Isaac Jacob Spanjaard

Kind: Isaac Jacob Spanjaard Geslacht: Man Vader: David Spanjaard Leeftijd: 36 Beroep: fabriekant Moeder: Dina Prins Gebeurtenis: Geboorte Datum: zaterdag 15 juli 1876 Gebeurtenisplaats: Borne

Bruidegom: Isaac Jacob Spanjaard Geboorteplaats: Borne Leeftijd: 26 Bruid: Juliëtte Polak Geboorteplaats: Rotterdam Leeftijd: 23 Vader van de bruidegom: David Spanjaard Moeder van de bruidegom: Dina Prins Vader van de bruid: Jacques Polak Moeder van de bruid: Sara Franco Mendes Gebeurtenis: Huwelijk Datum: donderdag 9 april 1903 Gebeurtenisplaats: Rotterdam

Overledene: Isaac Jacob Spanjaard Geslacht: Man Geboorteplaats: Borne Leeftijd: 67 Vader: David Spanjaard Moeder: Dina Prins Partner: Juliëtte Polak Gebeurtenis: Overlijden Datum: zaterdag 12 februari 1944 Gebeurtenisplaats: Borne

http://www.stolpersteine-borne.nl/de_familie_spanjaard-2.htm

Isaac en Juliette Polak

Het jongste kind van David en Dina is een zoon: Isaac Jacob. Hij wordt in 1876 geboren en huwt in 1903 met Juliette Polak. Ze krijgen vijf kinderen: Sophie (1904), Dora (1906) Dirk Jacobus (1911) Ine Rose (1914), en een zoontje Donald (1908) dat jong overlijdt en in Borne begraven ligt.

Sophie / Lita vertrekt in 1938 naar New York met haar man Martin Bendix Loeser, die commissionair in effecten is. Ze krijgen twee zonen. Lita overlijdt in 2004 op 99-jarige leeftijd. Dora vertrekt met haar man, de bankier Jacob Hendrik (Jaap) Kann, naar Huizen. Dora is astmatisch en kreeg tbc. In de oorlog overlijdt ze. Haar man komt in de oorlog om, maar hun vier kinderen overleven en worden door oma Juliette opgevoed. Ine Rose / Ineke, de jongste dochter, vertrekt naar Overschie met de fabrikant Arnold John van den Bergh, ze krijgen vier kinderen. Deze kinderen, geboren tussen 1939 en 1942, waren ondergedoken bij verschillende gezinnen en overleefden zo de oorlog. Ook de ouders overleefden en na de oorlog zat het hele gezin een tijdje in het buitenhuis Kerkedennen van grootmoeder Juliette, zodat de kinderen elkaar konden leren kennen en ze een gezin konden vormen. In 1948 verhuizen ze naar Wassenaar. Zoon Dirk Jacobus blijft bij zijn ouders wonen in de villa Spoorstraat of Tichelkamp aan de Stationsstraat, deze villa is nu afgebroken.

vader Isaac was als technisch directeur zeer omstreden en neemt na veel conflicten in 1939 ontslag. Als de oorlog begint is hij commissaris van Spanjaard. Hij is ook raadslid voor de partij Gemeentebelang, en voorzitter van Ziekenzorg, een afsplitsing van het Witgele Kruis. Hij stond in het dorp niet zo gunstig bekend, maar zijn vrouw Juliette wel.

Mensen herinneren zich:

Isaac Spanjaard was weinig met Borne verbonden. Zijn vrouw Juliette veel meer. Ze deed heel veel aan liefdadigheid. Je kon het zo gek niet bedenken, of ze zat in een comité. Ze ging zelf ook collecteren, bijvoorbeeld in de Rooie Lap [arbeiderswoningen van Spanjaard]. Ze zat geweldig achter iedereen aan om mee te werken. Ze was sterk verankerd in het sociale werk in Borne.

Tijdens de oorlog:

Er was ook een boerderij in Azelo. Daar moest je vaak gewekte rundertong brengen. Wekken deed Juliette Spanjaard in tweeliter weckflessen. Ze kreeg die clandestien van een slager uit Borne. Al vast als voorraad, voor als ze moest onderduiken. Het was 1942/1943. Ze waren er heel geheimzinnig mee… Isaac en Juliette gingen naar Brabant. Daar hadden ze een afspraak met een man om hen de grens over te zetten. De man nam hen de bezittingen af, zogenaamd in voorlopige bewaring, maar hij is er mee vandoor gegaan. Daarbij nam hij ook de tas met juwelen mee. Ze hadden niets meer in de hand. Toen zijn ze maar naar Borne teruggekeerd en bij Bernhard Ruepert ondergedoken. De schoonzoon van Isaac, Jaap Kann, werd met zijn veertienjarige zoon Otto naar Westerbork afgevoerd. In de rit naar Westerbork is hij met zijn zoon uit de trein gesprongen. Hij verliet, rechtop lopend, de trein, nadat hij het kind in de bosjes had verborgen. Zo trok hij het vuur naar zich toe (om zijn kind te redden) en werd opgepakt en kwam om in Auschwitz. Vier kleinkinderen zijn na de oorlog door Juliette opgevoed. Dat heeft ze fantastisch gedaan[1].

Bron: Interviews Jaap Grootenboer/

Vlak voor de oorlog verhuizen Isaac en Juliette naar Hengelo, om bij Juliette’s moeder te gaan inwonen, ‘hoewel het in de bedoeling ligt binnen afzienbare tijd wederom Borne als woonplaats te kiezen’, aldus een aankondiging in de Bornsche courant. Hun zoon Dirk en zijn Engelse vrouw Joyce Rendall, die in 1939 zijn getrouwd, verhuizen met hen mee. Later voelt Isaac zich toch gedwongen om onder te duiken. Hij doet dit bij de familie Ruepert in Borne, waar hij in 1944 aan een beroerte overlijdt. Omdat het te gevaarlijk is om aangifte van zijn overlijden te doen, wordt hij in het kippenhok begraven. Na de oorlog komt hij op de Joodse begraafplaats te liggen.

Dirk krijgt, net als zijn achterneef Johan/Hanny, de kans om directeur te worden, maar hij blijkt daarvoor niet geschikt en wordt afdelingschef bij Spanjaard. Dirk’s hart lag veel meer bij het maken van muziek. Hij wordt bij de razzia’s in september 1941 in Hengelo opgepakt, samen met Johan, en ook hij overlijdt korte tijd later in Schloss Hartheim bij Mauthausen. De vrouw van Dirk, hun in mei 1941 geboren zoon Jeroen en zijn moeder Juliette overleven de oorlog.

Ter herinnering aan Dirk wordt een tekst bijgeschreven op zijn vaders grafsteen.