dss Anna Olympia Radziwill

Anna Olimpia Mostowska, née Radziwiłł (?-c.1810) was a Polish writer. She published her first historical novel in 1807. Her name derives from her second husband, the Polish writer and statesman, Tadeusz Mostowski. Wikipedia EN

GEDCOM Note

Anna Barbara Olimpia Mostowska z domu Radziwiłł – polska powieściopisarka. Nieznane są dokładne daty jej urodzin i śmierci, w encyklopediach można spotkać się z ramami czasowymi ok. 1762 – przed 1833. W rzeczywistości ustalenie jej daty urodzin przez Jana Gebethnera na ok. 1762 r. to czysta spekulacja, nieoparta na faktach. Co się zaś tyczy daty śmierci, ostatnie badania pozwoliły umieścić ją w przedziale czasowym 1810-1811.[1]
Biografia i twórczość
O Mostowskiej wiadomo niewiele. Prawdopodobnie w 1778 wyszła za mąż za starostę mińskiego Dominika Przeździeckiego, któremu w 1779 urodziła syna Michała. Po śmierci męża w listopadzie 1782 zrzekła się opieki nad małoletnim synem, a w 1787 powtórnie wyszła za mąż, mimo gwałtownych sprzeciwów rodziny pana młodego, za młodszego od siebie Tadeusza Antoniego Mostowskiego. Ich małżeństwo nie trwało jednak długo. Mostowski rozwiódł się z żoną wprawdzie dopiero przed 1804, ale faktycznie rozpadło się ono dużo wcześniej.
W latach 90. XVIII w. Mostowska spędziła wiele lat za granicą, głównie we Francji, gdzie zetknęła się z modną na Zachodzie powieścią gotycką. Po powrocie na Litwę nawiązała współpracę z wileńską oficyną Józefa Zawadzkiego, w której w 1806 opublikuje seryjne wydawnictwo Moje rozrywki (m.in. Strach w Zameczku, Matylda i Daniło), a w 1807 Astoldę – jedną z pierwszych w Polsce prób powieści historycznej, choć w rzeczywistości dzieło nic wspólnego z historią nie ma, skoro autorka czerpie wiedzę historyczną z szesnastowiecznych "kronik".
W 1809 nakładem drukarni diecezjalnej opublikowała pięć kolejnych powiastek pomieszczonych w zbiorze Zabawki w spoczynku. Wiadomo też, że Mostowska była autorką kilku sztuk teatralnych, nie zachowanych jednak do naszych czasów. Jak podaje Barbara Czwórnóg-Jadczak, w 1819 w Krakowie wystawiono sztukę opartą na Strachu w Zameczku. Od tamtej pory Mostowska popadła w niemal całkowite zapomnienie. Dopiero w 2002 w wydawnictwie Universitas ukazało się pierwsze od czasu śmierci pisarki wydanie Strachu w Zameczku i Posągu i Salamandry.
Uwagi
Do niedawna pewne problemy nasuwał tytuł utworu Strach w Zameczku, bowiem po II wojnie światowej przyjęto zasadę pisania słowa "Zameczek" od małej litery, co doprowadziło do mylnych wniosków, że domniemane zdrobnienie wyrazu "zamek" może wskazywać na pobłażliwy stosunek pisarki do uprawianego przez nią gatunku literackiego. Należy zatem wyjaśnić, że tytułowy "Zameczek" jest nazwą własną miejscowości Zameczek, która w czasach pisarki leżała pod Wilnem, a dzisiaj stanowi jedną z jego dzielnic. Adam Honory Kirkor podaje, że Mostowska mieszkała w Zameczku, gdzie do dzisiaj w pobliżu dworu, na wzgórzu nad Suderwianką, znajdują się relikty owianego legendą zamku Suderwa Wirszyłłowska.
Anegdoty
Z Mostowską związanych jest parę anegdot. Józef Frank pisze w swoich wspomnieniach, że Mostowska starała się – wzorem włoskim – o katedrę na Uniwersytecie Wileńskim. Zagorzały przeciwnik takich "nowinek", Jan Śniadecki, zapytany na posiedzeniu senatu uczelni, czy katedrę na jego uniwersytecie mogłaby objąć kobieta, miał rzekomo odpowiedzieć: "tak, byleby była piękna". A podobno urodą Mostowska nie grzeszyła.
Frank podaje także inną anegdotę:
"Hrabina Olimpia Mostowska zanudzała gości p. Bennigsena kłamstwami (do czego jako księżniczka Radziwiłłówna miała szczególne usposobienie) i opowiadaniami o strachach. Postanowiłem wyleczyć ją przynajmniej z tej ostatniej wady, a jednocześnie zabawić zebrane w Zakrecie towarzystwo.
Pomiędzy letnim mieszkaniem p. Bennigsena a miastem, przy drodze, znajdował się lasek jodłowy z kaplicą-grobowcem księżnej Repninowej. To właśnie miejsce wskazałem p. Robertsonowi dla jego "fantasmagorii". „Gdy pani Mostowska, powiedziałem mu, będzie dziś wieczorem przejeżdżała tędy, niech pan otoczy jej powóz błędnymi ognikami”. Jakoż wpadła ona do Zakretu przerażona i z przesadą opowiedziała o tym, co ją w drodze spotkało. Całe towarzystwo odpowiedziało, że nie wierzy jej opowiadaniom, a gdy w kwadrans potem przyjechałem, wszyscy rzucili się do mnie, zapytując, czy nie widziałem w drodze nic nadzwyczajnego?
„Nic absolutnie”, odpowiedziałem, a po chwili niby namysłu dodałem: „Muszę jednak powiedzieć, że około grobowca księżnej Repninowej konie moje czegoś się przelękły, chociaż dotąd nigdy to im się nie zdarzało”.
„Słyszycie państwo!” zawołała pani Mostowska i zaczęła prosić gen. Bennigsena o gościnność na noc, przysięgając, że za nic w świecie nie zgodzi się wracać w nocy do miasta.
P. Bennigsen przeprosił, że nie może jej zatrzymać, ponieważ właśnie odnawiają i malują pokoje gościnne. Wtedy wszyscy zebrani przyrzekliśmy pani Mostowskiej towarzyszyć jej po wieczerzy aż do rogatek miejskich.
Z niecierpliwością czekaliśmy końca kolacji, aby wyruszyć w drogę, ale przedtem jeszcze umówiliśmy się, iż będziemy udawać, że nic nie widzimy z tego, co nas miało spotkać. Byliśmy jeszcze daleko od p. Robertsona, gdy ujrzeliśmy mnóstwo błędnych ogników.
„Widzicie państwo, widzicie!” zawołała hrabina Mostowska, na co odpowiedzieliśmy zgodnym chórem: „Co takiego? Co się pani śni? nic nie widzimy”.
Jak tylko zrównaliśmy się z grobowcem, ukazała się z niego biała dama, która w miarę posuwania się ku nam, przybierała coraz bardziej olbrzymie rozmiary. Na ten widok pani Mostowska zaczęła wydawać nieludzkie krzyki i tak drżeć na całem ciele, że obawiając się o jej zdrowie, powiedziałem: :„Uspokój się pani, czyś pani zapomniała o obecności w Wilnie Robertsona?”
Zamiast wdzięczności za uspokojenie, zaprzysięgła mi, jako autorowi mistyfikacji, nieubłaganą wojnę, ale odtąd już nie opowiadała nam historii o strachach".
źródło: J.Frank, Pamiętniki, tłum. W.Zahorski, Wilno 1913, t.II, s.21-23.
Na całą tę historię Mostowska miała zupełnie inny pogląd i dała temu wyraz w Strachu w Zameczku. We wstępie do tego utworu twierdzi, że opisuje prawdziwą historię ze swego życia, a zdecydowała się na to ze względu na krążące a krzywdzące dla niej plotki. W Strachu w Zameczku narratorka – sama autorka – razem z przyjaciółką inscenizują pojawienie się ducha w ruinach, w co wierzy łatwowierny przyjaciel obu kobiet. Wnioskiem płynącym z tej powiastki ma być – wedle autorki – sceptycyzm wobec zdarzeń rzekomo nadprzyrodzonych, bo nauki ścisłe pozwalają na "dokonywanie cudów".
Utwory
• 1806 Moje rozrywki
tom I Strach w Zameczku; Posąg i Salamandra (tłumaczenie utworu Ch.M.Wielanda);
tom II Matylda i Daniło; Cudowny szafir (tłumaczenie utworu pani de Genlis);
tom III Zamek Koniecpolskich; Nie zawsze tak się czyni, jak się mówi;
• 1807 Astolda
• 1809 Zabawki w spoczynku po trudach
1. Pokuta (tłumaczenie utworu pani de Genlis);
2. Historya filozoficzna Adyla;
3. Sen wróżebny;
4. Miłość i Psyche (tłumaczenie bajki Apulejusza);
5. Lewita z Efraim (trawestacja dramatu Napoleona Lemercière'a)
Przypisy
1. Więcej światła na biografię i twórczość Mostowskiej rzuca monografia twórczości pisarki opublikowana przez dr Agnieszkę Śniegucką pt. „Zjawy i ruiny społecznie użyteczne. O problematyce wartości w prozie Anny Mostowskiej” (Warszawa 2007).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Anna_Olimpia_Mostowska

Анна Барбара Олимпия Mostowska из дома Радзивилл - польская писательница. Неизвестный вне точные даты ее рождения и смерти, в энциклопедиях, вы можете встретиться с времени около 1762 -., Прежде чем 1833 На самом деле, фиксируя ее дату рождения Джона Gebethner около 1762 Это чистая спекуляция, не основаны на фактах.. Что касается даты смерти, последние исследования поставил ее в сроки 1810-1811. [1]
Биография и творчество
О Mostowska мало что известно. Вероятно, в 1778 году она вышла замуж за Доминика staroste Минск Przeździecki, который в 1779 году родила сына Михаила. После смерти мужа в ноябре 1782 он оставил опеку над малолетним сыном, а в 1787 году вышла замуж, несмотря на бурные протесты семьи жениха, для моложе ее Тадеуша Антони Мостовского. Их брак не продлился долго, однако. Мостовский развелся со своей женой, хотя только до 1804, но это на самом деле расстались гораздо раньше.
В 90-е годы восемнадцатого века. Mostowska провел много лет за границей, в основном во Франции, где он вступил в контакт с Западом модно готического романа. После возвращения в Литву в Вильнюсе объединилась с флигель Джозеф Завадский, который в 1806 году будет публиковать серийный публикацию моей развлечения (в том числе страх в замок, Матильда и Данило), а в 1807 Astoldę - один из первых исторических попыток новых Польши, хотя в Действительно, это не работает ничего общего с историей не существует, так как автор черпает из шестнадцатого века исторических знаний »летописи".
В 1809 году печать епархиального усилий опубликовал пять последовательных сказки размещены в коллекции игрушек в покое. Мы также знаем, что Mostowska был автором нескольких пьес, но не сохранились до наших времен. По словам Барбары Czwórnóg-Jadczak 1819 в Кракове на основе искусства устроили в замке страха. С тех пор Mostowska упал в почти полном забвении. Это было только в 2002 году издательство Университас дом опубликовал первую после смерти редакции писателя страха в замке и Статуя и саламандр.
Комментарии
До недавнего времени некоторые проблемы вопрос имеет название Fear песня в замке, потому что после Второй мировой войны не принят принцип написания слова "Маленький замок" из маленьких букв, что и привело к ошибочному выводу, что якобы уменьшительное от слова "заблокировать" может указывать на снисходительное отношение писателя для взрослых через него жанр. Следует уточнить, что название "Маленький замок" является название их села небольшой замок, который во времена писателя лежал в Вильнюсе, и сегодня является одним из его районов. Адам Награды Киркор говорит, что Mostowska жил в замке, где сегодня рядом с усадьбы, на холме над Suderwianką, реликвии легендарного замка owianego Судерве Wirszyłłowska.
Анекдоты
С MOSTOWSKA связаны с парой анекдотов. Йозеф Франк пишет в своих мемуарах, что Mostowska пытался - с итальянской модели - на стуле в университете Вильнюса. Ярым противником таких "инноваций", Ян Śniadecki, когда его спросили, на заседании Сената или стул в университете может включать женщина якобы ответил: "Да, до тех пор, как она была прекрасна." И, видимо, красота не Mostowska согрешил.
Франк также дает еще один анекдот:
"Графиня Олимпия родила Mostowska гостям стр. Бенигсен ложь (к которой принцесса Радзивилл имел особое расположение) и рассказы о страхах. Я решил вылечить его, по крайней мере, с последним дефекта, и в то же время развлекать, собранной в зубчатой компании.
Между летнее жилище р. Бенигсен и города, кстати, был ельник с часовней-гробницы принцессы Repninowej. Это было место, указанное против Робертсон за «фантасмагории". "Когда вы Mostowska, я сказал ему, сегодня будет принят через здесь, сделать ее окружают каретки неправильный ognikami". На самом деле, он упал, чтобы согнуть в ужасе и с преувеличением рассказывается о то, что произошло с ней на этом пути. Вся компания ответила, что он не верит ей истории, и когда через четверть часа после того как я приехал, все бросились ко мне с просьбой, если я не вижу ничего необычного в пути?
"Абсолютно ничего", ответил я, и после минутного раздумья, как будто я добавил: "Я должен сказать, что вокруг могилы княгини Repninowej мои кони бояться чего-то, даже если он никогда не случилось с ними."
"Вы слышите государство!" Воскликнула миссис Mostowska и стал просить ген. Бенигсен гостеприимства на ночь, клянясь, что ничто в мире не согласится вернуться на ночь в городе.
П. Бенигсен извинился, что не может остановить его, потому что это вновь и краски номера. Затем все собрались Mostowska леди обещал не проводить ее после ужина до ворот города.
С нетерпением мы ждали конца обеда, чтобы идти по дороге, но до этого мы договорились, что будем делать вид, что мы не видим ничего, что мы должны были встретиться. Мы были еще далеко от V. Робертсон, когда мы видели много плохого ogników.
"Вы видите, вы видите!" Кричал графиня Mostowska, к которому мы ответили в унисон: "Что? Что вы мечтаете? мы не можем видеть ".
Как только zrównaliśmy могиле, он появился со своей белой леди, который, как продвижение к нам, взял на более массовом масштабе. При виде миссис Mostowska стало казаться бесчеловечные крики и так далее всем их тела дрожат, что, опасаясь за ее здоровье, сказал: "? Успокойся леди Вы забыли о присутствии в Вильнюсе Робертсон"
Вместо благодарности за седативного эффекта, он пообещал мне, как автору, мистификации непримиримой войны, но с тех пор не рассказывал нам о страхах ".
Источник: J.Frank, Дневники, пер. W.Zahorski, Вильнюс 1913 г. t.II, s.21-23.
На всей истории Mostowska был иной взгляд и дал выражение Страх в замке. Во введении к этой части он утверждает, что описывает правдивую историю своей жизни, и решил на ней из-за циркуляции и разрушительным для слухов. В Страх в замок рассказчика - сама художник - вместе с другом этапе появление призрака в руинах того, что он считает, что доверчивый друг обоих женщин. Вывод, сделанный из этой сказки, чтобы быть - по мнению автора - скептицизм по поводу предполагаемых сверхъестественных событий, потому что наука позволит "сделать чудеса".

http://www.šaltiniai.info/index/details/1077

https://blog.lnb.lt/lituanistika/tag/ona-radvilaite-mostovska/

http://www.llti.lt/failai/Nr25Colloquia_Str_Speicyte.pdf

Anna Barbara Olimpia z Radziwiłłów Mostowska (?-c.1810) – polska powieściopisarka. Wikipedia PL