Elizabetta Palaiologos

Ελιζαμπέττα Π. Μεγαδούκα

Ένα άλλο μέλος της οικογένειας Παλαιολόγου που φαίνεται να είχε στενούς συγγενικούς δεσμούς με τον κλάδο των Παλαιολόγων που είχαν την Ελιά στην Κερύνεια ήταν η Ελιζαμπέττα Παλαιολόγου. Μάλλον ήταν πρώτη εξαδέλφη των αδελφών Ματθαίου, Αννίβα, Παλαιολόγου και Αλέξανδρου, γιων του Φίλιππου Γεωργάκη Παλαιολόγου. Η διαθήκη της έφερε στο φως στοιχεία για την ίδια και για την οικογένειά της. Ήταν, όπως πληροφορούμαστε από την εν λόγω πηγή, θυγατέρα του ιππότη Γεώργιου Παλαιολόγου και χήρα του Δημήτρη Λάσκαρη Μεγαδούκα και διέμενε στην ενορία του Αγίου Fantin, στη Βενετία. Ο σύζυγος της Ελιζαμπέττας Παλαιολόγου καταγόταν από τη σπουδαία οικογένεια Λάσκαρη, που έλαβε την προσωνυμία Μεγαδούκα από τη Γαληνοτάτη για τις στρατιωτικές επιτυχίες των μελών της. Ο σύζυγος της Ελιζαμπέττας, Δημήτριος Λάσκαρης Μεγαδούκας, είχε διοριστεί το 1525 γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού στην Κύπρο και την εκλογή του στη θέση αυτή είχε εγκωμιάσει και αυτός ο ίδιος ο δόγης. Ο σύζυγος της Eλιζαμπέττας καταγόταν από το Ναύπλιο και υπηρέτησε στην Κύπρο ως γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού περίπου έξι χρόνια, δηλαδή έως το 1531, γιατί, σύμφωνα με επιστολή του τότε Βενετού τοποτηρητή Κύπρου Μάρκου Αντωνίου Trevisan, με ημερομηνία 14 Αυγούστου 1531, είχε τότε αναγγελθεί ο θάνατός του. Μετά τον θάνατο του Δημήτριου Μεγαδούκα η βενετική Γερουσία αποφάσισε να προσφέρει χορηγία στον γιο του Δημήτριου Λάσκαρη Μεγαδούκα, Αλέξανδρο, ογδόντα δουκάτα ετησίως, τα οποία να του καταβάλλονται σε τέσσερις δόσεις, δηλαδή είκοσι δουκάτα για κάθε δόση. Φαίνεται ότι η Ελιζαμπέττα χρειάστηκε να μεταβεί στην Κύπρο τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο του συζύγου της, είτε γιατί είχε στη μεγαλόνησο συγγενείς, είτε για διευθέτηση περιουσιακών στοιχείων που είχαν παραχωρηθεί στον σύζυγό της από τη Δημοκρατία της Βενετίας. Ή πολύ πιθανόν για εγκατάσταση στην Κύπρο για μελλοντική εργοδότηση του μοναχογιού της Αλέξανδρου στο ελαφρύ ιππικό, ο οποίος φαίνεται ότι τότε ήταν ακόμη πολύ μικρός στην ηλικία. Τα πιο πάνω εξάγονται από τη διαθήκη της, στην οποία αναφέρονται σε γενικές γραμμές τα εξής: Η Ελιζαμπέττα στις 26 Αυγούστου 1535 είχε συντάξει τη διαθήκη της με τον νοτάριο Φραγκίσκο Bianco. Μεταξύ άλλων, όπως διατυπώνεται στο περιεχόμενό της, η Ελιζαμπέττα έσπευσε να συντάξει τη διαθήκη της γιατί θα αναχωρούσε από τη Βενετία για την Κύπρο και αισθανόταν φόβο για το μακρινό ταξίδι. Όπως μαρτυρείται, πρέπει η διαθέτρια να είχε συγγένεια με τις βενετικές οικογένειες Balbi και Corner, γιατί διόριζε επιτρόπους της τα εξαδέλφια της Stai Balbi και Φραγκίσκο Corner καθώς και τον γιο της Αλέξανδρο όταν θα ενηλικιωνόταν. Άφηνε επίσης πενήντα δουκάτα για την οικοδόμηση της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων. Κάποια άλλα επίσης μικρά ποσά κληροδοτούσε σε διάφορα ευαγή ιδρύματα. Τέλος, γενικό κληρονόμο της όριζε τον αγαπημένο της γιο Αλέξανδρο. Στην περίπτωση όμως που πέθαινε προτού μπορέσει να περάσει στην ιδιοκτησία του ό,τι είχε η ίδια και δεν τύχαινε να αποκτήσει απογόνους, τότε η Ελιζαμπέττα όριζε όσα χρήματα υπήρχαν να δαπανηθούν για να παντρευτούν άπορα κορίτσια. Επίσης η Ελιζαμπέττα άφηνε ένα μέρος των χρημάτων στις εξαδέλφες της, θυγατέρες του Θεόδωρου Παλαιολόγου. Είναι πρόδηλο ότι ο πατέρας της Ελιζαμπέττας, Γεώργιος, ήταν μάλλον αδελφός του Θεόδωρου Παλαιολόγου, γενναίου αρχηγού μισθοφόρων stradioti και διερμηνέα στην υπηρεσία της Γαληνοτάτης.

Δεν έχουμε καμιά άλλη είδηση για την Ελιζαμπέττα Παλαιολόγου και πολύ πιθανόν να έζησε και να πέθανε στην Κύπρο, όπου στη συνέχεια ο γιος της διορίστηκε γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού. Από την έκθεση του τοποτηρητή Κύπρου του έτους 1561 μας έγινε γνωστό ότι γενικός διοικητής του ελαφρού ιππικού ήταν ο Αλέξανδρος Λάσκαρης Μεγαδούκας, ο οποίος υπηρέτησε έως τον θάνατό του, που είχε συμβεί λίγο πριν την πτώση της Κύπρου στην εξουσία των Οθωμανών.