Urszula Ludwika Łazarowicz

Urszula Ludwika z Nikorowiczów Łazarowiczowa (ur. 21 października 1748 r. w Warszawie, zm. 29 lipca 1808 r. w Warszawie) – pierwsza modniarka Warszawy, Ormianka i polska patriotka. Była córką Szymona Nikorowicza i Anny Jędrzejowiczówny. Urodziła się w Warszawie i tam została ochrzczona w parafii św. Jana Chrzciciela. Ojciec Urszuli, Szymon pochodził ze znanej rodziny lwowskich kupców, jednak swoje losy związał z Warszawą, gdzie także trudnił się handlem. W 1742 r. w kościele O.O. Augustianów (p.w. Św. Marcina przy ul. Piwnej) poślubił Annę, córkę Mikołaja Jędrzejowicza. Obecni byli wspomniany Mikołaj Jędrzejowicz, dziadek narzeczonej Stefan Łyszkiewicz, jej ojciec chrzestny Teodor Jędrzejowicz oraz Kajetan Minasowicz. Małżeństwu błogosławił ks. Józef Minasowicz, wikariusz warszawski. Urszula miała co najmniej czworo rodzeństwa. Wszyscy urodzili się w Warszawie: Brygida (ur. 21.06.1744), Antoni (ur. 13.06.1745), Franciszek (11.10.1750-1802 w Łowiczu), Zofia (1756-1826). Zofia pozostała niezamężna. Franciszek wybrał karierę duchowną, osiągając godność kanonika łowickiego. Antoni poślubił Barbarę Eckertównę. Rodzina Urszuli była majętna. Dziadek ze strony matki, Mikołaj Jędrzejowicz, był właścicielem kamienicy na Rynku Starego Miasta, podobnie jak Teodor, spokrewniony z Mikołajem (prawdopodobnie jego brat). Wuj Urszuli, Jan Kazimierz Jędrzejowicz, kupiec korzenny, porzucił stolicę, zakupił dobra ziemskie, dając początek sławnemu rodowi w Galicji. Ojciec Urszuli, „obywatel i kupiec Starej Warszawy” pomnażał majątek, prowadząc handel ze Lwowem, gdzie przedsiębiorstwo kupieckie na wielką skalę prowadzili przedstawiciele pozostałej w tym mieście linii Nikorowiczów. Importowali ekskluzywne towary ze Stambułu, Wenecji i Mediolanu, a następnie prowadzili „handle” z Warszawą, Piotrkowem, Tarnopolem, Białymstokiem, Gdańskiem. W książce rachunkowej lwowskiego domu handlowego Nikorowiczów zachowały się ślady transakcji kupieckich: rejestry towarów, daty transportów, nazwiska kurierów, kontrahentów i klientów. Wśród warszawskich odbiorców był wielmożny Stefan i Michał Łyszkiewiczowie, Szymon Nikorowicz, a także mąż Urszuli. W 1767 roku w zapiskach pojawia się ledwie 19-letnia panna Urszula Nikorowiczówna, której posłano do Warszawy przez Lewka złotnika „towar niżej specyfikowany”. Zapewne niedługo potem Urszula poślubiła Michała Łazarowicza. Owdowiała jednak bardzo szybko, bo już w grudniu 1776 roku, mając niespełna 30 lat. Wychowana w tradycji kupieckiej i mając smykałkę handlową, bez problemu rozkręciła własny biznes odzieżowy w kamienicy w Bramie Krakowskiej pod numerem 297, szybko awansując na „pierwszą modniarkę Warszawy”. Zbijając fortunę na strojach i strojnisiach, inwestowała w nieruchomości. Zakupiła kamienicę przy ulicy Podwale pod numerem 534 oraz dwie posesje położone w cyrkule VI przy Solcu 2932 i Czerniakowskiej 2995, a na nich „spichrz, pałac i suszarnia oraz dom przy wjeździe murowane, tudzież zabudowania drewniane, place i ogród, z jednej strony nad brzegiem Wisły leżące”. 10 lat po śmierci Urszuli Łazarowiczowej, wśród sukcesorów wymieniono: jej córkę Łucję, małżonkę Fryderyka Dahlena, dzierżawcy ekonomii tarczyńskiej oraz Urszulę, wnuczkę po zmarłym synu Grzegorzu. Nie wymieniono syna Wojciecha, porucznika I Batalionu Gwardii Narodowej i córki Marianny, zamężnej za Feliksem Tykell (Tykiel, Tykel), która jeszcze jako panna przejęła po matce interes krawiecki – oboje w tym czasie już nie żyli. W połowie XIX wieku część majątku przypadająca Łucji przeszła w ręce Pelagii Dahlenowej, wdowy po jedynym wnuku Urszuli – Konstantym. Wnuczka Urszula, imienniczka sławnej babki, opuściła Warszawę wraz z matką Teodorą z Bagińskich, która ponownie wyszła za mąż za Ludwika Lemańskiego, podpułkownika wojsk polskich, dziedzica dóbr zwoleńskich i urodziła mu sześcioro dzieci. Obszerny nekrolog Urszuli Łazarowiczowej zamieściła Gazeta Warszawska. Urszula zakończyła życie „pełne zasługi i cnot” i „miłością chrześcijańską tchnąca”. Przypomniano jej wielki patriotyzm „podczas pierwszego powstania narodu naszego”, kiedy to ówczesna dyktatorka mody zaopatrzyła wojsko w odzież, żywność, a w czasie oblężenia stolicy dom zamieniła na szpital, sama mianując się pielęgniarką, kucharką i aptekarką. Ofiarowała wojsku m.in. 50 płaszczy, 13 mundurów, 20 par butów, 6 koszul i 200 złotych. Sam król Stanisław August ponoć, doceniając jej hojność i poświęcenie, w nagrodę podarował jej kosztowny pierścień.
Opr.: Hanna Kopczyńska-Kłos online: [http://www.wiki.ormianie.pl/index.php?title=Urszula_Ludwika_%C5%81a...]