Franciscus Joannes van Meroyen

Franciscus van Meroyen

beroep: landbouwer

Volgens de Van-Soom-Vervloet-hypothese was Franciscus van Meroyen niet de zoon maar de kleinzoon van Henricus en zou zijn vader "Jan" geheten hebben. De bronnen hiervan zijn onbevestigd en er is van deze Jan verder geen enkel gegeven bekend. Als getuige bij Franciscus' huwelijk met Elisabeth van Plasschendonck wordt Henricus in latere teksten vermeld als "Heynrick van Beroeyen". In de drukletters van de tijd dient echter "Meroeyen" gelezen te worden, want bij onachtzame lezing is de hoofdletter 'M' gemakkelijk te verwarren met een hoofdletter 'B'.

Zie: van Beroeyen

Het kan zeer wel zijn dat Franciscus Joannes van Meroyen in de wandeling Jan genoemd werd als zoon van Henricus en Woudtruyt Verhoeven. Het feit dat Franciscus schepen van Herenthout kon worden wijst aan dat zijn familie als "Merode" zeker nog niet gans zonder invloed geworden was. We weten anderszijds dat, na de driemalige verwoesting van het kasteel van Grobbendonk waar reeds zijn tweede overgrootvader Willem II van Merode meier was, de familie naar alle waarschijnlijkheid volledig berooid werd en overleefde als landbouwer op het toenmalige Echelpoel, op het einde van de thans reeds lang onderbroken dreef vanuit het kasteel van Grobbendonk die ook door het huidige kasteel van Bouwel liep.

De naam "Echelpoel" wijst op het kweken van bloedzuigers ("Echels") waarvan het gebruik in de laat-middeleeuwse en renaissance-geneeskunde een belangrijke rol speelde. Het huis van Henricus van Merode in Echelpoel, waarin renaissance-stijlkenmerken terug te vinden zijn maar dat overigens bescheiden genoemd kan worden, bestaat nog en werd door de Vlaamse Gemeenschapsminister Geert Bourgeois in ca.2012 geklasseerd. (100m zuidwaarts van de spoorwegovergang ter rechterzijde)

De overgang van de/van Merode naar "van Meroyen" , "van Marode", "van Maroeyen" of "van Meroeyen" is blijkbaar in het midden van de 16e eeuw gebeurd.

Of Henricus, Willem en Esther als bastaard in de huidige betekenis moeten beschouwd worden, is twijfelachtig: het is wel een aanwijzing dat er tussen de ouders géén katholiek huwelijk en (dus) ook geen bezitsregelend huwelijkscontract gesloten was. In een tijd van grote strubbelingen en geloofscrisissen lijkt dit absoluut niet verwonderlijk. Hun vader Willem III van Merode, heer van Duffel en Muggenberg, in 1585 onderhandelaar tussen de stad Antwerpen en Parma, was trouwens één van de medeondertekenaars van de overgave van deze stad aan Filips II met alle gevolgen vandien.

Pijnlijk is het ook als we ons realiseren dat de moeder van de kinderen van de zogenaamd kinderloze Willem III van Merode, Petronella van Oerle, op het einde van haar leven ten noorden van de Staatse Linies in Geertruidenberg woonde. Was zij protestant en Willem (weer) katholiek? De in 1564 met een huwelijkscontract bezegelde verbintenis met Isabelle Schetz (de oudere, dochter van Erasmus Schetz) doet een verstoting, verdwijning of vlucht van Petronella vermoeden, maar bronnen hiervoor zijn er vooralsnog niet. Wellicht zou de opstoot van de kettervervolging onder kardinaal Granvelle in 1561 of 1562 tot een verbanning of vlucht kunnen geleid hebben, bijvoorbeeld naar Sint-Annaland op Tholen, waar haar zwager Ijsbrand heer was. Willem (de Baljuw van Sint-Annaland) van Merode zou eveneens als jong kind van Petronella en Willem III deze vlucht kunnen meegemaakt hebben. Vermoedens dat Ijsbrand de vader van Willem(de Baljuw) zou zijn blijven onbevestigd. (deze baljuw is niet te verwarren met de Herenthoutse Willem van Merode, de zoon van Franciscus Joannes en echtgenoot van Anna Van der Linden)

Het feit dat Franciscus als zoon van een ondergedokene blijkbaar een opvoeding gehad heeft die hem toeliet schepen van Herenthout te worden, doet denken in de richting van een al dan niet gedwongen plaatsing in het sedert 1573 brandnieuwe 300 leerlingen tellende Latijnse Jezuietencollege te Antwerpen. Zijn grootvader Willem kan dit, zelfs clandestien, op zich genomen hebben, vooral daar het gevestigd was in de vroegere stadswoning van zijn schoonvader Erasmus Schetz.