Prof Johan Lambertus Machiel Franken, b4

• Grafsteen

  ---

• http://www.biografischportaal.nl/persoon/55142362

  ---

• https://www.dbnl.org/tekst/_jaa003196001_01/_jaa003196001_01_0015.php

"Zijn Ouders, Marinus Franken en Johanna van Loon, zijn uit Nederland naar Zuid-Afrika gekomen. Toen Johan zeven jaar oud was, in 1889, keerde zijn Moeder met haar vier kinderen naar Nederland terug, opdat zij daar hun schoolopvoeding konden krijgen. Johan deed eindexamen aan het gymnasium te Utrecht op 3 juli, 1901; daarna vestigde de familie zich aan het Bezuidenhout in den Haag. De jonge man reisde naar Engeland, waar hij vier jaren verbleef als student in de rechten aan Trinity Hall, Cambridge University, daarna keerde hij terug naar zijn geboorteland. Een korte tijd was hij werkzaam als leraar aan de Jeppes High School in Johannesburg, maar al spoedig trok Europa hem weer en ging hij Germaanse Filologie studeren aan de Universiteit van Gent, onder Logeman, de Vreese, Paul Frederiq, Pirenne. Hier verwierf hij de graad van Doctor in de Filosofie en Letteren op 4 december 1912, op een proefschrift ‘Bijdrage tot een Afrikaans Woordenboek en de kennis van de oorsprong van Afrikaans’. In 1913 werd hij aangesteld als tijdelijk professor voor moderne talen aan het Universiteitscollege van Natal te Pietermaritzburg, plaatsvervanger van Besselaar. In november van datzelfde jaar verwierf hij de graad Master of Arts aan de Universiteit van Kaapstad. Kort daarop zag Europa hem terug, ditmaal in Luik, om Romaanse Filologie te studeren.

Kort na het uitbreken van de eerste wereldoorlog werd hij als Brits onderdaan geïnterneerd in het kamp Ruhleben bij Berlijn; de vier jaren maakte hij zich te nutte door een intensieve bestudering der klassieken. Aan zijn medegevangenen gaf hij les in het Afrikaans.

Na de vrede, tegen het eind van 1918, vertrok hij, en nu voorgoed, naar het oude land. Op 1 april 1919 volgde de aanstelling tot lector voor het Frans aan de Universiteit van Stellenbosch.

Niet echter zijn Vrouw, Catherine Gardner, met wie hij huwde in november 1935. Zij, violiste en vioollerares aan het Conservatorium voor Muziek te Stellenbosch, was evenzeer artistiek begaafd als hij. In hun ideale huis, met de prachtige tuin en het uitzicht op de bergen, heerste de sfeer der muziek en der schilderkunst. Haar zorg heeft de laatste jaren van zijn hulpbehoevend lijden verlicht.

Hoe groot was zijn voldoening toen hij, in 1928, de uitlating vond van de jonge Hendrik Bibault: ‘'k ben een Afrikaander’, gesproken tijdens de beroeringen onder W.A. van der Stel. Met een aanstekelijk optimisme publiceerde hij de vondst onder de titel: ‘Die opkoms van 'n Volk’.

Voornaamste geschriften

• 1925-'39 Die Franse Vlugtelinge, 24 opstellen, verschenen in Die Huisgenoot, Die Burger en Tydskrif vir Wetenskap en Kuns, 1925 tot 1939.
• 1937 Uit die Lewe van Charles Etienne Boniface, in Annale Univ. Stellenbosch, April 1937.
• 1937 Uit die Lewe van 'n beroemde Afrikaner, Christiaan Hendrik Persoon, 1762-1836, in Annale Univ. Stellenbosch, okt. 1937.
• 1938 Duminy-Dagboeke-Duminy Diaries, deel 19 van de Van Riebeeck-Vereniging, 1938.
• 1932 Huisonderwys aan die Kaap, 1692-1732, in Annale Univ. Stellenbosch. julie, 1932.
• 1940 'n Kaapse Huishoue in die 18de Eeu - uit Dessin se Briefboek en Memoriaal, in Argief-Jaarboek vir S.A. Geskiedenis, deel I, 1940.
• 1949 Piet Retief se Lewe in die Kolonie, Kaapstad-Pretoria, 1949.
• 1953 Taalhistoriese Bydraes, Amsterdam-Kaapstad, 1953.

  ---