Elizabeth Helena Lubomirska

http://en.wikipedia.org/wiki/El%C5%BCbieta_Sieniawska

http://pl.wikipedia.org/wiki/El%C5%BCbieta_Helena_Sieniawska

• Elżbieta Helena Sieniawska – animatorka społecznego i kulturalnego życia w Rzeczypospolitej przełomu XVII i XVIII wieku

  ---

Source of Photos:Temesvári Jenő(Nagykanizsa)

Przyszła na świat jako jedyne dziecko Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, znanego również jako "Mirobulius Tassalinus", marszałka wielkiego koronnego i jego pierwszej żony Zofii Opalińskiej. Elżbieta urodziła się w 1670 r. w Końskowoli.

W późniejszych latach była dwórką królowej Marii Kazimiery, a w 1687 r. poślubiła Adama Mikołaja Sieniawskiego - hetmana wielkiego koronnego. Jako dziedziczka fortuny Herakliusza Lubomirskiego stała się najbardziej wpływową kobietą w kraju. Była przywódcą stronnictwa pro-francuskiego i nazywano ją Pierwszą Damą Rzeczpospolitej. Bliskim współpracownikiem Sieniawskiej był proboszcz końskowolski, ksiądz Andrzej Stanisław Tucci oraz Żydówka Feyga Leybowiczowa, której powierzyła zarząd karczem i młynów w Końskowoli.

Sieniawska "wielkiego geniuszu, rozumu i obrotu dama", używana była przez męża do dyplomatycznych misji. Otwinowski nazwał ją "wielką rzędniczką tak dobrego obrotu, że z całą Europą miała konferencje". Na uroczystości chrzcin swej jedynej córki Zofii zaprosiła - króla Augusta II, cara Piotra I oraz kochanka Ferenca Rákóczego.

W czasie wojny północnej w 1707, Elżbieta była przeciwna kadydaturze męża do korony polskiej i popierała księcia Siedmiogrodu Ferenca II Rákóczego. Kandydatura ta była najodpowiedniajsza z uwagi na trudną sytuację polityczną Rzeczpospolitej. Ponadto zaangażowała się w mediację pokojową szwedzko-rosyjską przy poparciu dyplomaty francuskiego J. V. de Besenvala. W lipcu 1707 roku doszło do przesilenia związanego z ogłoszeniem bezkrólewia. 8 sierpnia 1707 roku rozpoczęła obrady Rada Lubelska, ale w związku z rabunkami i innymi nadużyciami wojsk rosyjskich, Sejm zaczął popierać Ferenca Rákóczego, kandydata Sieniawskiej.

Sieniawski znalazł się w bardzo trudnej sytuacji, nawet jego żona nie godziła się na kandydowanie do tronu polskiego przy poparciu rosyjskim i groziła mu rozwodem. Elżbieta chciała doprowadzić do porozumienia pomiędzy Rosją i Szwecją przy pomocy mediacji francuskiej. Pertraktacje mające na celu zawarcie kompromisu toczyły się do września 1707, kiedy to wojska szwedzkie wkroczyły do Polski. Teraz najtrudniejszym zadaniem stało się przekonanie króla szwedzkiego o racjonalności takiego rozwiązania. Sieniawska zmierzała do zalegalizowania elekcji Stanisława Leszczyńskiego oraz usunięcia obcych wojsk z terytorium Rzeczpospolitej.

W przeciwieństwie do wielu krajów europejskich, prawo polskie dawało kobietom takie same prawa własności i dziedziczenia jak mężczyznom. Niezależność finansowa oznaczała dla wielu z nich możliwość bycia znaczącym mecenasem sztuki. W 1720 Sieniawska zakupiła podupadły Wilanów i wkrótce potem przystąpiła do prac renowacyjnych i rozbudowy pałacu królewskiego.Kiedy Sieniawska zakupiła Wilanów była już posiadaczką sąsiednich Siekierek i Czerniakowa oraz dziedziczką wielu rezydencji w różnych częściach Polski, w tym w Warszawie i jej okolicach, Puławach, Brzeżanach i Łubnicach. Zbudowała także ogromny drewniany dwór w Przybysławicach.

Zdaniem Rafała Nestorowa "zakup Wilanowa był przemyślanym zabiegiem o charakterze politycznym (kreowanie własnego wizerunku poprzez sztukę) mającym na celu umocnienie społecznej pozycji małżeństwa Sieniawskich, zwłaszcza w kontekście wygranej rywalizacji z Augustem II. (...) Nowi właściciele, sukcesorzy Sobieskich, o nieskrywanych ambicjach do królewskiej korony doskonale zdawali sobie sprawę z doniosłej roli Wilanowa i związanych z nim głęboko zakorzenionych treści ideowych". Kilka lat później, w roku 1725, Elżbieta kupiła od Dąbrowskich majątek Moczydło za łączną sumę 60 tys. złotych i podobnie jak w przypadku Kabat, nakazała ochronę lasów.

10 lutego 1726 zmarł na swym zamku we Lwowie hetman Sieniawski. Wkrótce po jego śmierci Sieniawska skoncentrowała się na kreowaniu swego wizerunku poprzez sztukę. W ostatnich latach życia mieszkała głównie w Wilanowie. "Pałac wilanowski pod rządami Sieniawskiej zmienił swoją pierwotną funkcję stając się modnym miejscem 'publicznego' wypoczynku oraz obiektem ogólnego podziwu i nieskrywanej zazdrości, zwłaszcza ze względu na prowadzoną z wielkim rozmachem rozbudowę królewskiej rezydencji". (Rafał Nestorow)

Sieniawska, podobnie jak w polityce, śmiało rywalizowała z królem w dziedzinie mecenatu i architektury. Z jej inicjatywy XVII-wieczny kościół Wizytek w Warszawie, znajdujący się w siąsiedztwie królewskiej rezydencji (Pałacu Saskiego), został przebudowany w bogatym stylu rokokowym. Wśród jej artystów byli m.in.: Giuseppe Rossi, Pietro Innocente Comparetti, Francesco Fumo, Karol Bay, Giovanni Spazio, Józef Fontana, Jan Jerzy Plersch. Zatrudniała także artystów dworu drezdeńskiego J. S. Deybla, L. de Silvestre oraz rzeźbiarza J. J. Vinache, który zaprojektował na jej życzenie nagrobek Adama Sieniawskiego. Wspierała utalentowanych młodych artystów, jak syna jej architekta J. Pertyego - Juliusza, który był na praktyce w warsztacie Carlo de Prevo.

Elżbieta zmarła w Oleszycach 21 marca 1729 r. w wieku 59 lat.

Jej najwspanialsza architektoniczna spuścizna - Pałac w Wilanowie, stał się ukoronowaniem posagu Marii Zofii, dziedziczki olbrzymiej fortuny Sieniawskich. Była ona jedną z najbardziej porządanych partii w Europie, a o jej rękę starał się m.in. infant Manuel Portugalski (również kandydat do korony polskiej)

jej losy opisuje Hanna Muszyńska Hoffmannowa w książce" Elzbieta z kwitnącej Sieniawszczyzny"

GEDCOM Note

Эльжбета Хелена Сенявская (польск. Elżbieta Helena Sieniawska; 1669 или 1670—1729) — княгиня из аристократического польского рода Любомирских герба «Шренява» (Дружина). Жена великого гетмана коронного и каштеляна краковского Адама Николая Сенявского (с 1687 года), последнего из рода Сенявских.
Единственная дочь от первого брака крупного магната Станислава Ираклия Любомирского, великого маршалка коронного Королевства Польского Речи Посполитой.
С 1680 года жила при дворе королевы Марии Казимиры. После свадьбы в 1687 вместе с мужем Адамом Николаем Сенявским предпочитала продолжать жить в Варшаве, в кругу доверенных людей королевы, часто бывая при дворе. На протяжении всей своей жизни Эльжбета Хелена Сенявская была активным участником политической жизни страны.
После провозглашения королём Речи Посполитой в 1697 году Августа Сильного, активно действовала с целью заключения мирного договора между Петром I и королём Швеции Карлом XII.
О её влиятельности, свидетельствует тот факт, что в 1711 году Эльжбета Хелена Сенявская пригласила на крещение своей дочери Марии Софии — русского царя Петра Великого, польского короля Августа II Польского и трансильванский князя Ференца Ракоци. Обряд крещения проходил в присутствии 15 тысячного войска.
После отречения Августа II содействовала Ференцу II Ракоци в выдвижении своей кандидатуры на польский престол.
После смерти в 1726 году своего мужа Адама Николая Сенявского под её управление отошли огромные владения (35 городов, 235 сел и Бережанский замок). Она стала одной из богатейших женщин Речи Посполитой.
Позже, выкупила у мужа своей дочери, королевича Константина Владислава Собеского г. Тарнополь и Олеско, а в 1720 году — также и Вилянув, где начала строительство боковых крыльев дворца и оранжерей. Благодаря инициативам и контролю Э. Сенявской прежняя королевская резиденция восстановила своё великолепие и стал местом памяти короля Речи Посполитой Яна III Собеского .
В своих огромных поместьях активно занималась экономической и хозяйственно-торговой деятельностью, с успехом торговала производимой в имениях сельхозпродукцией.
После отъезда в Рим королевы-вдовы Марии Казимиры, занималась управлением её многочисленным имуществом.
Подарила в наследство своей дочери Марии Софии дворцы в Вилянуве и Пулавах.
У супругов родилась единственная дочь:
• Мария София (1699—1771), 1-й муж с 1724 года гетман польный литовский Станислав Эрнест Денгоф (ок. 1673—1728), 2-й муж с 1731 года воевода русский, князь Август Александр Чарторыйский (1697—1782).
Ссылки
• Kobieta która ocaliła pałac (польск.)

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D1%8F%D0%B2%D1%81%...