Gilbert Gordon

(Profile picture is not of Gilbert Gordon himself, but of a generic Highland soldier in the first half of the 18th century)

In 1758 he was a soldier in the 2nd batallion of the 1st regiment of the Scots Brigade. This British infantry brigade, consisting of three Scottish regiments, was hired by the Dutch Republic in the 17th and 18th century. In 1783 the regiments were nationalised and absorbed into the Dutch States Army. Gilbert Gordon came to the Netherlands as a mercenary and married there in 1758.

(Profielafbeelding is niet van Gilbert Gordon, maar van een generieke Hooglander uit de eerste helft van de 18de eeuw)

Onderstaande informatie over Gilbert Gordon is vergaderd door Albertus Nicolaas Gordon, in memoriam.

In de beginjaren van onze Tachtigjarige Oorlog (1568 - 1648) stonden de Nederlanders tegen het machtige Spanje doorgaans alleen. Van de Europese Vorsten betoonden de meesten zich niet gezind, door openlijk hulpbetoon de koning van Spanje tegen zich in het harnas te jagen. Een uitzondering vormde de Regent van Schotland, de Earl of Moray, die zich in 1573 bereid verklaarde, de Prins van Oranje op diens verzoek militaire steun te verlenen. Dit is het begin geweest van de aanwezigheid van de Schotse Brigade in de Lage Landen, onder politieke verantwoordelijkheid van de Staten-Generaal.

De eenheden van de Brigade bestonden geheel uit Schots personeel, zowel wat betreft officieren, onderofficieren als manschappen. Ook waren bij deze troepen legerpredikanten van de Church of Scotland ingedeeld. Ook zij trokken mee te velde. Zolang de Schotse Brigade heeft bestaan hebben duizenden Schotse jongemannen ervan deel uitgemaakt. De als gevolg van de voortdurende oorlogstoestand en die niet zelden voorkomende epidemieën geleden verliezen werden aangevuld door een onafgebroken stroom van in Schotland nieuw geworven vrijwilligers.

In de achttiende eeuw kreeg de Brigade tot taak, de Republiek te verdedigen tegen de voortdurende aanvallen van de Franse koning. Bij toerbeurt betrokken bataljons van de Brigade de zogenaamde Barrièresteden in de Zuidelijke Nederlanden. Aan het voortbestaan van de Schotse Brigade in dienst van de Republiek der Verenigde Nederlanden is een einde gekomen in 1784 als gevolg van het toen overheersende politieke inzicht, dat de verdediging tegen Frankrijk niet langer noodzakelijk was.

Gilbert Gordon werd geboren in 1723 te Dornoch òf Dornock. In 1747 nam hij dienst en werd geplaatst in het IIe Bataljon van het 1e Regiment van de Schotse Brigade, het regiment van Major General Marjoribank.

-- Dhr. J. Hageman, Lt. Col. der Infanterie, 28 februari 1985, in een brief aan A. N. Gordon

In 1747 werd het 1e Bataljon [onder Generaal Majoor Alexander Marjoribanks] vrijwel vernietigd toen het tevergeefs binnenrukkende Franse troepen in de straten van Bergen op Zoom trachtte tegen te houden. De gaten die in de gelederen van het regiment vielen, werden telkens aangevuld met nieuwe recruten.

-- Bijlage van brief van Lisette Bekx, collectiebeheer Slot Loevestein, aan A. N. Gordon

Er bestaat een Family én een Clan Gordon. Ze heeft zich verspreid van het Laagland naar de Hooglanden. Daar in de Bredase acte staat dat Gilbert Gordon te Doornack is geboren, kan ik U verzekeren dat dit inderdaad Dornock in Dumfriesshire (Z.W. Schotland) is en dat hij dan ongetwijfeld behoort tot de Lowland Gordons. De werving vond uit praktische overwegingen plaats in de Laaglanden. In dit verband wil ik U nog mededelen dat mijn eigen voorvader Robert Douglas hier in 1746 kwam en op last van de Staten en de Prins van Oranje naar Schotland terugging om 1200 man troepen te werven. Ik heb uit dien hoofde dan ook geprobeerd om de wervingslijsten te vinden, helaas zonder succes. Het zou best kunnen zijn dat ook Gilbert Gordon door hem aangeworven is.

-- P. Douglas, genealogisch adviseur in een brief aan dhr. J. Hagemans.

Gilbert Gordon is een van de Schotse militairen, die in de Lage Landen is getrouwd met een Nederlands meisje. Als het bataljon te Breda is gestationeerd van 1756 tot 1758, trouwt Gilbert aldaar met Anna Maria Boggem, een jongedochter afkomstig uit 's-Hertogenbosch. Anna Maria Boggem werd gedoopt in de (toen Nederduits Hervormde) Grote Kerk van Den Bosch op 22 juli 1739. Haar vader heette Hendrik Boggem, haar moeder Gijsberdien van Gent. Veel Schotse militairen trouwden met Nederlandse meisjes. Kreeg een brigade-onderdeel een nieuwe taak opgedragen, dan trokken ook de gezinnen mee naar de nieuwe garnizoensplaats. Zo ging dat toen. Bij de vele verplaatsingen van Gilberts bataljon ging zijn gezin mee. Vandaar dat zijn kinderen op verschillende plaatsen zijn gedoopt: Adam is gedoopt in 1761 te Nijmegen, Mary in 1764 te Namen, William in 1776 weer te Nijmegen waar ook de jongste Adam in 1779 is gedoopt.

In 1780 - Gilbert is dan inmiddels 57 jaar - wordt het leven van een soldaat te velde hem te zwaar. Hij gaat gebreken krijgen, die hem ongeschikt maken, langer als actief soldaat dienst te doen. Hij wordt op zijn verzoek overgeplaatst van zijn bataljon, dan gelegerd te Bergen op Zoom, naar een compagnie te Klundert, waarin uitsluitend invalide militairen zijn ondergebracht. Daar Klundert in die tijd behoorde tot het grondgebied van het gewest Holland, moest hij voor deze overplaatsing toestemming vragen aan de Staten van Holland en Westfriesland. Op bladzijde 536 van de bundel notulen van de vergaderingen van bovengenoemde Staten, een bundel die het inventarisnummer 3213 draagt en aanwezig is in de 3e Afdeling van het Algemeen Rijksarchief te Den Haag, blijkt dat aan Gilbert va officiële zijde toestemming op zijn verzoek tot overplaatsing is verleend.

Gilbert Gordon is overleden te Klundert, waar hij nog steeds deel uitmaakte van de invalidencompagnie. Op de 8e januari 1784 is in deze garnizoensplaats het stoffelijk overschot van Gilbert Gordon ter aarde besteld.

-- Dhr. J. Hageman, Lt. Col. der Infanterie, 28 februari 1985, in een brief aan A. N. Gordon