Moša Albahari

ALBAHARI, Moša (Maurizio, Moric), revolucionar (Sarajevo, 31. XII. 1913 – Rim, 22. XI. 1942). Sin Leona i Matilde rođ. Albahari, brat Salamona i Simhe. Obitelj se o. 1915. iz Sarajeva doselila u Zagreb, gdje mu se otac bavio preprodajom stare robe. U Zagrebu završio gimnaziju, za vrijeme koje je bio član Hašomer Hacaira, a 1940. na Filozofskom fakultetu diplomirao psihologiju. Član SKOJ postao je 1933, a 1934. bio je primljen u KPJ. Od 1937. bio je partijski sekretar na Fakultetu, od 1939. na Sveučilištu te potom sekretar biroa PK SKOJ za Hrvatsku. Također je djelovao u Akademskom filozofskom klubu (od 1936) i Akcionom odboru hrvatskih studenata ljevičara, kojega je bio suosnivač 1937, te u uredništvu listova Novi student i Borbeni student 1937 –38. Nakon uspostave NDH bio je upućen na Sušak, gdje se povezao s OK KPH za Hrvatsko primorje te je u kolovozu 1941. bio imenovan zapovjednikom sušačko-hreljinskoga partizanskoga logora na Tuhobiću, a u rujnu polit. komesarom odreda »Matija Gubec«, u koji su ušli i vinodolski partizani. Nakon preustroja partizanskih jedinica postao je zapovjednik Sušačko-kastavskoga odreda »Božo Vidas-Vuk.« U studenom 1941. bio je ranjen u tal. napadu te potajno zbrinut na Sušaku, a sud 2. talijanske armije osudio ga je na smrt u odsutnosti. Od veljače 1942. pod imenom Vittorio Blecich djelovao u Rijeci, no u rujnu iste god. ponovno je ranjen i uhićen u tal. prepadu kraj Matulja. Iz riječke bolnice bio je prebačen u koparski zatvor, a potom u Rim, gdje je pogubljen. Nakon rata njegovi posmrtni ostaci prebačeni su na Mirogoj, a po njemu je nazvano više ulica, škola te planinarski dom na Snježniku.

Moša Albahari (1913. - 1942.), student filozofije i sudionik Narodnooslobodilačke borbe.

Rođen 1913. godine u Sarajevu, gdje je završio osnovnu školu i gimnaziju.

Još kao učenik gimnazije pristupio je revolucionarnom omladinskom pokretu i postao član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Tijekom studija filozofije u Zagrebu aktivno je sudjelovao u radu studentskog revolucionarnog pokreta i primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Kao jedan od istaknutih studenata-komunista bio je 1934. godine izabran za voditelja partijske organizacije na Zagrebačkom sveučilištu.

Bio je član uredništva listova Novi student i Borbeni student, kao i član Pučkog teatra. Vrlo aktivno je djelovao i u revolucionarnom udruženju Svjetlost. Godine 1936. izabran je za člana odbora Akademskoga filozofskog društva. Bio je jedan od osnivača Akcijskog odbora hrvatskih studenata ljevičara i kao član tog Odbora organizirao je 1937. godine logorovanje studenata-komunista u Kranjskoj Gori. Sljedeće godine bio je u delegaciji studenata-komunista, koja je posjetila čehoslovačkog konzula i predložila odlazak studenata-komunista u Čehoslovačku u cilju njezine obrane od njemačke agresije. Godine 1939. bio je izabran za tajnika biroa Pokrajinskog komiteta SKOJ-a za Hrvatsku i tajnika Biroa partijskih organizacija svih fakulteta Zagrebačkog sveučilišta.

Poslije Travanjskoga rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije u kolovozu 1941. godine, u svojstvu delegata Centralnoga komiteta Komunističke partije Hrvatske, bio je upućen u Istru radi organiziranja ustanka. Istog mjeseca organizirao je i prvi partizanski logor na planini Tuhobiću u kojem je vršio dužnost zapovjenika. Ubrzo je u logoru formiran i partizanski odred "Božo Vidas Vuk" u kojem je izabran za zapovjednika.

U borbi s talijanskim fašistima, koji su napali logor 12. studenoga 1941. godine, bio je ranjen i ilegalno prebačen u Sušak radi liječenja. Po izliječenju u veljači 1942. godine Okružni komitet KP Hrvatske za Istru uputio ga je u Rijeku radi organiziranja partijskih organizacija koje su se rasformirale nakon jedne policijske provale. On se tada povezao sa riječkim radnicima i uspio aktivirati veći broj partijskih organizacija koje su se povezale s istarskim partizanima.

Početkom lipnja 1942. formirao je Drugi partizanski odred pri Petoj operativnoj zoni Hrvatske. Nastavio je raditi na tom terenu kao politički pozadinski radnik. Prilikom jednog ilegalnog sastanka 7. srpnja 1942. godine talijanski karabinjeri su ga opkolili i u borbi s njima teško je ranjen u nogu, zbog čega je bio zarobljen. Odveden je u Rim, gdje mu je amputirana noga, a zatim je izveden pred specijalni sud, koji ga je 21. studenoga 1942. godine osudio na smrt.

Strijeljan je ubrzo potom, pod lažnim imenom Viktoro Blecio (tal. Vittorio Bleccico), jer Talijani nisu uspjeli doznati njegov pravi identitet. Poslije oslobođenja Jugoslavije njegovi posmrtni ostaci preneseni su i sahranjeni na zagrebačkom groblju Mirogoju.

About the Albahari partisans: https://core.ac.uk/download/pdf/354518327.pdf

Albahari Leona Moša, student filozofije iz Zagreba. Rođen 1913. u Sarajevu. Naprednom pokretu pristupio u gimnaziji, gde je primljen u SKOJ, a na fakultetu za člana KPJ. Istaknuti marksista na Zagrebačkom sveučilištu i 1934. izabran za partijskog rukovodioca na Sveučilištu. Bio je član uredništva »Novi student« i »Borbeni student«, kao i član »Pučkog teatra«. Vrlo aktivno je delovao u naprednom udruženju »Svetlost«. Godine 1936. izabran za člana odbora Akademskog filozofskog društva. Bio je jedan od osnivača »Akcionog odbora hrvatskih studenata ljevičara« i kao član tog Odbora organizovao je 1937. g. logorovanje naprednih studenata u Kranjskoj Gori. Sledeće godine bio je u delegaciji naprednih studenata koja je posetila čehoslovačkog konzula i predložila odlazak naprednih studenata u Čehoslovačku u cilju njene odbrane od nemačke agresije. Godine 1939. izabran za sekretara biroa PK SKOJ-a Hrvatske i sekretara Biroa partijskih organizacija svih fakulteta Zagrebačkog sveučilišta.Po kapitulaciji Jugoslavije upućen je od CK KP Hrvatske u Istru radi organizovanja ustanka (avgusta 1941). Istog meseca organizovao je i prvi partizanski logor na planini Tuhobič u kojem je vršio dužnost komandanta. Ubrzo je u logoru formiran i partizanski odred »Božo Vidas-Vuk« u kojem je izabran za komandanta. U borbi s italijanskim fašistima, koji su napali logor 12. XI 1941. bio je ranjen i ilegalno prebačen u Sušak radi lečenja. Po izlečenju upućen je februara 1942. od OK KPH za Istru u Rijeku radi aktiviranja partijskih organizacija, koje su se rasformirale nakon jedne provale. Albahari se povezao sa riječkim radnicima i uspeo aktivirati veći broj partijskih organizacija, koje su se povezale s istarskim partizanima. Početkom juna 1942. formirao je 2. partizanski odred pri V operativnoj zoni. Produžio je da radi na tom terenu kao politički pozadinski radnik. Prilikom jednog ilegalnog sastanka 7. VII 1942. bio je opkoljen od italijanskih karabinjera i u borbi sa njima teško ranjen u nogu, pa je zarobljen. Odveden je u Rim, gde mu je noga amputirana, a zatim je izveden pred specijalni tribunal, koji ga. je 21 XI 1942. osudio na smrt. Italijani nisu doznali njegovo pravo ime, pa je osuđen pod lažnim imenom Vittorio Bleccico. Posle rata prenet je u Zagreb i sahranjen na Mirogoju. (Romano, p. 312)