Jan Hajdul

Szukając Kazimierza (Casimira) w Stanach Zjednoczonych, a także kontynuując poszukiwania Antoniego (Anthony, Tony) z Powiłańców natrafiłem jeszcze na kilkudziesięciu Hajdulów mieszkających tylko w USA, choć Hajdulowie mieszkają także w Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Australii, Rosji, Nowej Zelandii … no i oczywiście Ci co pozostali na Litwie i na Białorusi. Prawie wszyscy, a myślę że i wszyscy mieszkający w Stanach są ze sobą spowinowaceni i oczywiście są z Kresów. Poza tymi są tam Hajdulowie z Węgier i z Galicji - w jej starych granicach. Tak wynika z tych, znalezionych przeze mnie, informacji. Są wśród nich całe klany rodzinne rodzeństwo, dzieci, wnukowie, prawnukowie, małżonkowie itd. Klany, może w tym miejscu, to określenie raczej nie pasuje. Zmieniają się także nazwiska rodowe na nazwiska współmałżonków i jak to w każdej gałęzi są one coraz to bardziej rozbudowane. Nie podejmuję się dalszych poszukiwań, ani tworzenia Drzewa choć sporo informacji już mam i można by popróbować. Ale niektóre z nich, ze względu chociażby na pisownię nazwisk, nie są do końca pewne. Jest również kłopot z datami.

   Pisałem wcześniej, że najwięcej mamy w Rodzinie Józefów. I to, także w tym przypadku, potwierdza się. Znalazłem ich w Stanach Zjednoczonych, czyli Józefów (Joseph) kilku, w różnym wieku (88 lat, 55 lat, 24 lata itd.) …

Jak z tego wynika w Stanach Zjednoczonych była i jeszcze jest spora „Polonia Hajdulowa”.    Może troszkę ogólnie o amerykańskiej Polonii. Pierwsze wiadomości o Polakach w Ameryce Północnej pochodzą z XVII w. Przybyli oni na teren obecnych Stanów Zjednoczonych w roku 1608 do osiedla Jamestown stan Wirginia. Polacy walczyli w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych (1775–83); T. Kościuszko i K. Pułaski. Pod koniec wieku  XVII i w wieku  XVIII  najliczniejsza była emigracja polityczna zapoczątkowana po I rozbiorze Polski (1772) i trwająca do połowy XIX w., składająca się głównie z uczestników kolejnych powstań narodowych. Większa fala emigracji do Stanów Zjednoczonych z ziem polskich została zapoczątkowana w drugiej połowie XIX w. Dominowała emigracja zarobkowa, a większość emigrantów nie powróciła już do Polski. Najwcześniej rozpoczęła się z ziem zaboru pruskiego. W połowie lat 70 - tych XIX w. ruch emigracyjny do USA objął także ludność północnych guberni zaboru rosyjskiego w tym Kresów oraz kilka zachodnich powiatów zaboru austriackiego. Ruch ten przybrał na sile po roku 1885. Łącznie, z trzech zaborów, w latach 1820–1914, do Stanów Zjednoczonych. napłynęło z ziem polskich ponad dwa miliony  osób (wg źródeł polskich w  1913 roku w USA było ok. trzech mln. Polaków). Emigrowali głównie niewykwalifikowani robotnicy i bezrolni chłopi ale nie tylko.

  Amerykanie mieli  spore trudności z właściwym odnotowaniem polskich  imion, nazwisk i nazw.  Notowali  więc  je trochę po polsku trochę po angielsku, a i też często z dokumentów rosyjskich, szczególnie w drugiej dekadzie XX wieku.

   Zwracam uwagę na różną pisownię nazwiska Hajdul. Ciekawe, że te same osoby, w różnych dokumentach mają je inaczej zapisane. A więc raz to jest Hajdul, innym razem Haidul, są też zapisani jako Hajdua, Hejduk  i  czasami  --- oczywiście jak by to inaczej --- Hajduk. Choć są także odrębni Hajdukowie (czyli prawdziwi… o nazwisku Hajduk lub Haiduk). Jest jeszcze Joseph H. A. Dul, no i oczywiście nasz  Casimir Adulau. „J” zamienia się w „I” szczególnie w formie zapisu nazwiska wielkimi literami. Hajdul zmienia się w HAIDUL. Jeszcze gorzej mieli miejscowi z imionami i nazwami miejscowości,szczególnie tych kresowych np. Butrymancy (Butrymańce), Lopatisky (Łopaciszki), Powilanzy (Powiłańce}, Marknkanzy (Marcinkańce), Oshelischki (Ożeliszki) – Prawda jak niektóre trudne do powtórzenia. Massachusetts (MA) jeden ze stanów Nowej Anglii położony w północno-wschodniej części USA na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego  Tam osiedliło się najwięcej Hajdulów. I prawie wszyscy, Ci starzy emigranci, tworzą  Rodzinę  i  na pewno pochodzą  z Kresów.  

   . Można by powiedzieć, że Massachusetts to kolebka Hajdulów na amerykańskiej ziemi. Tam pewnie przypłynęli jako jedni z pierwszych osadników.

Wśród emigrantów przypływających do Stanów Zjednoczonych do Nowego Jorku na wyspę Ellis znalazłem kilkunastu  Hajdulów. New York Passenger Arrival Lists (Ellis Island), 1892-1924. Niestety późniejszego wykazu, jak dotąd, nie znalazłem. Wyspa Ellis (Ellis Island) – wyspa w porcie miasta Nowy York, niedaleko wyspy Manhattan, Stanach Zjednoczonych, w granicach stanu New Jersey.

   W latach 1892-1924 na wyspie działało główne centrum przyjmowania imigrantów do Stanów Zjednoczonych przybywających z Europy na wschodnie wybrzeże (podobna stacja na zachodnim wybrzeżu znajdowała się na wyspie Angel nieopodal San Francisco). Przez cały okres jej działania, do chwili ostatecznego zamknięcia w 1954, stacja przyjęła około 12 milionów imigrantów. Po przybyciu na wyspę imigranci byli przesłuchiwani przez urzędników i badani przez lekarzy. W większości przypadków była to szybka procedura i imigranci spędzali na wyspie tylko kilka godzin i przed przewiezieniem na stały ląd i rozpoczęciem życia w nowym kraju. Niektórzy jednak musieli spędzać tygodnie lub miesiące w szpitalach na wyspie przechodząc badania lub leczenie. Około 3 tys. z nich umarło na wyspie w całej jej historii. Tylko około 2 procent osób przechodzących przez stację nie otrzymało zgody na osiedlenie się w USA i musiało wrócić do Europy, głównie z powodu kłopotów ze zdrowiem, dokumentami itp. Opr. Kazimierz Zbigniew Hajdul na podstawie swojej książki „Saga Rodu Hajdulów  na Kresach”