصل نماید که وی به قصد امضای هیچ گونه «اعترافی» تحت فشار قرار نگیرد. سرانجام ماکان پس از دوماه از زندان آزاد شده و از ایران خارج شد.[%DB%B2%DB%B3]

واکنش‌های مقامات و رسانه‌های داخلی
سید احمد خاتمی عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان و امام جمعه موقت تهران نیز در نماز جمعه پنجم تیر به این موضوع اشاره کرد و آن را کار خود معترضان که او «اغتشاش‌گران» نامید، دانست: «در اغتشاشات اخیر، یک خانم کشته شد، اوباما برایش اشک تمساح ریخت و غرب معرکه گرفت. هر عاقلی که فیلمش را ببیند متوجه می‌شود کار خود اغتشاشگران است. به‌گونه‌ای که از جایی که ماشین این خانم هم پارک شده‌است عکس گرفته‌اند. این خانم در کوچه خلوت بوده‌است. در کوچه خلوت که نمی‌کشند، دستگیر می‌کنند. معلوم است که اگر کار نظام بود، در خیابان برخورد می‌کرد.»[%DB%B2%DB%B4]

عزت‌الله ضرغامی گفته بود «سی‌ان‌ان و بی‌بی‌سی یک به یک برخی تصاویر ساختگی مثل مرگ همان خانم (ندا آقا سلطان) را به نمایش گذاشتند و بعد آقایی به نام آرش حجازی در این زمینه جوسازی کرد و اکنون نیز گم و گور شده و پیدایش نیست را به راه انداختند…». سفیر ونزوئلا نیز تعریف می‌کرد که «در دور دوم انتخابات این کشور نیز چنین صحنه‌ای نظیر مرگ آن خانم را در آن کشور به راه انداختند و این سناریو هم در آنجا پیاده شد و می‌خواستند بگویند که رای آقای چاوز هم ساختگی است؛ اما موفق نشدند.[%DB%B2%DB%B5]»

بر اساس گزارش ایرنا در زمان حادثه یعنی عصر شنبه در محل این قتل یعنی خیابان امیرآباد شمالی هیچ درگیری خاصی رخ نداده و محل تیرخوردن، از محل ناآرامی‌های عصر شنبه ۳۰ خرداد یعنی خیابان آزادی بسیار دور بوده‌است.[%DB%B2%DB%B6][%DB%B2%DB%B7][%DB%B2%DB%B8][%DB%B2%DB%B9][%DB%B3%DB%B0][%DB%B3%DB%B1]
روایت‌های مختلف دیگر
در مورد قتل ندا آقاسلطان در رسانه‌های حامی یا نزدیک به دولت، روایت‌های مختلف و متفاوتی ارائه شده‌است:[%DB%B3%DB%B2][%DB%B3%DB%B3]

مهدی کلهر، مشاور رسانه‌ای محمود احمدی‌نژاد، ندا آقاسلطان را «دختر ساده‌ای دانست که خود را جلوی دوربین به مردن زد و سپس در آمبولانس به دست پزشک فراری به انگلیس (آرش حجازی) کشته شده». وی هم‌چنین ادعا کرد که: «به معنای اسم ندا آقاسلطان توجه کنید. ترجمه اسمش به انگلیسی می‌شود فریاد آقای شاه؛ یعنی این مملکت با سابقه ۳۰ سال جمهوری اسلامی به جایی نرسید و باید آقای رضا پهلوی برگردد».[%DB%B3%DB%B4]
روز ۲۱ خرداد ۱۳۸۹ فیلمی به نام «تقاطع» از شبکه ۳ تلویزیون ایران پخش شد. در این فیلم فرض‌های مختلف دربارهٔ قتل ندا طرح شد. گروه مجاهدین خلق یک‌نفر را در ایران می‌کشد. خانواده ندا، دعوت سازندگان این فیلم را برای حضور در آن، رد کردند.[%DB%B3%DB%B5]
سفیر ایران در مکزیک در مصاحبه با سی‌ان‌ان اسپانیولی، ادعا کرد که احتمالاً عامل قتل، سازمان سیا است.[%DB%B3%DB%B6][%DB%B3%DB%B7]
آرش حجازی ضمن انتقاد از این فیلم، آن را از این جهت که شش ادعای ضدونقیض قبلی دولت ایران:

۱-زنده بودن و زندگی ندا در یونان ۲-جعلی بودن فیلم کشته‌شدن ندا ۳-واقعی نبودن اصابت گلوله به ندا و وجود پمپ خون در دستش ۴-قاتل بودن حجازی ۵-اصابت گلوله به سر ندا ۶-تکذیب حضور عباس کارگرجاوید، بسیجی حاضر در صحنه
را رد می‌کند، مهم دانست.[%DB%B3%DB%B8]

رسانه‌های رسمی و واکنش‌ها
رسانه‌های رسمی و وابسته به جمهوری اسلامی ضمن مشکوک قلمداد کردن این حادثه واکنش‌ها متفاوتی ار اعلام کردند.

به گفته تابناک خبرگزاری فارس مدعی شد که ندا آقاسلطان زنده است[%DB%B3%DB%B9]
رجا نیوز هم به نقل از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران علام کرد که آرش حجازی قاتل اصلی ندا است[%DB%B4%DB%B0]
از دیگر موارد مطروحه می‌توان به همکاری ندا با قاتلین خود (مطرح شده توسط صدا و سیما) و پروژه خواندن این موضوع در از سوی برخی مخالفان نظام و شبکه‌های جاسوسی غربی برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی توسط روزنامه وطن امروز نام برد[%DB%B4%DB%B1]
روزنامه جوان، ارگان سپاه پاسداران مدعی شد که خبرنگار سرویس بی‌بی‌سی، برای قتل ندا سلطان، اوباش را اجیر کرده‌بود.[%DB%B4%DB%B2]
خبرگزاری رسمی ایرنا مدعی شد که شواهد به دست آمده توسط کارشناسان انتظامی و امنیتی کشور، این فرضیه را تقویت می‌کند که ندا آقاسلطان اشتباهاً به عنوان خواهر یکی از اعضای مجاهدین خلق اعدام شده مازندرانی، از سوی تک تیراندازان این گروه هدف قرار داده شد.[%DB%B4%DB%B3]
خاکسپاری و مراسم یادبود
بگفته کاسپین ماکان، نامزد ندا آقاسلطان، «دوشنبه یکم تیرماه ساعت دو و نیم قرار بود در مسجدی در خیابان شریعتی بالاتر از سید خندان مراسم یادبودی برگزار شود، اما بسیجیان و مسئولان مسجد اجازه برگزاری ندادند،[%DB%B4%DB%B4] چون به نظرشان هرج‌ومرج می‌شود و نمی‌خواهند درگیری به وجود آید. چون می‌دانند که ندا مظلومانه رفت و می‌دانند که همه مردم در ایران و خارج از ایران متأسف شدند، شاید پیش‌بینی می‌شد جمع کثیری از مردم حاضر شوند، به هر صورت فعلاً اجازه برگزاری هیچ مراسم عمومی را نداده‌اند».[%DB%B4%DB%B5] روز دوشنبه ۱ تیر ۱۳۸۸ مراسم گرامیداشت ندا با حضور هزار نفر در میدان هفت تیر برگزار شد. حدوداً ۵۰۰ نفر از افرادِ گارد ضدشورش و بسیج میدان را محاصره کرده بودند. گروهی از رانندگان عبوری نیز با به صدا درآوردن بوق اتومبیل خود با تظاهر کنندگان ابراز همبستگی کردند. تعداد ۶۰ نفر از این افراد دستگیر شدند[%DB%B4%DB%B6]

به نوشته گاردین دولت ایران برای جلوگیری از مراجعه مردم به منزل ندا آقاسلطان برای ابراز تسلیت به خانواده او، با هدف جلوگیری از تجمع، خانواده ندا را وادار به خروج از منزل و انتقال به مکان دیگری کرده‌است. خیابان محل سکونت ندا نیز تحت کنترل پلیس است.[%DB%B4%DB%B7]

سنگ آرامگاه ندا آقاسلطان که تصویر وی بر روی قبر تخریب شده‌است.
ریختن زباله در محل قتل
آرش حجازی، پزشکی که سعی کرده ندا آقاسلطان را نجات دهد، می‌گوید شاهد بوده یک ماشین حمل زباله بر روی گل‌هایی که مردم بعداً در محل قتل ندا آقاسلطان گذاشته بودند، آشغال خالی کرده‌است.[%DB%B4%DB%B8]

سرکوب اجتماع مادران عزادار
اجتماع مادران عزادار که با حضور خانواده‌های بسیاران از جوانانی که توسط نیروهای امنیتی و بسیجی کشته شده بودند (از جمله خانواده ندا) در پارک لاله تهران از سوی نیروهای حکومتی سرکوب شد.[%DB%B4%DB%B9]

بازتاب

شماره ۲۳ ژوئن ۲۰۰۹ روزنامه تایمز لندن با تصویر اشتباهی ندا سلطانی. در تیتر نوشته شده: «من ندا هستم، چهرهٔ غمگین ایران»
تصاویر و عکس‌های ندا آقا سلطان بلافاصله در سایت‌ها و رسانه‌های خبری مختلف در سراسر جهان به عنوان نمادی از کشته شدگان درگیری‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران منتشر شد. مجله تایم تصویر وی را به عنوان یکی از ۱۰ نماد اعتراضی برتر دنیا انتخاب کرد.[%DB%B5%DB%B0][%DB%B5%DB%B1] باراک اوباما با دیدن فیلم قتل او در کاخ سفید، به خبرنگاران گفت که دیدن این فیلم «مایه دل‌شکستگی» است.[%DB%B5%DB%B2] او افزود «ما زنان شجاعی را مشاهده کرده‌ایم که در برابر سبعیت و تهدیدها ایستادگی کرده‌اند، و تصویر آزاردهنده زنی را دیده‌ایم که در خیابان تا حد مرگ خون‌ریزی کرد.» برای چندین روز شبکه‌های تلویزیونی عمده آمریکا به‌طور دائم تصاویر ویدئویی لحظه جان دادن ندا آقاسلطان را پخش نمودند.[%DB%B5%DB%B3] به گزارش مرکز تحقیقاتی پیو، ویدیوی مرگ آقاسلطان در هفته آخر ماه ژوئن میلادی پربیننده‌ترین ویدیوی خبری در سایت یوتیوب بوده‌است.[%DB%B5%DB%B4] برخی از هنرمندان نیز به این اتفاق واکنش نشان دادند از جمله پرترهٔ تیم اوبرایان که لحظهٔ فوت وی را به تصویر کشید[%DB%B5%DB%B5] و ترانهٔ شاهین نجفی در وصف مرگ ندا آقاسلطان.[%DB%B5%DB%B6]

باراک اوباما همچنین در واکنش به خبر دریافت جایزه صلح نوبل سال ۲۰۰۹ گفت: «این جایزه باید با همهٔ کسانی که برای دستیابی به عدالت و کرامت انسانی تلاش می‌کنند تقسیم شود… با زن جوانی که با وجود خطر کتک یا گلوله خوردن، با آرامش برای دست یابی به حق خود راهپیمائی می‌کند…» صحبت اوباما از زن جوان اشاره‌ای به ندا آقاسلطان تعبیر شد.[%DB%B5%DB%B7]

محمود احمدی‌نژاد روز هشتم تیر در نامه‌ای به محمود هاشمی شاهرودی خواستار رسیدگی جدید به موضوع قتل آقاسلطان شد. در این نامه آمده‌است: «با توجه به حاشیه‌سازی‌های فراوانی که در خصوص این حادثه دلخراش صورت گرفته و شانتاژ تبلیغاتی وسیع رسانه‌های بیگانه و قراین و شواهد فراوان دیگر، دخالت مخالفان و معاندین ملت ایران برای بهره‌برداری‌های سوء سیاسی و مشوه نمودن چهره پاک جمهوری اسلامی قطعی به نظر می‌رسد.»[%DB%B5%DB%B8][%DB%B5%DB%B9]

جامعه فلاسفه آمریکا مرگ آقاسلطان را به خانواده، دوستان و هم شاگردی‌های او تسلیت گفت. در این بیانیه آمده‌است که «ندا به عنوان یک دانشجوی فلسفه به خوبی به اهمیت و ارزش مناظره استدلالی آگاه بوده‌است.»[%DB%B6%DB%B0]

احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، به خبرنگاران گفت: «قتل ندا یک سناریو بوده‌است و هیچ ربطی به اغتشاش‌های تهران ندارد».[%DB%B6%DB%B1] وی همچنین اعلام کرد که آرش حجازی یکی از شاهدان قتل آقاسلطان به علت «سمپاشی علیه نظام جمهوری اسلامی» و «جنجال‌سازی در مورد کشته شدن ندا آقاسلطان» توسط وزارت اطلاعات و پلیس بین‌الملل (اینترپل) تحت تعقیب است.[%DB%B6%DB%B2][%DB%B6%DB%B3]

اما به گزارش رادیو فردا، دفتر مطبوعاتی پلیس بین‌الملل اعلام کرد، هیچگونه درخواستی از مقامات ایران برای پیگرد آرش حجازی دریافت نکرده‌است.[%DB%B6%DB%B4]

همچنین شعارنویسی‌هایی با عنوان "مرگ بر خامنه‌ای قاتل ندا در نقاط مختلف شهر انجام شد.[%DB%B6%DB%B5]

در رم نیز توسط شهرداری خیابانی به نام ندا نامگذاری شد.[%DB%B6%DB%B6]

تایمز لندن ندا آقاسلطان را به عنوان فرد سال ۲۰۰۹ برگزید.[%DB%B6%DB%B7]

هم‌چنین صحنه جان سپردن ندا آقا سلطان به عنوان بهترین فیلم خبری سال ۲۰۰۹ شناخته شد. جایزه روزنامه‌نگاری جورج پولْک تصویربردار ناشناسی که با استفاده از گوشی تلفن همراه صحنه قتل ندا آقا سلطان را ضبط کرده‌است نیز به عنوان بهترین تصویربردار خبری سال شناخته‌شد.[%DB%B6%DB%B8]

در ژوئن ۲۰۱۰ منوچهر متکی که به منظور دیدار و گفتگو با چند مقام غربی به اروپا سفر کرده بود، هنگام ورود به مقر پارلمان اروپا با نمایندگانی روبرو شد که تصاویری از ندا در دست داشتند. استروان استیونسون، نماینده حزب محافظه کار بریتانیا در پارلمان اروپا نیز، در حالی که عکس ندا را در دست داشت، به حضور وزیر خارجه جمهوری اسلامی در پارلمان اروپا اعتراض کرد و منوچهر متکی را «آدمکش» خطاب کرد[%DB%B6%DB%B9].[%DB%B7%DB%B0][%DB%B7%DB%B1]

آثار و فعالیت‌های فرهنگی-هنری پیرامون ندا
«نه مُرده‌ای، نه می‌میری
همیشه زنده می‌مانی،
حیات جاودان داری
نِدای خلق ایرانی.»
سیمین بهبهانی[%DB%B7%DB%B2][%DB%B7%DB%B3]

شمس لنگرودی
شمس لنگرودی شعری با مطلع زیر برای ندا سرود:

دخترم!

سنت‌شان بود

زنده به گورت کنند

تو کشته شدی

ملتی زنده به گور می‌شود.

ببین که چه آرام سر بر بالش می‌گذارد

او که پول مرگ تو را گرفته

شام حلال می‌خورد.

تو فقط ایستاده بودی[%DB%B7%DB%B4]

فرامرز اصلانی
فرامرز اصلانی ترانه‌ای با نام «برای همهٔ نداهای ایران» اجرا کرد.

در سکوتی بودیم که ندایی برخاست.

از ته تاریکی چه صدایی برخاست.

نه ز یک جا که همه اهل جهان فهمیدند

کین گل پرپر باغ ز چه جایی برخاست[%DB%B7%DB%B5]

کاسپین ماکان
کاسپین ماکان، نامزد ندا، دو شعر به نام‌های «برای ندا» و «پژواک جانم» را برای او سروده و فیلم کوتاهی برای «پژواک جانم» ساخت[%DB%B7%DB%B6]

برای ندا

... قلب آکنده از مهرت، سراسر وجودم

طعم بهتر بودن را با تو چشیدم اما

در فراقت، فرسود، دل جوانم

با رفتن تو، زخم عمیقی به جان نقش بست

که سوزش این زخم، یادگار ماندگار توست

از گذشته خزونی در بهاران پیش رو مانده

اکنون شوق جان سپردن دارم

آنگاه آزادم که بوسه بر سیمای مرگ نهم[%DB%B7%DB%B7]

رپ
خوانندگان سبک رپ در ایران و خارج از ایران ترانه‌هایی در مورد ندا منتشر کردند. از این میان می‌توان از شاهین نجفی نام برد.[%DB%B7%DB%B8]

هیچ‌کس خواننده رپ ایرانی در ترانه «یه روز خوب میاد» به اسم ندا اشاره می‌کند.[%DB%B7%DB%B9]

دوچرخه سواری دور دنیا

مجسمه یادبود ندا در دستان امیرحسین احمدی و حسن علیزاده - نیویورک
امیرحسین احمدی و حسن علیزاده که پیش از این یک بار دور دنیا را با دوچرخه طی کرده بودند اعلام کردند که تور جدیدی را برای رساندن پیام مظلومیت و بیگناهی مردم ایران و زنده نگاه داشتن نام کشته شدگان از جمله ندا آغاز کردند.[%DB%B8%DB%B0]

بورس تحصیلی ندا آقاسلطان در دانشگاه آکسفورد
مقالهٔ اصلی: بورس تحصیلی ندا آقاسلطان
در اکتبر سال ۲۰۰۹، کوئینز کالج در دانشگاه آکسفورد در انگلستان به منظور یادبود ندا آقاسلطان، دورهٔ بورس تحصیلی ندا آقاسلطان برای دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترای رشته فلسفه را تأسیس کرد. داوطلبان ایرانی یا ایرانی‌تبار در دریافت این بورسیه ارجحیت دارند.[%DB%B8%DB%B1] این اقدام با اعتراض شدید سفارت ایران در لندن مواجه شد که این بورسیه را موجب خدشه‌دار شدن شأن علمی این دانشگاه، دورافتادن از اهداف آکادمیک و به خدمت مطامع سیاسی درآمدن خوانده‌است.[%DB%B8%DB%B2]

تندیس‌های ندا
پاولا سلیتر، مجسمه‌ساز صاحب‌نام آمریکایی[%DB%B8%DB%B3] سه تندیس برنزی جداگانه از ندا آقاسلطان بنام «فرشتهٔ ایران»[%DB%B8%DB%B4] ساخت که در اکتبر و نوامبر ۲۰۰۹ از آن‌ها به ترتیب در کاخ هنرهای زیبای شهر سانفرانسیسکو و «کنفرانس بزرگداشت زنان ایرانی» در شهر واشینگتن دی سی پرده‌برداری شد.[%DB%B8%DB%B5] یکی از تندیس‌ها در ساختمان شهرداری سانفرانسیسکو به‌طور دائم قرار خواهد داشت.[%DB%B8%DB%B6] و تندیس دیگر به نامزد ندا، کاسپین ماکان و خانواده ندا اهدا شد.[%DB%B8%DB%B7][%DB%B8%DB%B8]

صحنهٔ قتل ندا، جایزهٔ بهترین فیلم خبری سال ۲۰۰۹
در تاریخ ۱۶ فوریهٔ ۲۰۱۰، جایزهٔ روزنامه‌نگاری جورج پولک برای بهترین فیلم خبری سال ۲۰۰۹ به فیلمی داده شد که یک فرد ناشناس از صحنهٔ جان‌سپردن ندا آقاسلطان برداشته بود. این جایزه از معتبرترین جوایز روزنامه‌نگاری است.[%DB%B8%DB%B9][%DB%B9%DB%B0]

اپرای ندا
اپرای ندا دارای سه پرده است که هر کدام از آن‌ها دو صحنهٔ مختلف دارد. این اپرا اثر نادر مشایخی، رهبر پیشین ارکستر سمفونیک تهران است که نخستین بار در اُسنابروک اجرا شد. متن آن را آنگلیکا مِسنر (Angelika Messner) و نادیا کایالی (Nadja Kayali) نوشته‌اند و فعلاً متن به زبان آلمانی است.[%DB%B9%DB%B1]

انتشار تمبر یاد بود در هلند و ژاپن
با تلاش هواداران جنبش سبز در کشورهای هلند و ژاپن، تمبر یاد بود سهراب اعرابی و ندا آقاسلطان منتشر گردید.[%DB%B9%DB%B2]

کریس دی برگ
در تاریخ ۲۰ ژوئن ۲۰۱۰، مصادف با سالگرد مرگ ندا آقاسلطان، آهنگ مردم دنیا (به انگلیسی: People of the World) به مدت یک هفته در وبگاه رسمی کریس دی‌برگ قرار گرفت. وی این آهنگ را به ندا تقدیم کرد و او را نماد حقیقت‌جویی و آزادی‌خواهی و مبارزه با خشونت و سرکوب معرفی نمود.[%DB%B9%DB%B3]

واکنش دانشجویان بسیجی
در آذر ماه ۱۳۸۸ دانشجویان بسیجی در مقابل سفارت انگلستان اقدام به تظاهرات کرده و ضمن متهم کردن بی‌بی‌سی به دست داشتن در این حادثه خواستار استرداد آرش حجازی به عنوان قاتل ندا آقا سلطان شدند، در این تظاهرات گروه‌های دانشجویی مانند اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه‌های سراسر کشور نیز حضور داشتند.[%DB%B9%DB%B4][%DB%B9%DB%B5]

تئاتر خیابانی قتل ندا
در ادامه آنچه که از سوی بسیج به عنوان صحنه واقعی و چگونگی کشته شدن ندا خوانده شده توسط بازیگران تئاتر به صحنه کشیده شد:

به گزارش فارس، در ابتدای این تئاتر خیابانی یکی از دانشجویان به عنوان مجری شبکه BBC فارسی به ایفای نقش پرداخت. سپس یکی دیگر از دانشجویان در نقش مأمور سازمان جاسوسی انگلیس MI6 مأموریت آرش حجازی برای قتل ندا آقا سلطان را تشریح کرد. وی با دادن مبالغ، اسلحه و بیان نحوه مأموریت آرش حجازی و همچنین دادن بلیت رفت و برگشت به ایران، حجازی را برای انجام مأموریت روانه ایران کرد. در قسمت بعدی این تئاتر، دانشجویی که نقش آرش حجازی را بازی می‌کرد و چهره خود را با تصویر این فرد پوشانده بود، نحوه قتل ندا آقا سلطان را به یکی از همکارانش توضیح داد. قسمت بعدی این تئاتر صحنه قتل ندا آقا سلطان بود. آرش حجازی با حضور در کنار ندا آقا سلطان وی را علیه جمهوری اسلامی و سر دادن شعار تحریک کرده و وی را به گوشه‌ای از محل قتل راهنمایی می‌کرد. همکار وی نیز در این زمینه او را به این کار تشویق می‌کرد و بعد از آن نیز هنگامی که ندا آقا سلطان در حال شعار دادن بود، همکار آرش حجازی از پشت سر وی با اسلحه‌ای که در پیراهن خود پنهان کرده بود، پشت سر ندا آقا سلطان را مورد هدف گلوله قرار داد و وی را به قتل رساند و بعد از آن سوار بر وسیله نقلیه خود، از محل دور شد. در قسمت بعدی آرش حجازی با حضور در محل قتل با ایجاد سر و صدا و هیاهو مردم را به سمت خود و جنازه ندا سوق داد و شروع به سردادن شعارهایی علیه جمهوری اسلامی کرد. این تئاتر خیابانی نیز با سر دادن شعار از سوی دانشجویان به پایان رسید

[%DB%B9%DB%B6]

این نمایش مورد اعتراض خانواده آقا سلطان قرار گرفت و اعلام کردند که تنها مسئولان دولتی را مسبب قتل ندا می‌دانند.[%DB%B9%DB%B7][%DB%B9%DB%B4][%DB%B9%DB%B5]

تجمعات در گورستان بهشت زهرا و همدردی مردم
گروهی از مردم بر سر مزار ندا آقاسلطان حاضر شده و بر روی قبر او گل می‌گذارند. محل دفن ندا آقاسلطان در گورستان بهشت زهرا قطعه ۲۵۷ ردیف ۴۱ شماره ۳۲ است.

دیدارها با خانواده ندا آقاسلطان
در روز چهارشنبه ۳۱ تیرماه ۱۳۸۸، گروهی از اعضای «کمپین یک میلیون امضا» که برای حقوق زنان مبارزه می‌کنند به دیدار خانواده ندا آقا سلطان رفتند. در این دیدار، اعضای خانواده آقاسلطان از حضور پدر ندا در یکی از برنامه‌های تلویزیونی و معرفی معترضان به عنوان قاتل او، اظهار بی‌اطلاعی کرده و آن را تکذیب نمودند. در این دیدار، مادر ندا آقاسلطان از اظهارات برخی مقام‌های بلندپایه جمهوری اسلامی مانند احمد خاتمی خطیب نماز جمعه تهران و عزت‌الله ضرغامی رئیس صدا و سیما، دربارهٔ سناریو بودن یا ساختگی بودم مرگ دخترش گله کرد و این اظهارات را بسیار تلخ و دردآور دانست. وی گفت که دخترش هم مانند هزاران جوان دیگر که علاقه‌مند به سرنوشت کشورشان هستند، به نتایج انتخابات اعتراض داشت. خواهر ندا آقاسلطان نیز در رد استدلال کسانی که قتل خواهرش را کار مجاهدین خلق یا گروه‌های مسلح ضد حکومتی می‌دانند، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های مقامات حکومتی برای برگزاری مراسم سوگواری را مثال آورد.[%DB%B1%DB%B9]

مراسم چهلم
مراسم چهلم ندا آقاسلطان بنا به نظر مادر وی قرار بود در مسجد نیلوفر تهران برگزار شود که به علت عدم موافقت مسجد مذکور طبق دستور دولت، مادر آقاسلطان اعلام کرد مراسم چهلم در بهشت زهرا بر سر مزار او برگزار خواهد شد.[%DB%B9%DB%B8] پنجشنبه هشتم مرداد ۱۳۸۸ مصادف با چهلم آقاسلطان، بیش از چهل هزار نفر از مردم[%DB%B9%DB%B9] در قطعه ۲۵۷ بهشت زهرا حاضر شدند و میرحسین موسوی و مهدی کروبی کاندیداهای انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری نیز برای شرکت در این مراسم در محل یاد شده حضور یافتند. بر اساس برخی گزارش‌ها نیروهای پلیس و لباس شخصی اجازه پیاده شدن از ماشین را به موسوی ندادند و او را بلافاصله برگرداندند ولی کروبی مدتی در محل ماند؛[%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF منبع] اما بگفته وبسایت رسمی حزب اعتماد ملی هم آقای کروبی و هم آقای موسوی توانسته‌اند برای لحظاتی خود را به مزار آقاسلطان رسانده و فاتحه بخوانند.[%DB%B1%DB%B0%DB%B0][%DB%B1%DB%B0%DB%B1][%DB%B1%DB%B0%DB%B2] مادر و برادر سهراب اعرابی (از دیگر کشته شدگان حوادث پس از انتخابات) در این مراسم حضور داشتند. نیروهای امنیتی برای پراکنده کردن معترضان با آن‌ها درگیر شده و از باتوم و گاز اشک‌آور استفاده کردند. آسوشیتدپرس به نقل از شاهدان عینی درگیر شدن پلیس را متعاقب تلاش مهدی کروبی برای سخنرانی بر سر مزار آقاسلطان گزارش کرده‌است. حمله پلیس باعث شد که آقای کروبی مجبور به ترک محل شود و بگفته برخی وبسایت‌های هواداران مخالفان، چندین نفر از یاران کروبی کتک خوردند.[%DB%B1%DB%B0%DB%B0][%DB%B1%DB%B0%DB%B3] همچنین جعفر پناهی کارگردان و مهناز محمدی مستندساز در این مراسم از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شدند.[%DB%B1%DB%B0%DB%B4]

همچنین مراسم چهلم وی در کلن آلمان با حضور عده‌ای از ایرانیان برگزار گردید.[%DB%B1%DB%B0%DB%B5][%DB%B1%DB%B0%DB%B6]

دستگیری خانواده ندا و نامزدش
در تاریخ ۱۳ شهریور ۱۳۸۸ سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد که حکومت ایران، کاسپین ماکان نامزد ندا آقاسلطان را از تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۸ دستگیر کرده و او را تحت فشار گذاشته‌اند تا «اعتراف کند که قتل ندا کار سازمان مجاهدین خلق بوده‌است».[%DB%B1%DB%B0%DB%B7] کاسپین ماکان هم در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی این مسئله را تأیید کرد. او بیان کرد که به مدت دو ماه در زندان بوده‌است و «در جریان بازداشتش به شدت کتک می‌خورده‌است و تهدید می‌شد که به اعدام محکوم خواهد شد». کاسپین ماکان همچنین گفت که برخلاف ادعاهای حکومتی ندا فردی سیاسی بود. ماکان ادامه داد: «او (ندا) ذاتاً روحیه رهبری داشت و بسیاری (از معترضان) را به سوی خود جذب می‌کرد. فکر می‌کنم به همین دلیل هدف قرار گرفت. حکومت ایران و مقام‌های امنیتی آن، او را تحمل نمی‌کردند و می‌خواستند که او را از بین ببرند.»[%DB%B1%DB%B0%DB%B8].

مادر ندا در مصاحبه‌ای که با جرس داشته‌است از بازداشت ساعتی خود و همسرش در روز ۱۳ آبان خبر داده‌است. او می‌گوید: «روز ۱۳ آبان به همراه همسرم به قصد شرکت در مراسم این روز به میدان هفت تیر رفتیم. اما همینکه بسیجی‌ها چهره ما را شناختند به شدت ما را مورد ضرب و شتم قرار دادند. او می‌افزاید: آن‌ها سپس برای چند ساعت ما را بازداشت کردند.»[%DB%B1%DB%B0%DB%B9]

فیلم مستند «برای ندا»
شبکه HBO مستندی[%DB%B1%DB%B1%DB%B0][%DB%B1%DB%B1%DB%B1] دربارهٔ ندا ساخت که شهره آغداشلو راوی آن بود. مستند از تلویزیون فارسی صدای آمریکا نیز پخش شد و به نوشته گاردین، دولت ایران در زمان پخش آن از ماهواره، با ارسال پارازیت مانع از تماشای آن توسط مردم در داخل ایران شده‌است. خانواده ندا در این فیلم دربارهٔ او صحبت می‌کنند و فیلم‌ها و تصاویری از زندگی ندا نشان داده می‌شود.[%DB%B1%DB%B1%DB%B2]

زهرا (ندا) سلطانی
تصاویری از ندا سلطانی در سال ۱۳۸۸ به جای ندا آقاسلطان در فضای مجازی منتشر شد و بسیاری در مراسم‌های گوناگون عکس‌های او را به جای عکس‌های ندا در دست گرفتند. او در مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز اظهار کرد از سوی وزارت اطلاعات ایران تحت فشار بوده تا به عنوان ندا آقاسلطان مقابل دوربین قرار گرفته و اعلام کند که کل ماجرای قتل ندا توطئه بوده‌است. او بعد از این ماجرا، از ایران به ترکیه رفته و در کشور آلمان پناهندگی گرفته و در آنجا ساکن شد. او در کتابی به نام چهره‌ام سرقت شده به شرح این ماجرا پرداخت.[%DB%B1%DB%B1%DB%B3][%DB%B1%DB%B1%DB%B4][%DB%B1%DB%B1%DB%B5][%DB%B1%DB%B1%DB%B6][%DB%B1%DB%B1%DB%B7]

پانویس

«محل کشته‌شدن ندا، روی نقشه گوگل مپس». گوگل مپس. ۳۰ خرداد ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۳۰ خرداد ۱۳۸۹.

«خانواده ندا آقا سلطان نمایش کشته شدن او را محکوم کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۰۹-۱۲-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۳.

«خانواده ندا آقا سلطان: کاسپین ماکان نماینده ما نیست». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۱۰-۰۳-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۳.

نیکی محجوب (۱ تیر ۱۳۸۸). «نامزد ندا آقاسلطان: ندا خواهان آزادی بود، آزادی برای همه». بی‌بی‌سی فارسی.

HELEN KENNEDY (۲۲ ژوئن ۲۰۰۹). «Neda, young girl brutally killed in Iran, becoming symbol of rebellion». NY Daily News.

فرهنگ قویمی (۱ بهمن ۱۳۸۸). «سوم بهمن، تولد ندا آقا سلطان». رادیو فردا.

'Several Killed' In Iran Election Protests, Sky News

فرشته قاضی (۱۴ مرداد ۱۳۸۹). «مظنون به قتل ندا ناپدید شده». روزآنلاین. ص. گزارش. دریافت‌شده در ۳ مرداد ۱۳۸۹.[%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF مرده]

"Iran doctor tells of Neda's death" (به انگلیسی). BBC NEWS. 2009-06-25. Retrieved 2022-09-23.

«عفو بین‌الملل: اظهارات رهبر ایران، چراغ سبز سرکوب». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ خرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۲ ژوئن ۲۰۲۲.

«US Today, In Iran, one woman - Neda - becomes a symbol, May 31, 2009». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۰۹.

IRAN: Footage of woman apparently shot in Tehran galvanizes opposition, Los Angeles Times, May 31, 2009

[%DB%B1] Neda, young girl brutally killed in Iran, becoming symbol of rebellion, , NewYork Daily News, Gune 31, 2009

Saeed Kamali (2009-06-24). "Neda Soltan family 'forced out of home' by Iranian authorities". the Guardian (به انگلیسی). Retrieved 2022-09-23.

«مادر ندا آقاسلطان: متن دلجویی خامنه‌ای را بلافاصله به هلال احمر برگرداندم». ایران اینترنشنال. ۱۴ آذر ۱۳۹۸.

«واکنش خانواده برخی از جانباختگان اعتراضات مردمی ایران به پیشنهاد پرداخت دیه از سوی خامنه‌ای». صدای آمریکا. ۱۴ آذر ۱۳۹۸.

«مادر ندا آقاسلطان: نه دیه را پذیرفتم نه هدیه آقای خامنه‌ای را». رادیو فردا. ۱۴ آذر ۱۳۹۸.

Jenny Booth (23 June 2009). "Iranian authorities scramble to negate Neda Soltan 'martyrdom'". timesonline.co.uk (به انگلیسی). Archived from the original on 2019-09-17. Retrieved 2019-10-28.

«مهدی کروبی در دیدار با خانواده آقاسلطان؛ ندا به حرکت‌های مردم پیوست»، روزنامه اعتماد، ۶ مرداد ۱۳۸۸ بازیابی‌شده در تاریخ ۲۸-۰۷-۲۰۰۹.

«پزشک ایرانی از ماجرای مرگ ندا می‌گوید». بی‌بی‌سی فارسی. ۵ تیر ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئن ۲۰۰۹.

«نامزد ندا آقاسلطان: ندا خواهان آزادی بود، آزادی برای همه». بی‌بی‌سی فارسی. ۱ تیر ۱۳۸۸.

«Iran's top electoral body rules out vote annulment». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹.

http://chrr.biz/spip.php?article5415 بایگانی‌شده در ۲۲ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine کمیته گزارشگران حقوق بشر؛ عفو بین‌الملل خواستار آزادی فوری کاسپین ماکان شد

امام جمعه موقت تهران: قوه قضائیه، قاطعانه و بی‌رحمانه برخورد کند بایگانی‌شده در ۱ ژوئیه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine ایلنا

«ضرغامی و قتل مشابه «ندا» در ونزوئلا». تابناک. ۱۲ تیر ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۸-۰۷-۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)

«دربارهٔ قتل ناجوانمردانه و مشکوک یک هموطن». الف. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۹ مارس ۲۰۱۰.

«کشته شدن ندا آقا سلطان حادثه‌ای کاملاً برنامه‌ریزی شده بود». ایونا.[%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF مرده]

«ابهامات مرگ تأسف‌بار ندا آقا سلطان». تریبون.

«جواد لاریجانی: مرگ ندا آقا سلطان «از پیش ساخته» شده بود». تلویزیون واشینگتن.

«ابهامات مرگ تأسف‌بار ندا آقا سلطان». خبرنامه دانشجویان ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئیه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۹ مارس ۲۰۱۰.

««ندا آقا سلطان» چگونه به قتل رسید؟». خبرنامه دانشجویان ایران.

«چه کسی «ندا» را کشت؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئن ۲۰۰۹.

«دفاع بد در برابر حادثه تلخ مرگ «ندا»». تابناک. ۴ تیر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژوئن ۲۰۰۹.

«کلهر: برگزاری جشن پیروزی احمدی‌نژاد اشتباه بود». بی‌بی‌سی فارسی.

«فیلم «تقاطع»، پخش‌شده از شبکه ۳ تلویزیون ایران، ۶۴ دقیقه». ۲۱ خرداد ۱۳۸۹.

«Iranian Leaders Blaming CIA, Protestors, for Killing Neda». Political Punch.

«Iranian envoy: CIA involved in Neda's shooting?». CNN. ۲۵ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۰۹.

«قاتلان گام به گام در دام خودنهاده افتاده‌اند، با هر دست و پا بیشتر گرفتار می‌شوند و خروجی ندارند». آرش حجازی. ۲۲ خرداد ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۲ خرداد ۱۳۸۹.

«فارس: ندا آقا سلطان زنده است». تابناک. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

«قاتل اصلی ندا آقا سلطان دستپاچه شد». رجا نیوز. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

«پرس تی وی: ندا آقا سلطان با قاتلین خود همکاری کرده!». پرس تی وی. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

روزنامه حامی دولت: خبرنگار BBC «ندا» را کشت بایگانی‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine، روزنامه نواندیش

«انتخابات دهم، انقلاب سوم». ایرنا. ۲۰ تیر ۱۳۸۸.[%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF مرده]

-گل-پرپرشده-به دستور خامنه ای «ندا آقا سلطان، گل پرپرشده به دستور خامنه‌ای جلاد بزرگ ایران» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). فضول محله. ۲۱ ژوئن ۲۰۰۹.

نیکی محبوب (۱ تیر ۱۳۸۸). «'ندا خواهان آزادی بود، آزادی برای همه'». بی‌بی‌سی فارسی.

تظاهرات در میدان هفت تیر تهران وبگاه رادیو فرانسه

«Neda Soltan's family 'forced out of home' by Iranian authorities». Guardian. ۲۴ ژوئن ۲۰۰۹.

Iran doctor tells of Neda's death، دقایق ۱۴:۵۰–۱۵:۱۵از فیلم مصاحبه ویدو ای، BBC, Thursday, 25 June 2009 19:13 UK

«مادران عزادار: از سوگواری ما هم می‌ترسند!». موج سبز آزادی. ۲۵ مرداد ۱۳۸۸.

Top 10 Protest Symbols بایگانی‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine, Time Magazine, Retrieved July 07, 2009

فرمانده نیروی انتظامی: شاهد مرگ ندا تحت تعقیب وزارت اطلاعات و پلیس بین‌الملل است، بی‌بی‌سی فارسی، چهارشنبه ۰۱ ژوئیه ۲۰۰۹

Obama Condemns Iranian Crackdown - NYTimes.com

ایران موضوع اصلی رسانه‌های خبری آمریکاست

«ندا و مایکل جکسون؛ دو موضوع عمده در سایت‌های اجتماعی»، بی‌بی‌سی فارسی بازیابی‌شده در ۲ ژوئیهٔ ۲۰۰۹.

Tim OBrien at Drawger

«شاهین نجفی - ترانه «ندا»». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۰۹.

آیا اوباما جایزهٔ خود را به ندا آقاسلطان تقدیم کرد؟ رادیو بین‌المللی فرانسه، ۱۰ اکتبر ۲۰۰۹

یادکرد خالی (کمک)

نامه رئیس‌جمهوری به شاهرودی درباره یک قتل مشکوک[%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF مرده] پایگاه اطلاع‌رسانی دولت

«Important News and Announcements». The American Philosophical Association. دریافت‌شده در ۲۰۰۹-۰۷-۰۲.

««پروژه اعتراف‌گیری زیر شکنجه از سران اپوزیسیون ایران»». العربیه.

«شاهد قتل ندا آقاسلطان تحت تعقیب است/ آمار بازداشتیها در حوادث اخیر». خبرگزاری مهر. ۱۳۸۸/۰۴/۱۰. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)

«فرمانده نیروی انتظامی: شاهد مرگ ندا تحت تعقیب وزارت اطلاعات و پلیس بین‌الملل است». بی‌بی‌سی فارسی.

«اینترپل: درخواستی برای تعقیب شاهد قتل «ندا» دریافت نکرده‌ایم».

«IranPressNews: ایران پرس نیوز: عکس؛ شعارنویسی: مرگ بر خامنه‌ای قاتل ندا». ۲۰۰۹-۰۹-۲۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۲۴.

«Roma intitolerà una via a Neda, simbolo della protesta iraniana». romatoday.

لیدا پرچمی. ««ندا آقاسلطان» شخصیت برجستهٔ سال».

«صحنه جان سپردن ندا آقا سلطان برنده بهترین فیلم خبری سال شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۷ بهمن ۱۳۸۸.

«نماینده بریتانیا در پارلمان اروپا متکی را «آدمکش» خطاب کرد». رادیو فردا. ۱۲ خرداد ۱۳۸۹.

«وزیر الخارجیة الإیرانی متکی بالبرلمان الأوروبی». رادیو زمانه. ۱ ژوئن ۲۰۱۰.

(به عربی). العربیه http://www.youtube.com/watch?v=2w_514WvFjs. دریافت‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۰. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)

Iran's last great poet, Aljazeera English

یادبود «شیرزن ایران» در رسانه‌های معتبر جهان، دویچه وله فارسی

«برای دخترم ندا آقاسلطان، شعری از شمس لنگرودی». موج سبز آزادی. ۱۱ مرداد ۱۳۸۸.

«ترانه‌ای از فرامرز اصلانی». یوتیوب. ۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۰۹.

«پژواک جانم، شعری از کاسپین ماکان نامزد ندا». روزنامه‌نگاران. بهار ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۳.

«پژواک جانم، شعری از کاسپین ماکان نامزد ندا». تارنگار رسمی کاسپین ماکان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۳.

«شاهین نجفی - ترانه ندا».

https://www.youtube.com/watch?v=IQj_B9TkEBc

«تور نمادین دو دوچرخه‌سوار ایرانی در همبستگی با جنبش مردم ایران». موج سبز آزادی. ۱۲ شهریور ۱۳۸۸.

«The Queen's College». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۷ نوامبر ۲۰۰۹.

«اعتراض سفارت ایران به طرح بورسیه "نداً». خبرگزاری آینده. ۱۹ آبان ۱۳۸۸.

«American Chronicle | Paula B. Slater: An American Artist Immortalizes Neda». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۲.

«The New Media Journal | An American Artist Immortalizes Neda by Amil Imani». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ نوامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۰۹.

«Fine art by Paula B. Slater - Works in Progress». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۰۹.

«Artist's Resume: Paula B. Slater, Fine Art Sculptor». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۰۹.

http://www.youtube.com/watch?v=TM8biawRmTI اهدای تندیس ندا ساخته پاولا سلیتر به کاسپین ماکان در تورنتو

http://www.google.ca/imgres?q=اهدای+تندیس+ندا+به+کاسپین+ماکان&um=1&hl=en&sa=N&tbo=d&biw=1440&bih=780&tbm=isch&tbnid=6vr9TMkdLDLzmM:&imgrefurl=http://article.wn.com/view/2012/05/24/Resolute_Issues_Clarification... اعطای تندیس ندا به نامزدش کاسپین ماکان

«جایزهٔ بهترین فیلم خبری به فیلم مرگ ندا آقاسلطان تعلق گرفت». دویچه‌وله. دریافت‌شده در ۲۹ بهمن ۱۳۸۸.

«صحنه قتل و جانسپاری ندا آقا سلطان برنده جایزه جورج پولک، مهم‌ترین جایزه خبرنگاری جهان برای بهترین فیلم خبری سال شد». VOA. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

دویچه‌وله فارسی، بازدید: مارس ۲۰۱۰

"تمبر یادبود ندا و سهراب در ژاپن". Archived from the original on 3 April 2010. Retrieved 2010-04-01.

"توضیحات وبگاه رسمی کریس دی‌برگ دربارهٔ آهنگ People Of The World" (به انگلیسی). وبگاه رسمی کریس دی‌برگ. ۳۰ خرداد ۱۳۸۹. Archived from the original on 24 June 2010. Retrieved 30 خرداد 1389. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= و |تاریخ= (help)

«خانواده ندا آقا سلطان نمایش کشته شدن او را محکوم کرد». bbc. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

«انتقاد خانواده آقاسلطان از برگزاری «نمایش» کشته شدن «ندا»». radiofarda. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

«گزارش کامل فارس از تجمع دانشجویان و بازسازی صحنه قتل ندا آقاسلطان؛». فارس. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

«اعتراض شدید خانواده ندا آقا سلطان به تئاتر خیابانی قتل ندا». صدای آمریکا. ۱۳ آذر ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۱۳ فروردین ۱۳۹۸.

«لغو مراسم چهلم ندا آقاسلطان، مادر ندا: چهلم سر خاکش می‌رویم». ۷ اوت ۲۰۰۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۱.

«جمعیت امروز در بهشت زهرا بیش از ۴۰ هزار نفر بوده‌است». نوروز نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اوت ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۹.

«تظاهرات در تهران و چند شهر دیگر در چهلم قربانیان خشونت‌ها». بی‌بی‌سی فارسی. ۹ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۰۹.

gooya «_ didaniha_عکسهای ویژه خبرنامه گویا از مراسم چهلم ندا آقا سلطان - قسمت اول» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک).

«روایت کروبی از چهلم ندا». هم میهن. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ اوت ۲۰۱۴.

فیلمی از شکسته شدن سر یکی از شرکت کنندگان در مراسم چهلم ندا در بهشت زهرا به دلیل اصابت باتوم نیروهای امنیتی در یوتیوب

«بازداشت مهناز محمدی و رخساره قائم مقامی». بی‌بی‌سی فارسی. ۰۸ مرداد ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)

«گزارش تصویری از مراسم چهلم ندا و دیگر شهدا در کلن». گویا.

«مراسمی شایسته ندا و سهراب در کلن». صدای آلمان.

«Neda Agha Soltan murder witness at risk of torture in Tehran prison». Amnesty International.

«نامزد ندا آقا سلطان: ندا فردی سیاسی بود». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۴ آبان ۱۳۸۸.

«واکنش مادر ندا به نمایش بسیجیان: دخترم را کشتید، سیاه بازی را تمام کنید». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۰۹.

CNN, By Mitra Mobasherat,. "'For Neda' tells story of symbol of Iran's post-election protests - CNN.com" (به انگلیسی). Retrieved 2018-01-24.

"For Neda (2010)". IMDB (به انگلیسی).

«Film about Iranian protest victim Neda Agha-Soltan beats regime's censors».

«پرده برداشتن از ماجرای عکس ندا آقا سلطان با انتشار کتاب ندا سلطانی». العربیه. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

«http://vahdatsabz.blogsky.com/1389/05/12/post-547/». دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)

«صحبتهای جالب دختر شبیه ندا آقا سلطان». صراط. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

«نیویورک تایمز: «زهرا (ندا) سلطانی» دختری که عکسش اشتباهاً به جای «ندا آقاسلطان» پخش شد)». دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

«دختری که عکس او به جای ندا منتشر شد برای اولین بار سخن می‌گوید». دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۷.

جستارهای وابسته
رسیدگی قوه قضائیه ایران به موارد ترور و شکنجه
آرش حجازی
کاسپین ماکان
پیامدهای اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
عباس کارگرجاوید ضارب ندا آقا سلطان.
ندا سلطانی
پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ندا آقاسلطان موجود است.
فیلم و تصویر
تصاویری از زندگی ندا آقا سلطان+مصاحبه با مادر ندا، سی. ان. ان
ویدیوی کشته شدن ندا (سایت یوتیوب) در یوتیوب
ویدیوی کشته‌شدن ندا از زاویه‌ای دیگر در یوتیوب، یوتیوب، ۱۱ ژوئن ۲۰۱۰
ویدیوی کشته شدن ندا (سایت CNN)
ویدیوی کشته شدن ندا فیلمبرداری شده با یک موبایل دیگر (سایت LiveLeak)
ویدیوی منتسب به پیش از کشته شدن ندا (سایت یوتیوب) در یوتیوب
ویدیوی منتسب به پیش از کشته شدن وی که در آن ندا و همراهش با دایره مشخص شده‌است (سایت CNN)
ویدئویی دیگر پیش از کشته شدن ندا از بالای ساختمان در یوتیوب
فیلمی از حضور مردم و مادر ندا بر مزار وی در یوتیوب
"برای نداً فیلم مستند شبکه اچ‌بی‌او در یوتیوب، فارسی، ۱ ساعت و ۷ دقیقه، ۲ ژوئن ۲۰۱۰ (ایران در دریافت تلویزیونیِ این فیلم اخلال ایجاد کرد)[%DB%B1]
فیلم مستند "برای ندا"، فارسی-عربی-انگلیسی، ۲ ژوئن ۲۰۱۰
گفت‌گوی شبکه سی‌ان‌ان با سازنده فیلم"برای ندا"
ویدیوکلیپ (انیمیشن) از ماجرای کشته‌شدن ندا در یوتیوب، انگلیسی، ۷ ژوئن ۲۰۱۰
مجموعه‌ای از ویدیوهای مختلف درباره ندا، ناشر nedaspeaks.org
یادبودها
نام ندا آقاسلطان در رتبه دوم فهرست ده نفره قهرمانان سال ۲۰۰۹ نشریه تایم قرار گرفت.[%DB%B2]
کاسپین ماکان، نامزد ندا آقا سلطان: ندا فردی سیاسی بود[%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF مرده]، بی‌بی‌سی فارسی
مصاحبه با مادر ندا+تصاویری از زندگی ندا آقا سلطان، سی. ان. ان
مقاله با عنوان چشمان آن دختر
نطق مک کین در مورد ندا در صحن سنا در یوتیوب
مصاحبه با پزشک حاضر در صحنهٔ مرگ، (به انگلیسی)
مصاحبه با نامزد ندا آقاسلطان (بی‌بی‌سی فارسی) ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰
ترانه‌ها و شعرها

• صفحه یادبود ندا در فیس بوک پس از جانسپاری او

ترانه‌ای از یک هنرمند آمریکایی تقدیم به ندا (سایت یوتیوب) در یوتیوب ترانه‌ای از یک هنرمند آمریکایی تقدیم به ندا با زیرنویس فارسی (سایت یوتیوب) در یوتیوب
5 قطعه شعر برای ندا در وبگاه روزآنلاین.
ترانه‌ای از مهسا برای ندا در یوتیوب
ترانه‌ای با نام «من نمی‌تونم نفس بکشم» از یک گروه آلمانی برای ندا در یوتیوب
کلیپ و شعر ندا بانو برای دختر ایران زمین در یوتیوب
منم ندا، ترانه‌ای از مامک خادم در یوتیوب برای اولین سال‌گرد کشته‌شدن ندا، یوتیوب، انگلیسی (زیرنویس فارسی)

«صدای آمریکا: ایران در دریافت تلویزیونیِ فیلم مستند زندگی ندا آقا سلطان اختلال ایجاد کرد». صدای آمریکا. ۱۵ خرداد ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۵ خرداد ۱۳۸۹.

بی‌بی‌سی فارسی

نبو
کشته‌شدگان سرشناس اعتراضات ۱۴۰۱–۱۳۷۸ ایران
حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۳۷۸)
عزت‌الله ابراهیم‌نژاد فرشته علیزاده تامی حامی‌فر سعید زینالی اکبر محمدی
اعتراضات سراسری ۱۳۸۹–۱۳۸۸
کیانوش آسا ندا آقاسلطان حسین اخترزند سهراب اعرابی علیرضا افتخاری فاطمه براتی یعقوب بروایه جعفر بروایه مصطفی کریم‌بیگی محمدجواد پرنداخ رامین پوراندرجانی امیر جوادی‌فر سید علی حبیبی موسوی محسن روح‌الامینی فاطمه سمسارپور اشکان سهرابی داوود صدری حسین طهماسبی میثم عبادی حمید حسین‌بیگ عراقی مصطفی غنیان رامین قهرمانی محمد کامرانی مصطفی کیارستمی احمد نجاتی کارگر ترانه موسوی بهزاد مهاجر مسعود هاشم‌زاده شبنم سهرابی محرم چگینی شهرام فرجی صانع ژاله محمد مختاری هاله سحابی
اعتراضات سراسری دی ۱۳۹۶
سینا قنبری سارو قهرمانی فهرست کامل‌تر
اعتراضات دراویش گنابادی
وحید بنانی محمد راجی
اعتراضات مرداد ۱۳۹۷
رضا اوتادی
اعتراضات سراسری آبان ۱۳۹۸
آرشام ابراهیمی ارشاد رحمانیان امیرحسین کبیری برهان منصورنیا پویا بختیاری پوریا ناصری‌خواه علیرضا انجوی فرزاد انصاری‌فر فرشاد حاجی‌پور میلاسی محمد داستان‌خواه میثم احمدی ناصر رضایی نوید بهبودی مینا شیخی نیکتا اسفندانی آزاده ضربی محسن کرمی‌نیا فرهاد مجدم ابراهیم کتابدار مهدی نیکویی محمدجواد عابدی محسن محمدپور فهرست کامل‌تر
اعتراضات تابستان ۱۴۰۰
فرزاد فریسات هادی بهمئی محمد کروشات فهرست کامل‌تر
اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران
سارینا اسماعیل‌زاده نیکا شاکرمی آرنیکا قائم مقامی نگین عبدالملکی حنانه کیا حدیث نجفی غزاله چلابی مینو مجیدی محمدرضا سروری نیما شفیق‌دوست محمدحسن ترکمان فهرست کامل‌تر
اعدام‌شدگان
یعقوب مهرنهاد محمدرضا علی‌زمانی آرش رحمانی‌پور زهرا بهرامی فرزاد کمانگر علی حیدریان فرهاد وکیلی شیرین علم‌هولی مهدی اسلامیان جعفر کاظمی محسن امیراصلانی محمدعلی حاج‌آقایی حبیب‌الله گلپری‌پور علی صارمی محمد ثلاث رامین حسین‌پناهی زانیار مرادی لقمان مرادی مصطفی صالحی نوید افکاری
درگذشتگان در بازداشت
زهرا کاظمی شوانه سیدقادری اکبر محمدی ولی‌الله فیض مهدوی ابراهیم لطف‌اللهی زهرا بنی‌یعقوب امیرحسین حشمت ساران امیدرضا میرصیافی رامین قهرمانی امیر جوادی‌فر محمد کامرانی محسن روح‌الامینی محسن دکمه‌چی هدی صابر ستار بهشتی کاووس سیدامامی وحید صیادی نصیری بهنام محجوبی ساسان نیک‌نفس
بازداشتگاه‌ها
بازداشتگاه منفی چهار وزارت کشور بازداشتگاه کهریزک زندان اوین زندان حشمتیه سوله پاسارگاد بازداشتگاه افسریه (قصر فیروزه) بازداشتگاه ۶۶ سپاه بازداشتگاه پلاک ۱۰۰
مقالات مرتبط
شکنجه معترضان به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸) شائبه نقش نیروهای خارجی در سرکوب مردم ایران سعید مرتضوی پایگاه بسیج مقداد مسجد لولاگر
نبو
پیشین → انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸) ← پسین
نامزدها
(به ترتیب حروف الفبا)
محمود احمدی‌نژاد (در انتخابات • بگم‌بگم) • محسن رضایی (در انتخابات) • مهدی کروبی (در انتخابات) • میرحسین موسوی (در انتخابات • نماد سبز • کلمه سبز)
انتخابات
مناظره‌ها • نظرسنجی‌ها • آمار • احتمال تقلب • مقایسه نامزدها • مراسم تحلیف و تنفیذ
پیامدهای اعلام نتایج
(روزشمار پیامدها)
جنبش سبز • پیامدهای ۲۳ و ۲۴ خرداد • حمله به کوی دانشگاه تهران • تظاهرات ۲۵ خرداد ۱۳۸۸ • پیامدهای ۲۵ تا ۲۸ خرداد • پیامدهای ۲۹ تا ۳۱ خرداد • نماز جمعه ۲۶ تیر ۱۳۸۸ تهران • راهپیمایی روز قدس • تظاهرات ۱۳ آبان • تظاهرات ۱۶ آذر • درگذشت حسینعلی منتظری • تظاهرات تاسوعا و عاشورای ۱۳۸۸ • تظاهرات ۲۲ بهمن ۱۳۸۸ • اعتراضات چهارشنبه‌سوری ۱۳۸۸ • اعتراضات ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ • حصر خانگی میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی • شعارها • واکنش مراجع • فهرست بازداشت‌شدگان پس از انتخابات • شکنجه معترضان • قطع سامانهٔ پیامک • خس و خاشاک • کودتای ۲۲ خرداد • کودتای مخملی
رده‌ها: انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)اهالی تهرانتاریخ زنان در ۲۰۰۹ (میلادی)تهران در سده ۲۱ (میلادی)جان‌باختگان اعتراضات در ایرانخاک‌سپاری‌ها در بهشت زهرادانش‌آموختگان دانشگاه آزاد اسلامیدرگذشتگان ۱۳۸۸درگذشتگان ۲۰۰۹ (میلادی)درگذشتگان زیر سی سالگیروزنامه‌نگاران زن اهل ایرانرویدادهای ژوئن ۲۰۰۹زادگان ۱۳۶۱زادگان ۱۹۸۳ (میلادی)سرکوب سیاسی در ایرانکشتارهای فیلم‌برداری شدهکشته‌شدگان حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری ایرانمرگ به وسیله اسلحه گرم در ایرانمرگ و میر بر پایه شخصمرگ و میر فیلم‌برداری شدهموسیقی‌دانان اهل ایران

פרשת מותה של נדא אגא-סולטאן

ערך
שיחה
קריאה
עריכת קוד מקור
עריכה
גרסאות קודמות

נדא אגא-סולטאן

תמונה מתוך הסרטון שהנציח את מותה של אגא-סולטאן ושהתפרסם בעולם
נדא אגא-סולטאן (בפרסית: ندا آقاسلطان, תעתיק מדויק: נדא אקאסלטאן; 23 בינואר 1983 – 20 ביוני 2009) הייתה צעירה איראנית בת 27 שנורתה ונהרגה במהלך ההפגנות בטהראן בעקבות הבחירות בשנת 2009. תמונתה, בעודה שוכבת על הקרקע בעת מתבצעים בה ניסיונות החייאה, הפכה לסמל להתנגדות למשטר האייתוללות, וכך גם סרטון שתיעד את מותה ואת מאמצי ההחייאה שהופץ ברשת האינטרנט.

נדא (ندا), ששמה בשפה הפרסית מתורגם כ"קול", "קריאה" או "מסר אלוהי", כונתה בכתבות באתרי אינטרנט רבים בימים שלאחר התקרית כ"הקול של איראן".

התקרית
נדא אגא-סולטאן נולדה ב-23 בינואר 1983 למשפחה מהמעמד הבינוני בטהראן. היא למדה פילוסופיה אסלאמית באוניברסיטת אזאד האסלאמית בטהראן. מאוחר יותר החלה ללמוד בקורס למדריכי תיירים.

ב-20 ביוני 2009 הגיעה סולטאן במכוניתה יחד עם המורה שלה למוזיקה ושני אנשים נוספים במטרה להשתתף באירועי המחאה נגד התנהלות הבחירות באיראן, שבהן נבחר לנשיא מחמוד אחמדינז'אד. לאחר שנתקעו בפקק תנועה, החליטה סולטאן לצאת ממכוניתה בשל החום הכבד ולהצטרף למפגינים רגלית. היא יצאה מהמכונית ונפגעה מירי, ככל הנראה על ידי אנשי המשטר שהיו לבושים בבגדים אזרחיים. סולטאן נורתה בחזה והתמוטטה אל הקרקע. חבריה וכן רופא שנכח במקום החלו לבצע בה ניסיונות החייאה, אך ללא הועיל.

אחרית דבר
אגא-סולטאן נקברה בבית הקברות בהשט-י זהרה שבדרום טהראן. הממשל האיראני אסר על קיום תפילות המוניות לזכרה במסגדים, ומספר כלי תקשורת אף דיווחו כי משפחתה של אגא-סולטאן קיבלה איומים מהממשל כי תיפגע אם תרשה התאגדות של אנשים כדי להתאבל על מותה.

המגזין "טיים" וכלי תקשורת נוספים שיערו כי החשיפה התקשורתית הבינלאומית הרחבה שקיבלה התקרית גרמה לרבים לראות באגא-סולטאן קדושה מעונה. ב-22 ביוני, קראו מהדי כרובי ומיר-חוסיין מוסאווי, שניים מהמועמדים לנשיאות איראן שטענו כי הבחירות זויפו, לאזרחים איראנים להנציח את זכרה. חוסיין עלי מונתזרי, מבכירי הממשל האיראני ומבקר חריף של הנשיא מחמוד אחמדינז'אד, קרא לשלושה ימי אבל ציבורי בעקבות מותה של אגא-סולטאן.

מפקד משטרת טהראן טען בימים שלאחר הפרשה כי לשוטריו לא הייתה כל מעורבות במותה של נדא אגא-סולטאן.

קישורים חיצוניים
ויקישיתוף מדיה וקבצים בנושא פרשת מותה של נדא אגא-סולטאן בוויקישיתוף
ISRAEL: Iranian exile linked to Neda meets with President Shimon Peres, The Los Angeles Times
‏

Standart video icon facing left.svg "העם האירני עוד ינצח" (אורכב 16.06.2020 בארכיון Wayback Machine), חדשות ערוץ 2
שירות "הארץ", איראן אוסרת תפילות למען נדא אגהה סולטאן, המפגינה שנהרגה מול המצלמה, באתר הארץ
קטגוריות: הרפובליקה האסלאמית של איראן: היסטוריהנשים איראניותאיראן: מעמד האישה2009 באיראן