Fokke Sierksma

Fokke Sierksma (Dantumawoude, 30 mei 1917 - Leiden, 22 augustus 1977) was een Nederlands theoloog, godsdienstpsycholoog, tibetoloog, essayist en dichter.

Hij groeide op in een orthodox-hervormd milieu. Na de mulo in Dokkum en het Gereformeerd Gymnasium in Leeuwarden ging Sierksma in 1936 aan de Rijksuniversiteit Groningen studeren. Door het uitbreken van de oorlog stagneerde zijn studie. In 1945 studeerde hij af bij Gerardus van der Leeuw, bij wie hij in de oorlogsjaren clandestien zijn hoofdvak had gedaan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij actief in het verzet, waarbij hij onder andere de verhoren en folteringen door de SD afluisterde. Zijn ervaringen uit deze tijd verwerkte hij in de roman Grensconflict, die hij na de oorlog publiceerde onder het pseudoniem Frank Wilders. Hij was nauw betrokken bij de oprichting in 1944 van het illegale Podium. Spoedig trad hij toe tot de redactie van dit tijdschrift en zou hiervan tot halverwege 1951 deel uitmaken. Na de oorlog kreeg Sierksma een aanstelling bij de Universiteitsbibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen. In de periode tot 1955 kreeg hij bekendheid als essayist. Daaruit bleek dat hij zich losmaakte van zijn christelijke achtergrond. Hij schreef over kunst, literatuur en poëzie. Ook verzorgde hij een literaire rubriek op Radio Oost Noord Oost (RONO). Naast zijn activiteiten op het literaire vlak deed Sierksma wetenschappelijk werk. In 1963 werd Testbeeld bekroond met de Henriette Roland Holst-prijs. Deze publicatie was een bewerking van een dagboek over televisieprogramma's dat Sierksma gedurende een rustkuur had bijgehouden. In de periode 1965 en 1967 leverde Sierksma bijdragen aan De Nieuwe Linie.

Sierksma promoveerde in 1950 cum laude aan de Rijksuniversiteit Groningen op zijn proefschrift Phaenomenologie der religie en complexe psychologie. Zijn promotor was prof. J. Lindeboom. In 1956 werd Sierksma benoemd als wetenschappelijk hoofdmedewerker aan de theologische faculteit van de Rijksuniversiteit Leiden. Zijn werkterrein besloeg de godsdienstgeschiedenis en godsdienstfenomenologie. Vooral het verklaren van ritueel gedrag en godsdienstige voorstellingen had zijn bijzondere belangstelling. Daarvoor ontwikkelde hij het begrip 'religieuze projectie'. In zijn onderzoek betrok hij de overeenkomsten tussen dierlijk en menselijk gedrag. Sierksma benaderde het fenomeen religie vanuit de psychoanalyse en betrok daarbij ook biologisch en experimenteel onderzoek. Deze eigenzinnige benadering riep in theologische kringen veel weerstand op. Conflicten met collega's bleven niet uit en de positie van Sierksma aan de universiteit stond onder druk. Bijkomende factoren waren zijn gecompliceerde karakter en alcoholverslaving. Na 1967 bleek de benadering van Sierksma goed aan te sluiten bij de studenten. In 1972 werd Sierksma min of meer gerehabiliteerd in de vorm van een benoeming tot lector en later tot hoogleraar (1973). Sierksma was een fervent voorstander van de scheiding tussen kerk en staat en van een wetenschappelijke benadering van de theologie. Ook dit was aanleiding voor conflicten binnen het theologische milieu. Het archief van Sierksma berust in de Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage. Wikipedia

http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn2/sierksma (afbeelding)

Over het tijdschrift Podium: Leeuwarder courant 19-11-1993