Ridder Sigerius(Seger) Vosken van Broeckhuysen van Swalmen

Information:

In 1339 werd ridder Seger van Swalmen, zoon van wijlen Willem van Broeckhuysen, door graaf Dirk van Loon, heer van Heinsberg en Blankenberg, beleend met enkele landerijen in Swalmen. Vader Willem had al eerder zes bunder aan de graaf in onderpand gegeven in ruil voor een lening en ditmaal had zoon Seger nogmaals acht bunder verpand, gelegen in Hoppenrade. Van een kasteel is in deze akte nog geen sprake. Toch is deze akte belangrijk voor de vroegste geschiedenis van het kasteel, omdat Hoppenrade later samen met het kasteel één leengoed zal vormen. Hoppenrade is tegenwoordig een stuk land dat grenst aan het huidige kasteel. Omdat het kasteel in de voorgaande akte nog niet wordt genoemd, is het waarschijnlijk dat het slot na 1339 werd gebouwd en dat de familie Van Swalmen nog op het huis Rathem woonde, later ook wel Oudborg of Naborch genoemd. Heel waarschijnlijk werd de Oudborg gesticht door Seger Vosken van Swalmen rond 1330, al wordt het kasteel pas voor het eerst vermeld in 1342. De Ouborgh of ook wel Naborch, werd vroeger ook wel "Huys tot Swalmen"(1381), "Huys Rathem"(1535) en "Aldenborg"(1484) genoemd. Het was gelegen aan de oevers van de Swalm. Vanaf het einde van de 15de eeuw werd het 'de Oudborg' genoemd om het te onderscheiden van het nieuwere kasteel Hillenraad, ook gelegen in Swalmen. Oorspronkelijk was het een rechthoekig gebouw van 25 bij 17 meter met op de zuidelijke hoek een donjon of woontoren. Door zijn langwerpige achthoekige vorm is deze donjon uniek in ons land. Tegenover de woontoren lag een L-vormige woonvleugel aan een kleine binnenplaats. Oorspronkelijk bevond zich daar ook de ingang. De muren van het kasteel waren ruim 1,50 meter dik en bekleed met bakstenen. Door inwerking van vorst is een groot gedeelte hiervan verdwenen. Een deel van de zuidwest-muur, de woontoren met de aanzet van een keldergewelf en een restant van de traptoren zijn nog aanwezig. Het riviertje de Swalm is vroeger om het kasteel heen geleid en vormde dus eigenlijk de slotgracht. Waarschijnlijk is het kasteel door brand verwoest op het eind van de 15e eeuw. In de 19e eeuw werd het terrein nog als steengroeve gebruikt door de bevolking van Swalmen. Het kasteelterrein is thans een archeologisch monument. Van dit voormalige kasteel resteert nu alleen nog een deel van de woontoren (de donjon) en een enkel muurrestant. Deze woontoren is uniek in Nederland vanwege zijn achthoekig langgerekt grondplan. In het onderste gedeelte kan men nog goed de aanzetten zien van een gemetseld keldergewelf. Hierboven is een woonverdieping geweest met in zeven van de acht muurvlakken smalle en hoge boognissen, die mogelijk als schietgat gediend hebben. Hier is echter niet veel meer van over. Waarschijnlijk bevond zich hierboven een tweede verdieping met daarop een dakkap gedekt met leien. Men kwam van de ene verdieping op de andere d.m.v. een wenteltrap. Deze bevond zich in een traptoren, waarvan de restanten nog te zien zijn. De woontoren lag tegen een rechthoekig gebouw van 25 m. x 17 m.

De begroeiing van vochtminnende planten aan de zuidkant van de ruïne geeft aan dat de burcht vroeger geheel omgracht is geweest en dat men de Swalm ook aan de andere kant om de burcht heen heeft geleid. Op oude kaarten vinden we hier zelfs nog de benaming "Klein Swalmken".

Op grond van bouwkundige details, en het gevonden aardewerk moet de burcht rond 1330 door Seger Voskin, heer van Swalmen, gebouwd zijn. De burcht was geen lang leven beschoren, want in de tweede helft van de 15de eeuw werd ze door brand verwoest. Vermoedelijk was ze toen al verlaten, want inmiddels hadden de heren van Swalmen al kasteel Hillenraad laten bouwen.

---

Seger Vosken VAN SWALMEN erw. 1313-1347, + vor 1365. Von ihm stammt die Linie ‚VAN SWALMEN’. 1314 ist er Lehnsnehmer von Willem van Cranendonck und hat schon Güter an den Grafen von Geldern verkauft. 1331 verkauft er die Herrlichkeit an den Grafen von Geldern und wird dessen Lehensmann. 1339 wird er durch Graf Dirk van Loon, auch Diederik van Heinsberg, (+ 1361), Herr von Heinsberg und Blankenberg, mit einigen Ländereien in Swalmen belehnt. Er lässt das ‚huis Rathem’ in Swalmen bauen, heute Burg Ouborg/Oudborgh oder Naborch genannt.

van Broeckhuysen - van Swalmen - van Oest, Hans Karl König, 2013

Genwiki Nederland