Hendrika Salomina 'Rika' Cilliers

Refer: http://www.stellenboschwriters.com/cillierspreller.html

Poet and author of 5 poetry books

HS (Rika) Cilliers studied Afrikaans and Dutch at Stellenbosch University, where she obtained a BA and MA (1972 -1975).

Since 1975 she lectured at the Randse Afrikaanse University. She taught literature, Afrikaans as well as Dutch (also 17th century) and was an inspiring teacher. She also often addressed reading circles on particular works of Afrikaans literature.

Rika Cilliers was married to Mauritz Preller and they had a son, also Mauritz. On 27 April 1999 Rika died as a result of liver failure. She had been suffering from depression for a long time. At the time of her death she lived in Northcliff, Johannesburg.

Award:

Toon van den Heever Prize 1969

Books:

O. a. Debora, Tafelberg, 1977

Mammoet, 1984

Vlier, Tafelberg, 1990

Spirakel, Tafelberg, 1996

Opslag

• * *

Herkenning

The following translation (by Bertie du Plessis)

is an extract in Rika's fourth and last volume of poetry,

Spirakel (Spiracle), pp 57- 58, and refers to the

painting, titled "Rage, rage against the dying of the light"

by Bertie du Plessis, 1990 airbrush acrylic on canvas

80 cm by 120 cm. In the possession of Dr & Mrs BP Botha

'No Polaroid can equal your airbrush

in consummate shimmering...

the other flowers rage colour rich

uninhibited, violating

boundary and circumference;

meticulously blown up, but therefore

unrealistic: so smoothly executed

they shrill against textures of decay -

against so much mortal "flower-hood"

'And you, whom I recognise for a flower,

in this accidental encounter, making small talk,

inspire me to reciprocate, to paint

what is as yet outside the frame

but even so already encapsulated:

'first the iris flaps its wings, then withers,

thin veins lose their tensile strength

falter, unable to bear the flower's weight,

sap evaporates,

leaf after leaf curls back unto themselves

and dries into a cheroot

then, more tender than the very first bud,

praying mantis, with breath bated in a spiracle

morphs into a twig

settling on my palm.'

Soewenier

Haak my hart aan geen poskaart of almanak

van boerinne in versteende idilles

met kopdoek en voorskoot, geheup

om 'n oes van aartappels;

kersvers foto's van lig-

priemende katedrale

– eeue oue verwisseling

van stillewes

(vermy o.m.: snuisterye, streelstowwe,

gesteentes, gekodeerde, geblikte,

gebottelde beloftes)

vir my wat rusteloos tussen einders

bly, bring van jou tog: die koors

en koelte van 'n vergeleë hemel

met brokke wolk en skadusleepsel;

die rowe van vergange winters

in ontsapte stamme, 'n deurskynblaar

se spartel aan die ontwykende lente

vol gefluisterde lewe in weeïge woude

wat kruin en vermolm, en, in mere,

water wat om vingers slib …

Ook: iéts van die swart aarde wat gis

oor gekelderde lewe, ingegrys in

bewasemde vertrekke, broeiende

komberse en omhelsings –

tot die filigraan van takke

sneeu aftik teen nóg 'n ruit,

geluidloos smelt en net

forensiese duimdrukke

van liefde, grensloos

– soos orals elders –

verjaar in die stof

tussen pleister en stene

mag ek vra (om die klippe wat blind bly,

die voëls sonder naam, blom sonder kleur,

die vreemde sillabes wat sonder inhoud val

in die grys negatief van die verbeelding):

hoe ánders brand daardie vure?

hoe kil skyn elektriese lig ook dáár

op weerbarstige vel, hoe sag die raakvat

van vereelte hande? bly wondbaar ook

daardie monde? talm suur en stysel

op die tong, skroei konjak

die slukderm tot in die lende?

en jy, vervaarde vriend, wat reis-

brosjures rakel, met stem wat styg

oor soeweniers, vra roekeloos:

wat wil JY hê?

wat moet ek vir jóú bring?

1 Programgedig

Die swaels staan op trek:

die siele van dooies,

geluidloos vertrek hulle

van suid na noord,

vertikaal en glo hemelwaarts,

na 'n onbekende, ongekaarte plek,

'n regio waarvan die spiritiste sê

die dooies hul eie oordeel vel;

die selfmoordenaars en vermoordes

stadig, indien ooit, tot rus kom.

Heldersiendes kan hul oproep;

begenadigdes kan hul dolende siele

in ou afgeleefde huise voel

soos vasgekeerde swaels in 'n lughawegebou

fladderend, soekend na 'n laaste uitgang

verblind deur toegewasemde ruite

angstig oor die onbekende ruimte

hul vasvang en nie wil loslaat

op hierdie verpligte reis sonder paspoort

of geëndoseerde, spesiale visum,

handbagasie of swaar, oorvol tas.

Ook jong gevoeliges kan hulle sien:

dek selfs 'n ekstra plek aan tafel

vir die verbeelde, dolende maat;

'n gesant van die onbereikbare anderkant

troos 'n lydende in dié verband.

Mediums vertaal die o so graag-gehoorde

boodskap aan 'n skuldbelade familielid.

En ons? Die agtergeblewenes? Die roubeklaers?

Die erfgename van stil, onontsyferbare poskaarte?

Hul laat ons verward agter met saad

wat ons wou voer, met gedroogde krummels

van verwyt, van ek wou-nog-sê, regmaak:

afgesluit van dié geheimsinnige winterreis.

Joan Hambidge

from: Lykgedigte (Tafelberg, 2000).