Abraham Casteleyn

• Wikipedia/Haarlemsche Courant
• hetoudekinderboek.nl

Uit hetoudekinderboek.nl: Op 8 januari 1656 verscheen de eerste editie van de Weeckelycke Courante van Europa gedrukt en uitgegeven door Abraham Casteleyn, van 1656 tot 1680 stadsdrukker tot Haarlem op de Marckt, op de hoek van de groot Hout-straet, in de Blije Druck. (1) Aanvankelijk drukte Abraham de krant in het bedrijf van zijn vader Vincent en verscheen de courant éénmaal in de week, op zaterdag, maar al in 1658 bracht Casteleyn ook een dinsdagse editie uit, die de Haerlemsche Courant genoemd werd. In 1664 werd de naam gewijzigd in Oprechte Haerlemsche Courant, omdat Casteleyn het recht had verworven als enige courantier te Haarlem deze krant uit te geven; een krant die na 350 jaar nog steeds bestaat. Na zijn overlijden zette zijn vrouw Margareta van Bancken het bedrijf tot 1695 voort, maar gebruikte bij publicaties zijn naam, zoals bijvoorbeeld bij Extraordinaire nouvelles uyt Engelant Gedruckt tot Haerlem, : by Abraham Casteleyn een blad met nieuws en wetenswaardigheden uit 1688, dus na Abrahams overlijden.(2) Abraham en Margareta drukten natuurlijk veel ordonnantiën en pamfletten, zoals het vreemd getitelde: Een seer perfecte beschryvinge van't leven en bedrijf, mitsgaders het Turckx worden, van den gepretendeerden Joodsen Messias. Ook zijn de psalmen van koning David met muziek door hen uitgegeven. Abraham Casteleyn en zijn vrouw Margareta van Bancken werden geschilderd door Jan de Bray in 1663, die hen op een informele manier portretteerde: zittend op een terras. Casteleyn en zijn vrouw waren toen twee jaar getrouwd. De manier waarop ze elkaars handen vasthouden duidt op echtelijke trouw. Ook de wijnrank naast Margareta symboliseert de wederzijdse toewijding van man en vrouw. Uit het schilderij in het Rijksmuseum blijkt dat het drukkersbedrijf het echtpaar tot grote welstand had gebracht.

Margareta drukte ook centsprenten, die zij uitgaf met het adres Gedruckt tot Haerlem, by Margareta van Bancken, Stads Druckster op de markt in de Blye Druck. Hiervan zijn er maar twee bewaard gebleven: één met dieren en één met kinderspelen, die later door Jan Nieuwenhuyzen is herdrukt. De houtblokken kwamen uiteindelijk in bezit van De kinderen van Izaak en Joh. Enschedé die van de Speelen van Cupido in 1895 nog een herdruk maakte. Vermoedelijk werd de drukkerij overgenomen door Wilhelmus van Kessel te Haarlem, 1693-1728. Hij herdrukte de psalmen van David, maar van deze drukker zijn geen centsprenten bekend. Casteleyn&Bancken.jpg (130297 bytes) Ban Speelen van CupidoR.jpg (168545 bytes) Echtpaar Casteleyn - J. de Bray 1663 Spelen van Cupido - Bancken

In 1737 werd de courant door Izaak Enschedé – die het vak bij Casteleyn geleerd had – en zijn oudste zoon Johannes overgenomen van de erfgenamen van Casteleyn. Vanaf die datum mochten Izaak en Johannes zich ook stadsdrukkers noemen.