Józef Kalasanty Izajasz Franciszek Jędrzejewicz, Jr.

Józef Kalasanty Jędrzejewicz

• 7 VII 1803 (Warszawa) + 11 V 1853 (Warszawa)

Józef Kalasanty Izajasz Franciszek Jędrzejewicz urodził się 7 lipca 1803 roku w Warszawie i został ochrzczony 24 lipca w tamtejszym kościele Św. Krzyża. Jego ojcem był Józef (ok. 1769-1832), wywodzący się z mieszczańskiej rodziny warszawskiej, pochodzenia ormiańskiego, a trudniącej się handlem bławatnym (choć w początkach XIX wieku Jędrzejewiczowie byli określani jako szlachta). Józef (starszy) uczestniczył w powstaniu kościuszkowskim, a później był żołnierzem Legionów i Księstwa Warszawskiego w stopniu majora (podpułkownika?) oraz radcą wojewódzkim i sędzią pokoju w Warszawie. Matką Józefa Kalasantego była Ludwika z domu Gutze, 1° voto zamężna za warszawskim kupcem Franciszkiem Tyklem (Tückel). Józef Kalasanty miał jedynie dwóch przyrodnich braci: Benona Benedykta Tykla (ok. 1793- po 1858), referendarza przy Radzie Stanu i cywilnego gubernatora augustowskiego oraz Feliksa Tykla (ok. 1795-1847), kapitana wojsk polskich i właściciela Skrzeszew w pow. gostynińskim.

Józef Kalasanty był uczniem Konwiktu Pijarów na Żoliborzu, a następnie Liceum Warszawskiego, które ukończył w 1824 roku. Dnia 15 września tegoż roku zapisał się na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, który ukończył w 1827 roku, uzyskując po egzaminach, w początkach października tegoż roku, tytuł magistra administracji.

Latem 1828 roku (między 10 czerwca a 25 lipca) wyruszył w podróż naukową przez Księstwo Poznańskie, Prusy, Księstwo Meklemburgii, Danię, Holandię, Flandrię do Francji, po czym zatrzymał się w Paryżu co najmniej do 24 sierpnia, o czym świadczy zachowany jego dziennik podróży. Podróż tę Jędrzejewicz odbył najprawdopodobniej w towarzystwie Fryderyka Skarbka i Eustachego Marylskiego. Po drodze zwiedził szereg najsłynniejszych zabytków kultury (Berlin, Amsterdam, Brukselę, Paryż i okolice), odwiedził głośne teatry: królewski w Berlinie i Brukseli, operowy w Paryżu. Głównym celem tej naukowej wyprawy, na którą trzej podróżni zapewne otrzymali rządową subwencję, było zapoznanie się z systemem więzień, szpitali i domów poprawy w poszczególnych krajach. Jędrzejewicz pozostał w Paryżu przez rok i w 1829 roku został członkiem tamtejszego Towarzystwa Geograficznego. W 1829 roku odwiedził jeszcze Szwajcarię, Włochy, Bawarię i Austrię. Dnia 6 grudnia 1829 roku uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim tytuł doktora filozofii, pod warunkiem napisania i opublikowania rozprawy.

Po powrocie do Warszawy w styczniu 1830 roku został wybrany przez zgromadzenie polityczne VII Cyrkułu m. Warszawy członkiem Rady Obywatelskiej. Od 1830 roku pracował też w Sekcji Fabrycznej Komisji Województwa Mazowieckiego na stanowisku referenta, a później w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych. W czasie powstania listopadowego służył w stopniu podporucznika w gwardii ruchomej, a od 1 sierpnia 1831 roku w 11 pułku strzelców pieszych. Po powrocie do Warszawy ponowił przysięgę wierności carowi przed Komisją Rządową Wojny. Po ojcu odziedziczył nieruchomości przy ul. Podwale nr hip. 526 oraz przy ul. Ślepej nr hip. 300b. Dnia 22 listopada 1832 roku Jędrzejewicz poślubił Ludwikę Chopin (1807-1855), starszą siostrę Fryderyka. Od 1837 roku Józef Jędrzejewicz był profesorem prawa i administracji w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Marymoncie pod Warszawą. Od 1838 roku był radcą w kolegium Dyrekcji Generalnej Towarzystwa Ogniowego, aż do reorganizacji tej instytucji i przekształcenia jej w Dyrekcję Ubezpieczeń w 1843 roku. W latach trzydziestych rozpoczął też działalność w Warszawskim Towarzystwie Dobroczynności, w latach 1834-1844 piastując tam stanowisko Opiekuna I Cyrkułu, członka komisji egzaminacyjnej (1834) i członka Wydziału Administracyjnego i Wydziału Zapobiegania Żebractwu (1840). Właśnie jako Opiekun niósł, z narażeniem życia, pomoc mieszkańcom Warszawy podczas powodzi. W 1844 i 1849 roku towarzyszył swojej żonie w podróży do jej brata, Fryderyka w Paryżu. W 1850 roku został sędzią pokoju Wydziału II miasta Warszawy. W 1853 roku uzyskał rangę urzędniczą radcy kolegialnego.

Postać Jędrzejewicza jest trudna do oceny. Jego zawodowa działalność pozwala wyrobić sobie obraz człowieka pozytywnie zaangażowanego i oddanego sprawom publicznym. Sądząc po sprawowanej funkcji sędziego pokoju musiał cieszyć się zaufaniem społecznym. Jednakże jego postawa wobec najbliższej rodziny, a szczególnie wobec Fryderyka Chopina, budzi głęboki niesmak. Wieloletnia niechęć do sławnego szwagra, przenoszona na żonę Ludwikę i jej rodziców, wyraźnie zatruła życzliwe i pełne wzajemnej miłości stosunki rodzinne Chopinów, powodując wieloletnią udrękę moralną oddanej mu żony Ludwiki.

Józef Kalasanty Jędrzejewicz zmarł nagle 11 maja 1853 roku o godz. 1 po południu w swoim domu przy ul. Podwale nr 526. Dnia 13 maja tegoż roku został pochowany w katakumbach Cmentarza Powązkowskiego, a uroczystość tę poprowadził przyjaciel domu Chopinów, archidiakon warszawski Jan Dekert. Z małżeństwa z Ludwiką Chopin Józef Kalasanty Jędrzejewicz pozostawił córkę i trzech synów.

Piotr Mysłakowski, Andrzej Sikorski (maj 2006)

Józef Kalasanty Izajasz Franciszek Jędrzejewicz was born on 7th July 1803 in Warsaw and christened on 24th July at the Holy Cross church. His father was Józef (ca. 1769-1832), a Warsaw bourgeois from a family of mercers of Armenian descent (although in the early 19th century the Jędrzejewiczes were still considered noblemen). Józef Sr. participated in the Kościuszko Uprising and was later a soldier of the Polish Legions and of the Duchy of Warsaw, serving as major (lieutenant-colonel?) and also as voivodship counsellor and judge of peace in Warsaw. Józef Kalasanty's mother was Ludwika Gutze, first married to Warsaw tradesman Franciszek Tykiel (Tückel). Józef Kalasanty had only two half-brothers: Benon Benedykt Tykiel (ca. 1793-after 1858), referendary at the State Council and civilian governor of Augustów, and Feliks Tykiel (ca. 1795-1847), captain of the Polish army and owner of Skrzeszewy estate in the Gostynin district.

Józef Kalasanty was pupil at the Piarist boarding school in Żoliborz and subsequently at the Warsaw Lycaeum, where he graduated in 1824. On 15th September that year he enrolled at the Department of Law and Administration of the Warsaw University, where he graduated in October 1827, receiving a master's degree in administration.

In summer 1828 (between 10th June and 25th July) he went on a study trip through the Duchy of Poznań, Prussia, the Duchy of Mecklemburg, Denmark, the Netherlands, Flanders to France, where he stayed in Paris at least until 24th August, as documented by his travel diary. On this trip Jędrzejewicz was most probably accompanied by Fryderyk Skarbek and Eustachy Marylski. On their way they visited some outstanding cities (Berlin, Amsterdam, Brussels, Paris and surroundings), attending the Royal Theatre in Berlin and Brussels and to the Paris Opéra. The main objective of this study trip, for which the three young men probably received a government grant, was to research the state of prisons, hospitals and correction centers in the respective countries. Jędrzejewicz stayed in Paris for a year and in 1829 became member of the Geographical Society there. In 1829 he also visited Switzerland, Italy, Bavaria and Austria. On 6th December 1829 he received a doctoral degree at the Jagellonian University in Kraków on condition that he present and publish a dissertation.

Upon returning to Warsaw in January 1830 he was elected by the political assembly of the 7th Disctrict of Warsaw as member of the Citizens' Council. From 1830 onwards he also worked as official in the Manufacturing Section of the Mazovia Voivodship Commission, and later in the Government Home Affairs Committee. During the November Uprising he served as a second lieutenant in the guards, and from 1st August 1831 in the 11th Regiment of foot riflemen. After returning to Warsaw he renewed his oath of allegiance to the tsar before the Government War Committee. He inherited from his father two houses on 526 Podwale St. and 300b Ślepa St. On 22nd November 1832 Jędrzejewicz married Ludwika Chopin (1807-1855), Fryderyk's elder sister. From 1837 he was professor of law and administration at the Institute of Farming and Forestry in Marymont. He was counsellor in the board of the General Management of the Fire Society from 1838 until the reorganization of this institution in 1843, when it became the Insurance Management. In the 1830s he also started an activity in the Warsaw Charity Society, acting as patron of the 1st District in 1834-1844, member of the examination committee in 1834, member of the Department Administration and of the Department for the Prevention of Begging in 1840. In 1844 and 1849 he accompanied his wife on a trip to Paris to meet with her brother Fryderyk. In 1850 he became judge of peace at the 2nd Department of the Warsaw municipality. In 1853 he became senior counsellor.

It is difficult to judge Józef Jędrzejewicz. His professional activities show an engaged and publicly active man. Being a judge of peace, he must have enjoyed popularity and trust. On the other hand, his relationships with his closest family, particularly with Fryderyk Chopin, were disastrous. His long-term anomisoty towards his famous brother-in-law, which he then transferred to his wife Ludwika and her parents, did nothing but poison the otherwise loving relations in the Chopin family, causing a long mental suffering of Ludwika.

Józef Kalasanty Jędrzejewicz died suddenly at 1pm on 11th May 1853 in his house at 526 Podwale St. He was buried in the catacombs of the Powązki cemetery on 13th May in a ceremony led by a friend of the Chopins, archdeacon of Warsaw Jan Dekert. Józef Kalasanty Jędrzejewicz and Ludwika Chopin had a daughter and three sons.

Piotr Mysłakowski and Andrzej Sikorski

Józef Kalasanty Izajasz Franciszek Jędrzejewicz was born on 7th July 1803 in Warsaw and christened on 24th July at the Holy Cross church. His father was Józef (ca. 1769-1832), a Warsaw bourgeois from a family of mercers of Armenian descent (although in the early 19th century the Jędrzejewiczes were still considered noblemen). Józef Sr. participated in the Kościuszko Uprising and was later a soldier of the Polish Legions and of the Duchy of Warsaw, serving as major (lieutenant-colonel?) and also as voivodship counsellor and judge of peace in Warsaw. Józef Kalasanty's mother was Ludwika Gutze, first married to Warsaw tradesman Franciszek Tykiel (Tückel). Józef Kalasanty had only two half-brothers: Benon Benedykt Tykiel (ca. 1793-after 1858), referendary at the State Council and civilian governor of Augustów, and Feliks Tykiel (ca. 1795-1847), captain of the Polish army and owner of Skrzeszewy estate in the Gostynin district.

Józef Kalasanty was pupil at the Piarist boarding school in Żoliborz and subsequently at the Warsaw Lycaeum, where he graduated in 1824. On 15th September that year he enrolled at the Department of Law and Administration of the Warsaw University, where he graduated in October 1827, receiving a master's degree in administration.

In summer 1828 (between 10th June and 25th July) he went on a study trip through the Duchy of Poznań, Prussia, the Duchy of Mecklemburg, Denmark, the Netherlands, Flanders to France, where he stayed in Paris at least until 24th August, as documented by his travel diary. On this trip Jędrzejewicz was most probably accompanied by Fryderyk Skarbek and Eustachy Marylski. On their way they visited some outstanding cities (Berlin, Amsterdam, Brussels, Paris and surroundings), attending the Royal Theatre in Berlin and Brussels and to the Paris Opéra. The main objective of this study trip, for which the three young men probably received a government grant, was to research the state of prisons, hospitals and correction centers in the respective countries. Jędrzejewicz stayed in Paris for a year and in 1829 became member of the Geographical Society there. In 1829 he also visited Switzerland, Italy, Bavaria and Austria. On 6th December 1829 he received a doctoral degree at the Jagellonian University in Kraków on condition that he present and publish a dissertation.

Upon returning to Warsaw in January 1830 he was elected by the political assembly of the 7th Disctrict of Warsaw as member of the Citizens' Council. From 1830 onwards he also worked as official in the Manufacturing Section of the Mazovia Voivodship Commission, and later in the Government Home Affairs Committee. During the November Uprising he served as a second lieutenant in the guards, and from 1st August 1831 in the 11th Regiment of foot riflemen. After returning to Warsaw he renewed his oath of allegiance to the tsar before the Government War Committee. He inherited from his father two houses on 526 Podwale St. and 300b Ślepa St. On 22nd November 1832 Jędrzejewicz married Ludwika Chopin (1807-1855), Fryderyk's elder sister. From 1837 he was professor of law and administration at the Institute of Farming and Forestry in Marymont. He was counsellor in the board of the General Management of the Fire Society from 1838 until the reorganization of this institution in 1843, when it became the Insurance Management. In the 1830s he also started an activity in the Warsaw Charity Society, acting as patron of the 1st District in 1834-1844, member of the examination committee in 1834, member of the Department Administration and of the Department for the Prevention of Begging in 1840. In 1844 and 1849 he accompanied his wife on a trip to Paris to meet with her brother Fryderyk. In 1850 he became judge of peace at the 2nd Department of the Warsaw municipality. In 1853 he became senior counsellor.

It is difficult to judge Józef Jędrzejewicz. His professional activities show an engaged and publicly active man. Being a judge of peace, he must have enjoyed popularity and trust. On the other hand, his relationships with his closest family, particularly with Fryderyk Chopin, were disastrous. His long-term anomisoty towards his famous brother-in-law, which he then transferred to his wife Ludwika and her parents, did nothing but poison the otherwise loving relations in the Chopin family, causing a long mental suffering of Ludwika.

Józef Kalasanty Jędrzejewicz died suddenly at 1pm on 11th May 1853 in his house at 526 Podwale St. He was buried in the catacombs of the Powązki cemetery on 13th May in a ceremony led by a friend of the Chopins, archdeacon of Warsaw Jan Dekert. Józef Kalasanty Jędrzejewicz and Ludwika Chopin had a daughter and three sons.

Piotr Mysłakowski and Andrzej Sikorski

Bibliography