Bronisław Ludwik Wyspiański

: Bronisław Ludwik Wyspiański urodził się 13 VIII 1854 r. w Krakowie, jako piąte dziecko Wiktorii z Gągulskich i Ignacego Wyspiańskich. Ojciec był kasjerem celnym, często zmieniał miejsce pracy, a co za tym idzie i zamieszkania, stąd różne miejsca narodzin poszczególnych dzieci – Lwów, Chwałowice, Kuryłówka koło Rzeszowa, Kraków . Bronisław Ludwik uczył się w Niższej Szkole Realnej w Nowym Sączu, po ukończeniu której odbył trzyletnią praktykę z Zakładzie Fotograficznym Antoniego Polkowskiego w Tarnowie . Po zakończeniu praktyki otrzymał od Polkowskiego świadectwo, w którym czytamy: Dał się poznać jako człowiek uczciwy, sumienny i pracowity, jako człowiek charakteru, któremu zaufać można . Wyspiański opuścił Tarnów w 1873 roku i zamieszkał z matką i siostrą Albiną w Bochni. Profesja fotografa nie była jedynym źródłem jego utrzymania, pracował także jako strażnik skarbowy, jednak stan zdrowia (silna astma) spowodował, że w 1887 roku musiał przejść na rentę, zajmując się odtąd już tylko fotografią. W dniu 14 I 1888 r. poślubił Wiktorię Ziębówną i zamieszkali razem w jej rodzinnym domu przy ulicy Świętokrzyskiej 241 w Bochni. W tym samym roku otrzymał kartę przemysłową (nr 15176) i prowadził zakład przy ul. Świętokrzyskiej. Ostatnie zachowane fotografie Wyspiańskiego pochodzą z lat 90. XIX w., co pozwala przypuszczać, że albo zlikwidował albo sprzedał swój zakład około 1900 r. Być może powodem zaprzestania fotografowania była wspomniana już astma. Prawdopodobnie więc na przestrzeni tych 12 lat pomiędzy 1888 a 1900 rokiem bywał także i w Mielcu, nie da się jednak stwierdzić jak często tu przyjeżdżał. Fakt wydrukowania kartonika z nazwą miasta może wskazywać, że fotografowi zależało na zaakcentowaniu swej obecności na tym terenie czy tez zastrzeżeniu sobie pierwszeństwa wobec braku innych fotografów w Mielcu w omawianym okresie. Nie wiadomo też co sprowadziło Wyspiańskiego do małej galicyjskiej mieściny – może przypadek, może poszukiwanie nowego rynku a może kontakty towarzyskie – te pytania pozostaną już pewno bez odpowiedzi. Głównym tematem zdjęć Wyspiańskiego byli ludzie – portrety, fotografie rodzinne, grupowe zdjęcia gimnazjalistów, strażaków. Przypuszczano także, że w jego dorobku mogły znajdować się również światło rysy krajobrazowe. W Bochni działała bowiem firma „STELLA”, wydająca liczne pocztówki z widokami Spisza, Pienin i Tatr. Kierownikiem artystycznym firmy był Ludwik Stasiak, artysta malarz działający współcześnie z Wyspiańskim, a w rodzinnym archiwum Stasiaka zachowały się liczne pocztówki, pośród których znajdowało się zdjęcie przedstawiające Wyspiańskiego z aparatem fotograficznym, prawdopodobnie autoportret . Pocztówki nie są sygnowane, jednak wspólne ich przechowywanie ze zdjęciem Wyspiańskiego mogło wskazywać, że to Wyspiański jest autorem pocztówek. Podobną sugestię zawarł Jan Sunderland w swoim artykule na łamach miesięcznika „Fotografia”, przywołując informację z „Kłosów” (1868), zawartą w korespondencji Józefa Kraszewskiego Z wycieczki do Tatrów . Kraszewski wymienia tam nazwiska dwóch fotografów – Rzewuskiego i Wyspiańskiego, jednak Kraszewski mógł mieć na myśli tylko Franciszka Wyspiańskiego, ponieważ w roku 1866, kiedy miała miejsce wycieczka, Bronisław Ludwik miał zaledwie 12 lat, a Franciszek Wyspiański miał wówczas własny zakład fotograficzny w Krakowie. Tezę o autorstwie pocztówek Franciszka a nie Bronisława Wyspiańskiego potwierdzają także autorzy innych opracowań . Do sygnowania swoich prac Bronisław Ludwik Wyspiański, oprócz wspomnianych już kartoników z nadrukami, używał także pieczątek w tuszu, których posiadał dwa wzory: „Bronisław Ludwik Wyspiański fotograf” oraz „Zakład Fotograficzny B.L. Wyspiańskiego w Bochni ul. Św. Krzyska nr 241” . Bocheński i mielecki fotograf zmarł 8 VI 1924 r. w Bochni, gdzie został pochowany na tamtejszym cmentarzu komunalnym przy ul. Orackiej . Bronisław Ludwik Wyspiański dochował się ze swą małżonką licznego potomstwa – sześć córek i czterech synów. W ślady ojca poszła córka Maria (1889-1943), która praktykowała w Krakowie – najpierw w atelier „ANNA” przy ul. Szewskiej, później u Tadeusza Jabłońskiego przy Franciszkańskiej w zakładzie „Kamera”, gdzie poznała przyszłego męża, Czecha, Józefa Spičaka. Wspólnie z nim, już po ślubie otworzyli w Bochni Salon Sztuki Fotograficznej przy ul. Kościuszki 469, przenieśli się jednak do Myślenic, a stamtąd w 1919 r. do Borysławia, gdzie zakład funkcjonował do 1941 r. Bronisław Ludwik nie był jedynym fotografem w rodzinie. Wspomniany już Franciszek Michał (1836-1901) to jego starszy brat, absolwent krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, słuchacz wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, w latach 60. XIX w. prowadził samodzielną praktykę fotograficzną – do 1865 r. we Lwowie , w latach 1866-1872 w Krakowie przy ul. Krupniczej 26 , w 1873 roku zgłosił też prowadzenie zakładu w Białej . Likwidując swój zakład w Krakowie być może przekazał część wyposażenia czy sprzętu