Marcus Hemelrijk

Bruidegom: Marcus Hemelrijk Beroep: Koopman Vader bruidegom: Jacob Barend Hemelrijk Beroep: handelaar Moeder bruidegom: Mala Sardiner Beroep:
-
Bruid: Dina Strauss Beroep: zonder beroep Vader bruid: Abraham Strauss Beroep: horlogemaker Moeder bruid: Maria Magdalena Nohlen Beroep:
-
Gebeurtenis: Huwelijk Datum: maandag 4 oktober 1886 Gebeurtenisplaats: Winterswijk gehuwd te Lüdinghausen Dld. 05-10-1885

De familie Hemelrijk was een paar generaties eerder uit Dalen, bij Coevorden verhuisd naar Groenlo en ten slotte naar Winterswijk. Grootvader Jacob woonde met zijn in Polen geboren vrouw Amalia en zijn negen (levende) kinderen aan de markt bij de grote kerk in Winterswijk. Zoals veel joden in die tijd ging hij met een pak textiel ‘de boer op’. Het gezin van zijn zoon Marcus Hemelrijk en diens vrouw Dina Strauss woonde aan het einde van de Misterstraat, op nummer 771. Erachter in de Goudvinkensteeg woonde tante Sientje, een zuster van Marcus. Ook de neven De Leeuw- Hemelrijk woonden in de Goudvinkensteeg. Marcus en zijn broer Heiman waren in 1885 samen naar Seppenrade, vlak over de grens in Duitsland getogen om daar twee joodse zusjes vandaan te halen om mee te trouwen: Dina en Sophie Strauss. Oom Heiman woonde met tante ‘Soffie’ in de Wooldstraat. Ze dreven een confectiewinkel. Grootmoeder Strauss woonde bij oom Heiman in. Marcus Hemelrijk dreef ook een kledingwinkel, in de Misterstraat, maar was onzakelijk en zijn kledingwinkel ging in het jaar 1906 failliet. Later was hij wat meer succesvol met agenturen in margarine en sigaren. Het gezin Hemelrijk was religieus. Marcus was een gewaardeerd lid van de Joodse gemeenschap.

Een sprong naar de tweede wereldoorlog: Vader Marcus is een oude man, zijn tweede vrouw, Heintje Frankenhuis, is in 1934 overleden. Geen van zijn kinderen woont nog in de buurt van Winterswijk. Hij verhuist naar het huis aan de Gasthuisstraat 36, waar hij het begin van de oorlog nog woont. Dan verhuist hij naar het Tehuis voor Israelitische Oude Lieden Beth Mikloteh Lezikno in Arnhem, omdat men hoopte dat dit een veiliger plek was voor een oude Jood. Helaas werd hij daar, in november 1942 toch weggevoerd en via Westerbork naar Auschwitz getransporteerd, waar hij op 24 november samen met 709 andere Nederlandse Joden is vergast. Het verhaal gaat in de familie dat toen de Duitsers het bejaardentehuis leeghaalden men geprobeerd heeft Marcus niet mee te laten gaan door te zeggen dat hij niet kon lopen, maar hij stond op en zei koppig: ik kan nog heel best lopen! Van de elf broers en zusters van Marcus, de kinderen van Amalia (Mala) Sardiner en Jacob Barend Hemelrijk, leefden in 1942 nog de jongste drie: Marcus, Moses en Bertha. Alle drie zijn ze vermoord, evenals de meeste van hun nazaten en hun echtgenoten. Wonderbaarlijk genoeg hebben vijf van de zes kinderen van Marcus de oorlog wel overleefd, alleen Lea de jongste van de eerste vijf kinderen is met man en zoon uit Maastricht afgevoerd. Daar liggen voor hen 3 struikelstenen aan het begin van de Grote Staat.