Tørres Anbjørnsson Lunde

TØRRES ARNBJØRNSEN LUNDE

Sex: M

Birth: ABT 1599 in Ile?, Vikedal, Vindafjord

Death: 1667 in Øvre-Lunde, Ølen

Occupation: lensmann i Fjelberg

Marriage 1 ANNA PEDERSDTR KÅDA b: 1608 in Kåda, Fister, Hjelmeland Ifølge bygdeboka for Ølen bind II Gardar i Vågen side 346 Tørres Arnbjørnson Ile Lunde var sønn av Sidselle Jakobsdtr. Jørstad og Arnbjørn Amundson(Osmundson) Ile/Ihle i fra Vikedal i Vindafjord. Kom til Lunde i Ølensvåg. En er ikke sikker på når han kom til gården for forrige gårdmann het også Tørres (kanskje Tørres Osmundson) ca 1600. Første kona ti lTørres Arnbjørnson Ile Lunde er ukjent, men med henne har han datteren Ingeleiv, Tveit v/Nervik gift med Tjerand Larson. Andre konen er Anna Pedersdtr. Kåda i fra Ryfylke. De har barna Peder f. ca 1640 - død 1683 lensman gift med Karen/Kari Lauritz Samsonson Slee.' Sidselsa (Cecilie) Arnavik i Fjeldberg gift med Tollak Kari Eio i Ølen gift med Ola Paulsson Anbjørn Ulvanes i Ølensvågen ca 1650 gift med Guro Siggesdtr.

Married: BEF 1637

Children

PEDER TØRRESEN LUNDE b: 1637 in Øvra-Lunde,Ølen

ANBJØRN T›RRESEN ULVANES b: ABT 1650 in vra-Lunde, len

SIDSELLE TØRRESDTR LUNDE b: BEF 1667 in vra-Lunde, len

KARI TØRRESDTR LUNDE b: BEF 1667 in Øvra-Lunde, Ølen

894. Tørres Arnbjørnson, son av Arnbjørn Omundson og Sissel Jakobsdotter, vart fødd cirka 1599 i Ile, Vikedal, Rogaland, NOR og døydde i 1667 i Lunde øvra, Ølen, Hordaland, NOR i ein alder av omkring 68 år.

Generelle notat: Tøres Arnbjørnson var av ei rik ætt, og sjølv ein velhalden mann. Derfor kunne han kjøpa opp ei rad jordepartar i Øvra-Lunde, derimellom øydegarden Brekke og Fosneparten. Det kom vel med at Tøres åtte mange pengar. For ikring 1640 kom han i skade for å ta livet av ein mann. Då kjøpte han seg fred med kongen og hans menn. Seinare vart han kyrkjeverje. Derfor var det ha som førte sak for Ølen kyrkje etter at Svein Øvrabø hadde slakta eine kyrkjekua og ikkje ville betala for leiga. Svein vart dømd til å betala, endå det var "en Svack og Udøgtig Koe med 3 Spenner".

Tøres var gift to gonger, men første kona er ukjent. Det vart snunad i det etter at Tøres Anbjørnsson tok over garden, truleg sist på 1630-talet. Den karen hadde mange pengar. Så han gav seg til å kjøpa opp eigedomspartane i Lunde, og likeins alle øydegardane. Dels lånte han pengar til jordeigarane mot å få pantebrev på jordepartane. Den panten vart aldri innløyst. Berre klosterparten i Kåta kunne han ikkje få hand om.

I 1665 reiste han så sak mot Johannes på Nora-Berge "formedelst han med fæbed (febeite) indtrænger sig over lovlig skiel og markestene, ind paa Thørris tvende øde Jorder Røe og Kaatte". Den 26. juli var retten samla i Lunde. Tøres tok domsmennene med seg i marka og peika ut hustuftene og åkerreinane på dei to øydejordene, og likeins bøgardane: "Straks hos og vestenfor befindes øde Jordens bøegaard, og løber tvert ned i Søen". Bergsbonden meinte dette var skiftesgarden mot Berge, medan Lundemannen påstod det var bøgarden til dei to øydejordene og at utmarka vestanfor var "samme tvende øde Jorders Udmark". Retten gav Tøres Lunde medhald i dette, "ettersom til ødegaardene også endelig bør være hage".

Ikring 1650 vart Tøres lennsmmann i Fjelberg skipreide. Han har teikna bumerket sitt på mange dokument. Det var nok god ætt og mange pengar som gjorde Tøres Lunde til lensmann. Vandelen var det så opp og ned med. Han heldt seg slett ikkje alltid til lova, og i 1640 eller 1641 drap han eit menneske. Ei såkalla sakefallsliste frå 1641 fortel at Tøres Lunde betalte seg fri for "et Mandrap" ved å gje sju dalar.

Men segna har meir å fortelja: Lundelensmannen kom i strid med ein skotte på Eikjeland, og det enda med at han tok livet av skotten. Han skunda seg heim att til kona i Lunde og fortalde kor ille han var ute. Det galdt å berga livet. Så auste han sølvpengar oppi to traug. Den eine skulle ho straks by kongens menn når dei kom til gards og spurde etter han. Godtok dei handelen, trauget med sølvmyntar mot at Tøres gjekk fri, skulle Lundekona hengja ut eit kvitt plagg. Nekta dei, fekk ho by dei det andre trauget òg. Sjøl for Tøres opp i liane og gøymde seg i Sjursuro. Det gjekk slik Tøres hadde tenkt seg. Etter fire veker stod kongens karar i tunet. Lundekona bar fram det første trauget fylt med sølvmyntar: Det var eit tilbod dei slett ikkje greidde å stå imot. Snart kunne Tøres registrera at det kvite plagget var komme fram. Han gjekk strake vegen heim, som ein fri mann. Om ikkje alle detaljane i denne segna er historisk rette, er kjernen både rett og sann: Lundelensmannen drap ein mann og kjøpte seg fri med klingande mynt. Men segna rettar bakar for smed. Då Hans Lunde fortalde segna til Kristoffer Løvvig i august 1889, er den neste lensmannen i Lunde gjort til drapsmann. Han heitte Størk og var gift med enkja etter Per Lunde, nær 70 år seinare skreiv Torga Lunde ned segna. Då er den tredje og siste Lunde-lensmannen (Nils) gjort til syndebukk. Han er "den galne lensmannen" som drap eit menneske og deretter kjøpte seg fred med kongen. Men verken Størk eller Nils Lunde kunne ha greidd å kjøpa seg fri frå manndrap. For i mellomtida var det kome nye og mykje strengare lover som påbaud dødstraff for drap og som gjorde slutt på retten til frikjøp.

Tøres åtte saman med ein annan sag på Vaka. I åra 1663-1665 melde dei frå at dei hadde skore 400 bord årleg. Det var skifte etter Tøres på Lunde 3. juni 1669 mellom enka og barna.

I følgje Berge Velde var Tøres gift to gonger, og dottera Ingeleiv Tveit var frå første ekteskap.

Tørres gifta seg med

Hans barn var:

         i.  Ingeleiv Tørresdotter vart fødd i Lunde øvra, Ølen, Hordaland, NOR og døydde i Tveit nordre, Etne, Hordaland, NOR. Ingeleiv gifta seg med Tjerand Larsson i Bjoa kyrkje, Ølen, Hordaland, NOR., son av Lars og Ukjend, 

Tørres gifta seg deretter med Anna Pedersdotter cirka 1635 i Fister kyrkje, Fister, Rogaland, NOR.

Barn av dette paret:

         i.  Sissel Tørresdotter vart fødd cirka 1638 i Lunde øvra, Ølen, Hordaland, NOR og døydde cirka 1698 i Arnevik, Fjelberg, Hordaland, NOR i ein alder av omkring 60 år. Sissel gifta seg med Tollak Olson cirka 1660 i Ølen kyrkje, Ølen, Hordaland, NOR. 

From Ølen. Skifte 6-3-1669. (probate/change, March 6, 1669) It appears that Anna Petersdtr. was his second wife.