Ezekias Papaioannou

Founder and General Secretary of AKEL Communist Party for 40 years from 1949 until his death in 1988. He saw his party grow from being proscribed by the British Colonial Authorities into the major party in the House of Representatives. Awarded the top distinctions of the Soviet block including the Lenin Medal. Served in the Spanish Civil War, where he was seriously wounded and mentioned in dispatches for his bravery. Major figure in the British Communist Party, where he was jailed in 1935 for his antifascist stance and activities.

Ο ιστορικός ηγέτης του ΑΚΕΛ. Ένας πολιτικός, σπάνιο δείγμα απόλυτης προσήλωσης στο κόμμα, στις ιδέες και την αποστολή του. Η ζωή του ήταν ολόψυχα δεμένη με το ΑΚΕΛ, γι’ αυτό και με το τέλος του (1988) άφησε τα περιουσιακά του στοιχεία στο κόμμα του. Λιτός, δογματικός, συλλογικός είναι τα τρία βασικότερα πολιτικά του χαρακτηριστικά.

Ανέτρεψε την πολιτική πρόταση του Πλουτή Σέρβα και την ιδεολογική γοητεία του Αδάμου Αδάμαντος όπως αυτή εκφράστηκε με την υποστήριξη της τότε ηγετικής ομάδας στη Διασκεπτική του Λονδίνου το 1948- επιλογή της σταδιακής αυτοκυβέρνησης, αντί της μετωπικής ρήξης με την αποικιοκρατική δύναμη. Ο Ε. Παπαϊωάννου εισέβαλε στον πολιτικό στίβο της Κύπρου με το γόητρο που απέκτησε ως μαχητής του Εμφυλίου της Ισπανίας και με την πείρα που απέκτησε ζώντας από μέσα την κομματική οργάνωση του ΑΚΕΛ στο Λονδίνο. Έπαιξε το χαρτί της γραμμής «Ένωσις και μόνον Ένωσις» και έτσι ανέτρεψε την προηγούμενη, υπό τον Πλουτή Σέρβα, κομματική ηγεσία. Στη συνέχεια εξέφρασε κατά τρόπο σαφή την αντίθεσή του στον ένοπλο αγώνα της ΕΟΚΑ και με το τέλος του διαφώνησε με την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου.

Ηγέτης που σφράγισε τις πιο μεγάλες αλλαγές στην πολιτική του διαδρομή, ταυτόσημες με την ίδια την ιστορία της Κύπρου. Το 1959  υποστήριξε την αντιζυριχική υποψηφιότητα Ι. Κληρίδη στις  προεδρικές εκλογές και αμέσως μετά (1960)  έκανε τη μεγάλη στροφή και έδωσε τη σταθερή υποστήριξή του στη γραμμή του εφικτού όπως την εξέφραζε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος στις πρώτες βουλευτικές εκλογές στην κυπριακή ιστορία.

Πολιτικός χωρίς κοινωνική ζωή, δύστροπος και απότομος, υπέτασσε τα πάντα στην υπηρεσία της κομματικής γραμμής. Τυπικός στις υποχρεώσεις του δεν αμελούσε και ως ΓΓ την παρουσία του στην Κομματική Οργάνωση Βάσης ( Κ.Ο.Β.) της περιοχής του. Σχεδίασε τη διαδοχή του και έτσι προετοίμασε κατάλληλα τον ηγέτη της ΕΔΟΝ Δ. Χριστόφια για την μεγάλη στιγμή τους. Βασικό κομμάτι της ιδεολογικής παρακαταθήκης στο διάδοχό του ήταν να δώσει την πρώτη φροντίδα του στην πολιτική των συμμαχιών-κυρίως με το ΔΗΚΟ. Αυτό δεν ήταν μια μόνο μια αντι-ΔΗΣΥ πολιτική, αλλά και μια έκφραση της βαθιάς προκατάληψης αλλά και σθεναρής αντιπάθειας που είχε προς την προσωπικότητα του Β. Λυσσαρίδη. Το στοίχημα που έθεσε στον εαυτό του «εάν ο Γ. Κληρίδης εκλεγεί πρόεδρος της Δημοκρατίας, να δει τα αυτιά του έξω από τον καθρέφτη», δεν δικαιώθηκε. Πέντε χρόνια μετά, ο Γ. Κληρίδης εξελέγη πρόεδρος αλλά ο Ε. Παπαϊωάννου δεν ήταν παρών για να δει τις νέες κομματικές συσπειρώσεις. Ο Σ. Κυπριανού, που ο ίδιος εξέλεξε δύο φορές πρόεδρο, έγινε ο αρχιτέκτονας της εκλογής Γ. Κληρίδη στην προεδρία, εν ονόματι της εγκατάλειψης των Ιδεών Γκάλι-1993.

Πράγμα μάλλον σπάνιο για την πολιτική του συγκρότηση, επέλεξε τον επιχειρηματία και παλαιό αριστερό  Γιώργο Βασιλείου ως υποψήφιο για τη διεκδίκηση της Προεδρίας της Δημοκρατίας-1987. Κέρδισε το στοίχημα στις προεδρικές εκλογές του 1988 και έτσι το ΑΚΕΛ, μετά τη ρήξη με τον Σ. Κυπριανού, κατάφερε να αλλάξει τις ισορροπίες χάρις στην απρόβλεπτη κίνηση του Ε. Παπαϊωάννου...