Erich Hansen, af Schagen

Erich Hansen, af Schagen, frå Dalsøren, var f. kring 1715 og vart gravlagd frå Skagen 4.4.1756. Han vart gift 2.12.1739 med Kirsti Christophersdatter, dotter av føregåande brukar av Skagen. Ho var f. kring 1717, men vart, etter Erik fall bort, attgift med gardbrukar Otto Arneson på Hauge (1734-1811) og flytte dit. Ho vart gravlagd frå Hauge 5.6.1767.

Det ser ut til at Erik og Kirsti hadde garden saman med Sophia Tøgersdotter frå 1739 til 1741, men 13.2.1741 fekk dei bygsel på den delen av bnr. 2 (og bnr. 1) som Kirsti ikkje sjølv hadde ervd etter foreldri; sidan fekk dei i 1747 skøyte på ein av bruket, så dei i 1756 hadde vorte eigarar av 1 pund, 213/7 merker smør i bruket. Resten åtte truleg svogeren Henrik Christopherson. Erik brukte garden til han d. i 1756. Han og Kirsti fekk åtte born:

1. Kirstina Eriksdotter (1740-1741).

2. Anna Cathrine, kjend som Cathrina Eriksdotter (1742-1831), vart gift med gardbrukar Peder Paulsen på Holmestad (1736-1822).

3. Bertha Kirstina, kjend som Kirstina Eriksdotter (1743-1834), vart gift med gardbrukar Peder Olson på Bolstad (1745-1821).

4. Hans Erikson (1746-1816), vart gardbrukar på Bjørk.

5. Metta Kirstina Eriksdotter (1748- ), vart gift første gongen med gardbrukar og enkjemann Lasse Olson på Kvam i Hafslo (1731-1789) og sidan attgift med gardbrukar og enkjemann Knut Larsson på Lomheim i Hafslo (1746-1818).

6. MARTHA ERIKSDOTTER (1751-1826), vart gift med gardbrukar og enkjemann Lars Hermundson på Mørkrid (1731-1802).

7. Christopher Erikson (1753-1806), d. ugift på Søvde i Fortun der han visst budde i mange år.

8. Bertha Malena Eriksdotter (1756-1833), vart gift med gardbrukar Erik Sølfestson på Søvde i Fortun (1758-1823).

[Fr%C3%A5 Øyane, Lars E. Gards- og ættesoge for Luster kommune. Band 1, Fortun sokn (The Luster County Farm and Family History Book. Volume 1. Fortun Church Area). Luster: Luster kommune, 1991, s 181-82; 188-90.]

SKAGEN (GARDSNUMMER 9):
Uttalen av dette gardsnamnet er grei, "skagen" med lang a-lyd. Stort sett har det alltid vore skrive på same viset, men i "dansketida" finn me ofte skrivemåten Schagen. Alt ved 1800-talet vart det likevel vanleg å skriva Skagen.

Namnet kjem av det gamalnorske skagi som tyder ein odde av land, og ser me på garden der han ligg, er det vel ikkje nokon tvil om at garden er nemnd etter den store morenen frå Hafsva til Skagelvi.

Frå kyrkja i Fortun er det litt mindre enn 2 km fram til Skagen i nordnordaustlig lei. Sørgrensa er Skagelvi. Bnr. 11, Brustova, ligg på hi sida av elva, men var opphavleg ein del av grannegarden i sør, Fortun. Grensa strekkjer seg elles langs Skagelvi mot aust like til merket med Søvde i Skagagjelet. I nord grensar garden mot Steig ved tidlegare Gruvlegrindi, og grenselina går rett aust like til fjells i den bratte veggen i Steinanåsi.

Men garden har også store strekningar på vestsida av Fortunselvi. Grensa følgjer der merket med Steig like til stølsmarkene ved Stokkastølen. I sørvest grensar så garden mot Yttri rett sør for Tamreva, og lina strekkjer seg nordvestover til Tussafjellet.

Frå gamalt av hadde Skagen vårstølen sin på Ospesete, litt ovanfor Kråskorane på vestsida av Fortunsdalen, medan sommarstølen var på Skarstølen, søraust for Turtagrø Hotell. Dei to hovudbruka på Skagen hadde åg stølsrett i Utladalen, men me kan ikkje sjå at dei har støla der i særleg mon. Derimot finn me at bnr. 2 selde stølsretten sin i Utladalen til Eide i 1882. I 1889 selde også bnr. 2 stølsretten sin på Skarstølen til bnr. 1, som såleis fekk einerett der oppe, men i 1905 selde brukaren på bnr. 1 noko av denne retten att til Johannes Thomassen på Drægni. Såleis enda det med at det eine bruket (og sidan òg underbruka) hadde stølar både på Ospesete og på Skarstølen, {s 181] medan bnr. 2 berre hadde rett på Ospesete. Eitt av underbruki, Bruhaugen, har og støla p Nausanåsi. Men all stølsdrift på Skagen vart nedlagd for mange år sidan.

Det ser ut til at drifta av Skagen vart oppatteken etter svartedauden kring 1600. Skylda var før berre på 2 mælar korn, men Ingebrigt Paulson, ein dei første bygslingsmennene på garde!., arbeidde garden godt opp, så skyldi vart auka til 1 laup, 1 pund og 12 merker smør og 1 hud i hans levetid. Garden var elles for det meste Kruckow-gods, og i 1647 var det såleis Elen Marsvin sø hadde fått hand om det. Men Maren Trudesdotter på Lavoll åtte òg noko, og begge hadde bygslingsrett til garden. Likevel var det framleis berre eitt bruk her.

Frå Elen Marsvin gjekk den største luten i garden, 1 laup smør og 1 hud, til Corfitz Ulfeldt, men han fall i unåde hjå Kongen som då tok alle eigedomane til Ulfeldt, i alle fall dei han hadde i Soge, og selde til ein Christen Pedersen. Han selde vidare 6.7.1663 til rådmannen i Bergen, Ha,,s Jensson Ørbeck, og frå han gjekk eigedomen til byfuten i Bergen, Hans Smidt, som var eigar i 1692. Den parten Maren Trudesdotter hadde i garden, 1 pund og 12 merker smør, gjekk visste. ;- frå ho til svigersonen Christopher Gjertson på Flahammar, og etter at han fall ifrå kring 1672, vart ein av sønene eigar, visstnok Otto Christopherson (Munthe), sidan sokneprest til Fron. Men det kjem fram på same tidi at byfuten hadde fått bygslingsrett til heile garden.

Så i februar 1697 vart garden delt i to like store bruk, bnr. 1 og 2, som me skal sjå på kvart for seg.