Geertruida Jacoba Hilverdink

• Geertruij Hilverdink
• Netherlands, Births and Baptisms, 1564-1910
• Birth: Aug 11 1786 - Amsterdam, Noord-Holland, Netherlands
• Christening: Amsterdam, Nh, Nederland
• Parents: Alexander Willem Hilverdink, Anna Margaretha Gisser

  ---

  
  

http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Hilver... HILVERDINK, Geertruida Jacoba (ged. Amsterdam 11-8-1786 – gest. Amsterdam 14-8-1827), toneelspeelster. Dochter van Alexander Willem Hilverdink (1734-1799), toneelspeler, en Anna Margaretha Gisser (1754-1821), toneelspeelster. Geertruida Hilverdink ging op 22-11-1806 in het ambacht Cool, bij Rotterdam, in ondertrouw met Jacobus Grevelink (1781-na 1855), voormalig luitenant ter zee. Uit dit huwelijk werden 12 kinderen geboren, van wie er 5 jong overleden.

Haar vader was een bekende acteur bij de Amsterdamse Schouwburg die koningen, tirannen en helden speelde. Haar moeder acteerde in kleine rollen waar verder niets over bekend is.

Eind 1806 trouwde de twintigjarige Geertruida Hilverdink in Cool (bij Rotterdam) met Jacobus Grevelink, een op dat moment werkloze voormalige luitenant ter zee, zoon van een equipagemeester van de VOC en vader van een begin 1806 geboren kind dat bij de moeder, zijn vaders dienstmeisje, was gebleven. Uit een brief van januari 1808 van Grevelink blijkt dat het echtpaar werd onderhouden door zijn moeder en inmiddels een kind had (dossier Grevelink). Dit zal het naamloze, ongedoopte kind van J. Grevelink zijn, dat vervolgens al in februari in Bleiswijk (bij Rotterdam) werd begraven. Eind 1808 kwam hun zoon Alexander Willem ter wereld. De tijdgenoot die meende dat Hilverdink vanwege een ‘voordelig huwelijk’ het toneel verlaten had (Tooneelkundige brieven, 121), had het flink mis. Geertruida Hilverdink was genoodzaakt haar toneelloopbaan voort te zetten omdat haar man geen werk had.

Het levenseinde van Geertruida Hilverdink was tragisch. Op 14 augustus 1827 ’s morgens vroeg haalde men haar lichaam op uit de Leidsegracht, vlak bij haar huis. Tijdgenoten waren overtuigd dat ze zelfmoord had gepleegd. Collega-acteur Johannes Jelgerhuis meende dat ze wel een ‘excellente actrice’ was, maar ‘ten prooie aan vreeslijk hartstochtelijke dweperij’ en daarom ‘steeds geneigd tot uitersten’ (gecit. Hilman, 283). Ook is gezegd dat ze als zeer gelovige vrouw in zware tweestrijd verkeerde over de zondigheid van haar beroep (Mendes da Costa, 8). Dat kan zijn, maar ongetwijfeld was het haar ook te veel geworden: ze had ‘onverdiende rampspoeden’ meegemaakt en lang ‘geleden en gestreden’ om haar ‘talrijk gezin’ op de been te houden, schreef de toneelhistoricus Johannes Hilman (p. 283), die haar nog gekend had. Haar echtgenoot, met wie ze volgens Hilman een ‘noodlottig huwelijk’ had, bleef achter met zeven jonge kinderen en hertrouwde een jaar later. Geen van haar kinderen is aan het toneel gegaan.

Geertruida Grevelink-Hilverdink was voor alles een tragédienne die schitterde in het traditionele treurspel. Critici die de dreigende teloorgang van dat genre vreesden, zagen haar dan ook als een reddende engel. Zij ‘waarborg[t] ons het behoud der kunst van het treurspel’, schreef Van Halmael (dl. 2, 367). Ze was een begaafd toneelspeelster met, aldus recensenten, ‘een edele houding, een aangename stem, buigzame gelaatstrekken en een eenvoudige voordracht’ (Ruitenbeek, 311). Ze had een emotionele stijl van acteren, die het publiek wel waardeerde. Maar al had ze genoeg talent om haar voorgangster naar de kroon te steken, ze heeft Wattier uiteindelijk niet kunnen evenaren. Wellicht zijn de verschillen in gezinsomstandigheden een verklaring: terwijl Wattier één kind kreeg, was Grevelink-Hilverdink jaren achtereen bijna permanent zwanger. Ook waren haar financiële omstandigheden vaak benard, alle hoofdrollen ten spijt die ze in treurspelen en het ‘hoge drama’ speelde.