Bengt Åmundsson Pust

Sitat fra VFS.2

Pust - et utdødd slekts navn i Norge Den 3. juni 1608 ble det på Drage i Jondal holdt et skifte etter Bengt Amundson Pust. Vi er ikke helt sikre på hvordan stamtavla til denne Bengt ser ut, men det har vært gjettet på at han var sønnesønn til den beryktede fogden Bengt Pust. Det er fra Bengt Amundson at slektene på Lofthus og i Tørvik kan følges. Bengt Pust på Drage er trolig identisk med Bengt (Bente) på Eide i Tørvikbygd som nevnes i 1521. Han var lagrettesmann i Vikør i 1564 og kalles da Bengt Amundson på Drage. I skiftebrevet fra 1608 som må være skrevet lenge etter at han er død, kalles han for Bengt Pust på Drage. Jordegodset etter ham er 6 spann smør, 1 hud i Drage, 4 spann smør, 2½ laup salt i Viknes, 3 spann smør, 3 lauper salt i Lofthus, 2 lauper salt i Vikane. Han etterlot seg 2 døtre, Ingebjørg og Marita som delte godset.
Jeg skal nedenfor prøve å gjengi den informasjonen vi har om Ingebjørg og Marita og om (noen av) etterkommerne deres, men starter likevel med litt stoff om Pust-ættas tidligste historie, dvs. historien om ætta med det merkeligste slektsnavnet i Hardanger. Men aller først tar jeg med Veldes gjenfortelling av det lille vi vet - eller tror vi vet - om Lofthus før Pustene (og andre) over tok deler av gården. VFS, s. 435 Gift*: Han ble gift med Sigrid? Tormodsdotter Bu? Sitat*: Sitat fra VFS.3 Eg har i «Hardanger» 1948 (bd. I, s. 13-15) prøvt å påvise at Pustætta er ei grein av Spånheim-Sandvin-ætta, og at den første me kjenner er Ogmund Olavson som budde på Lekve i Ulvik og var lensmannen åt riddaren Peter på Spånheim i 1330-åra. Den første me kjenner som ber tilnamnet Pust er den ikkje serleg velgjetne futen Bengt Ommundson Pust som i 1446 var i slagsmål med bøndene på tinget i Ullensvang og slo i hel nokre av dei. Etter den tid har Lars Hamre funne nye opplysinger om denne hendinga og denne mannen i Langebeks dipl. i København. Me får der m.a. høyre at han hadde to brør, Olav og Ulv. Det ser ut for at ætta er serleg knytt til Viknes i Ulvik for det er ikr. 1620 kalla Pustrungane sin gamle adels- og ættegard. I Tørvikbygd møter me i første halvparten av 1500-talet ein ny Bengt Åmundson Pust, som eg har rekna for å vere soneson til futen, og det er ikkje kome fram noko som skulle motprova det hit til. Bengt bur på Eide i 1521, men er i 1563 komen til Drage. Han åtte foruten meste parten i Drage, ein stor part i Viknes, dessuten parter i Lofthus og andre garder. Bengt hadde to døtrer, Marita som fekk Drage (sjå Jondals boka s. 781) og Ingebjørg som kom til Lofthus. 1) Det nye som kjem fram i Lysådokumenta frå 1549 og1597 er at Bengt har broren Sjovat Åmundson Pust. Han er å finne i tiendmanntalet 1521 som brukar på Drage, kalla Siwatt og legg 8 lodd sølv i skatt. Han har elles vore heilt ukjend. I 1549 kjem altså denne Sjovat med krav på å vere odelsmann på Pustrungane sine vegner til Augestad. Sjovat er ikkje nemnd i skattemanntalet i 1563. Då er det broren Bengt som bur på Drage og må vere ein eldre mann. Bengt er siste gongen nemnd i 1564, saman med brorsonen Endre Sjovatson Vangdal då dei er med og stadfester eit vitneprov som er teke på kyrkjegarden i Vikøy. Dokumentet frå 1597 kastar ljos over nokre slektsspørsmål. Dei som då tek nytt odelsprov på Augestad, Amund på Fykse, Svein og Endre Havtorson Vangdal, må vere ætlinger etter Sjovat Åmundson Pust. (Min kursivering, OH).

1. Odda, Ullensvang, Kinsarvik Bd. I, s. 302. VFS, s. 441-42

http://www.palgjerde.org/slekt/p5540.htm