Lauge Jenssen Gamst?

Han var brukar av Gnr. 36 Riksheim, bnr. B frå 1621 til 1664.

Han var ei tid på Hanken hos Rasmus Stud og i kort tid på Jarnes før han kom til Riksheim. Handelsborgar i Bergen frå 1620.

Han eigde mykje jordegods saman med folk frå Hitra og Hemne. Etter tradisjonen tente han seg rik på trelasthandel på Riksheim, og det er rett nok at han dreiv sagbruket der og selde trelast. Men rikdomen hans skreiv seg vel like mykje frå jordegods han eigde før han kom til Sykkylven. Og det at slekta hans eigde jord på Riksheim var kanskje hovedgrunnen til at han kom og slo seg ned der.

Det var Mille Audensdatter, enka etter Melchior Jacobson Falch i Hemne som eigde jord på Straumsheim og Riksheim på denne tida. Lage Jensson skatta av 40 mællag den første tida han var på Riksheim. Noko av dette var på Sunnmøre. Somme har meint at Lage Jensson eigde jord på Vadset, Støråk på Skodje, etc. etter det som står i odelsjordebok for Bergenhus len i 1624. Men slik det er ført der trur eg ikkje Lage Jensson hadde noko med dette å gjere. Bruken av skilletegn var ofte annerledes på den tida, og det som avsluttar opprekninga: "... som han har gjenløst av Nils Eggesetter i Romsdalen" kan gå på den sistnemnde, Helge Lande, og ikkje på Lage Jensson.

Lage Jensson var truleg gift med ei av døtrene til Sjur Helgebostad på Hitra. Vi kjenner namnet på 3 av dei: Lisbet, Adelus og Berte. Men det kan vere ei 4. datter som vart gift med Lage. Sikkert er det at kona til Lage var av slekta som på 1500-talet eigde jordegods i Sykkylven.

I 1645 la Lage koppskatt for seg og kona, ein dreng og to tenestejenter. Sonen Ingebret la 5 rdl. i bot for å ha krenkt Ane Pedersdatter som han skulle gifte seg med. Ei datter, Johanne, vart gift med Lars Jakobson Erstad, og ei anna, Margrete, vart gift med lensmann Lars Olson Abelset som fekk jordegods på Riksheim ved giftarmålet. Jetmund Lageson Riksheim må vel òg vere av denne familien. Han er nemnd i manntalet for 1701. Då er han 49 år og tenar på Storvik i Ørskog.

I 1630- og 1640-åra var Lage den dominerande brukaren på Riksheim. Ei tid i 1630-åra brukte han heile garden. det er derfor ikkje uventa at alle dei tre hovudbruka på Riksheim har ein eller annan samanheng med Lage-bruket. I dei første 1650-åra kjem det ein ny brukar på Riksheim, Anders Jetmundson, og etter som Lage sitt bruk minkar tilsvarande, ser vi at Lage-bruket skil ut det som seinare vart kalla Pegarden. Mens den delen av Lage-bruket han sat med til han døydde vart til Tømmesgarden.

I 1657 la Lage Krøterskatt av 1 hest, 1 okse, 8 kyr, 6 sauer og 5 geiter, med 1 rdl. Så seint som 1666 er Lage nemnd som brukar på ei liste, men siste året hans som brukar var nok 1664.

(Gardssoga for Sykkylven, band III, Gjævenes, Martin, Sykkylven sogenemnd, 1983, side 81.)

Kilde 2: Diskusjon DisNorge Guest: Bjørn Jonson Dale

Gjest Skrevet 24 February 2005 - 02:22 AM

Ja, det som står på den slektssida det er link til, er tatt ut av lause lufta. Lauge Jenssen tok borgarskap i Bergen 1620. Opphavet hans er oppgitt til ved Ribe, dvs sønderjyde. Han var først i tenesta til den mektige Rasmus Lauritzen Stud, kjøpmann i Bergen, som då dreiv handel på Hankeneset i Borgund.Eg har aldri funne Lauge Jenssen nemnt med namnet Gamst, derimot er det heilt visst at datra hans, gift med Lauritz Olsen Abelset, kalte seg Margrete Laugesdt Gamst (m.a innskrift på ei lysekrone i Ørskog kirke). I teorien kunne ho like gjerne ha Gamst-namnet fra fars- som morsætta. Dermed blir det feil å utstyre Lauge Jenssen med namnet Gamst.

Kongsjordbok 1646;

Stattholderembetet 1572-1771, RA/EA-2870/Ek/L0025/0001: Jordebøker 1633-1658: / Jordebøker for Bergenhus len, 1645-1646, s. 248
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/jo20110926330797