Bob van Amerongen

afbeelding: NRC Handelsblad

Bob van Amerongen (1924 -2014). Verzetsheld & Karakter uit De Avonden. In het verzet vervulde hij een belangrijke rol. Na de oorlog zette hij zich in voor verslaafden.

NECROLOGIEËNRUBRIEK DE VOLKSKRANT: Peter de Waard

Nog geen twee weken nadat op Keizersgracht 695 een plaquette was onthuld die herinnerde aan de activiteiten van de PP-verzetsgroep, overleed oprichter Bob van Amerongen, onsterfelijk gemaakt door Gerard Reve als Victor Poort in diens roman De Avonden.

Van Amerongen werd 90 jaar. Dankzij het boek Fatsoenlijk Land van Loes Gompes en een bijbehorende televisiedocumentaire werd Van Amerongen met mede-oprichter Jan Hemelrijk vorig jaar uit de anonimiteit gehaald. Hieruit bleek dat de Joden zich tijdens de oorlog niet zo lijdzaam hadden laten afvoeren als eerder was beweerd. Van Amerongen en de al in 2005 overleden Hemelrijk, allebei halfjoden, maakten juist deel uit van het verzet. Hun verzetsgroep stond echter onafhankelijk van de LO, de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers en kreeg daardoor pas veel later waardering.

Van Amerongen werd geboren in Alkmaar. Zijn ouders waren daar docent, zijn vader Jules gaf Engels en zijn moeder Henriëtte Nederlands. Na de Duitse inval werd zijn vader in november 1940 ontslagen vanwege zijn Joodse afkomst. Bob kon niet meer studeren. Hij hoefde als halfjood geen ster te dragen, maar moest graafwerk verrichten voor bunkers. Hij week daarom uit naar Amsterdam, waar hij Jan Hemelrijk ontmoette. Diens vader was rector op het Alkmaarse Murmellius Gymnasium.

De zes jaar oudere Hemelrijk werkte op het natuurkundig lab van professor Clay (Plantage Muidergracht) en kon persoonsbewijzen vervalsen. Samen besloten ze ook onderduikers te gaan onderbrengen. Al gauw moesten ze ook geld en voedselbonnen regelen.

 Het werd een verzetsgroep die zich PP noemde, naar Porgel en Porulan, twee figuren uit het onzinrijm 'De Blauwbilgorgel' van Cees Buddingh:

Mijn vader was een porgel, Mijn moeder was een porulan, Daar komen vreemde kind'ren van.

Terwijl Hemelrijk documenten vervalste, zocht Van Amerongen onder de naam Kooyman naar onderduikadressen. Van Amerongens assistente was Tini Israël. Zij was de vriendin van Karel van het Reve. Zo leerde hij ook Gerard Reve kennen. Na de oorlog bleef hij het ouderlijk huis van de Reves aan de Amsterdamse Jozef Israelskade bezoeken. Met Lucas van der Land (Jaap Elderer), Karel van het Reve (Joop van Egters) en Jan-Erik Romein (Louis Spanjaard) maakte Van Amerongen (Victor Poort) deel uit van een leesclubje, dat Gerard Reve inspireerde tot de karakters van De avonden.

Na de oorlog studeerde Van Amerongen Grieks en Latijn. In 1952 trouwde hij met Laura Meursing. Hij werd leraar en vervolgens rector van het Haarlems Stedelijk Gymnasium. Hij gaf daar onder anderen les aan Job Cohen. Met zijn vrouw kreeg hij een zoon. Zijn pleegzoon Chris overleed in 1973 door drugsgebruik. 'Die jongen is ons door de vingers geglipt. Een pleegzoon van me, maar vanaf zijn 2de was ik bij zijn moeder en hem.' Van Amerongen besloot meteen daarop van baan te veranderen en werd hoofd van een federatie voor alcohol- en drugspreventie in Bilthoven. Hiervoor publiceerde hij artikelen over de preventie van drugs- en alcoholgebruik en bezocht hij verslaafden die in de gevangenis verbleven. Van Amerongen werkte bij de federatie tot 1984. Toen ging hij met de vut en verhuisde van Haarlem naar Camperduin. Hij bleef actief als bestuurslid van allerlei organisaties en schreef verschillende artikelen. Ook diende hij als bron voor biografieën over Karel van het Reve (2004) en Gerard Reve (2009). De laatste jaren leed Van Amerongen aan alzheimer. Hij overleed op 12 mei in een zorgcentrum in Bergen (NH).
(10-6-2014) http://www.eigenzinnigkoninkrijk.nl/eeuwige-leven/555-bob-van-amero...

zie ook:

• Geni profiel: Jan Hemelrijk
• Geni profiel: Karel van het Reve
• Geni profiel: Gerard Reve

bronnen:

• NRC
• NRC
• Amsterdamsegrachtenhuizen