Manvydas Albert Vojtech

Moniwid (Monowyd, Monwid, Manewid, Maniuit, Manwide, Manwede) of the Leliwa coat of arms, also known as Wojciech Moniwid (born in the 14th century, died around 1422) - Lithuanian boyar, Vilnius starost (1396–1413), adopted during unii horodelskiej (1413), the first Vilnius voivode (1413–1422) [1] [2], participant in the Battle of Grunwald [3].

In a document from the years 1387–1389 he has the patronymic Koilikinowicz [1].

Curriculum vitae
Moniwid was a pagan Lithuanian boy who, after being baptized, had the Christian name of Wojciech. The first mention of him appears in a document from 1387–1389, when he, together with other princes and boyars, bids Hryćek Konstantynowicz. From 1396, he acts as the Vilnius staroste (otherwise known as the voivode) and in this capacity he participates in the council of St. Witold in the most important public matters, taking a lively part in the political life of Lithuania.

Moniwid seals

The seal of Moniwid from 1398 showing his original coat of arms.
Its seals have survived to this day, one of them is attached to a document by Witold Kiejstutowicz from 1398, it shows a shield on which four squares are situated in a cross, and in the middle there is a five-pointed star. The inscription on the rim (in Latin capitals) reads [1]:

SIGILL ALBRECT MONEWID.

Another seal is attached to a document from 1410, it has the same mark on the shield as in the previous seal. The difference between them is only in the cross above the shield of the second seal and the inscription on the rim, which reads [1]:

s. alberti: capit: de: vilna.

In 1401 he was a signatory of the Vilnius-Radom union [4].

The merits of Moniwid were awarded by Witold with a number of privileges, in which numerous grants are mentioned. There are three privileges preserved in the originals [2]:

Ruthenian privilege without date, endowing Moniwid with the strength of Geranona.
Latin privilege from 1407, granting him a number of estates in the Oszmiana district, such as Geranony, Żuprany, Mirkliszki, Korejki and others.
Latin privilege from 1409, granting Moniwid Nowe Sioło, Lake Srelso and the villages of Mederagi, Ejmiałowicze and Nozdraczowicze.
In addition to these three documents that have survived to this day, the inventory of the archives of Niasvizh from 1616 mentions two more documents, today considered lost [2]:

Ruthenian privilege without date, granting Moniwid Żuprana and Mirkliszki.
Latin privilege from 1403 on the granting of the same villages.
The lands of Moniwid, given to him in 1407 by the Grand Duke Vytautas, had over 30 settlements in 7 estates, spread over an area of ​​approximately 320 km². Two years later, Witold multiplied this property with new grants in the vicinity of Żupran [5].

In 1411, he signed the peace treaty of Toruń [6].

Taking part in the convention in 1413, under the Union of Horodel, he was adopted to the Polish coat of arms of Leliwa by a representative of the Polish Leliwit family - Jan Tarnowski and Jadwiga of Leżenice. Before adoption, he had another coat of arms, which is confirmed by the images from his seals mentioned earlier. According to Władysław Semkowicz, the original coat of arms of Moniwida shows all the features of West European heraldry, in particular of the Teutonic Knights, quite different from Lithuanian-Ruthenian heraldry [1].

One of Moniwid's seals with the Leliwa coat of arms hangs next to a document from 1419 in the Czartoryski Museum [7].

The office of the Vilnius staroste in the union of Horodel became the voivodship, and Moniwid thus became the Vilnius voivode. He certainly held this office until September 1422, when he appears for the last time in this office, on the occasion of the conclusion of the Peace in Mełne [2].

In the Vilnius cathedral there is a chapel called Montwidowska, founded according to church records by Wojciech Montwid, the voivode of Vilnius in 1422. However, when we know that the voivode of Vilnius in 1422 was Wojciech Moniwid and not Montwid, it probably means that the name of the chapel is twisted and it should sound Moniwidowska. Church visits refer to the privileges of the voivode from 1422, in which, by founding the chapel, he allocated some income from his property to its salary: Gudele (near Dziewieniszki), Szkudowicze (record of Szkudy na Żmudzi in the former Telszew poviat), Nowosiółek and Dekszniany (in the former Mińsk district near Radoszkowiczami). He also contributed to the chapel with the income from the land in Vilnius, located under the castle hill. (later called Moniwidowska jurydyka, west of the castle, on the river Nile). Moniwid used to have a manor there, which is mentioned by the Dynaburski commander in relation to the Livonian master from 1396, that the castle mountain was removed in a given place, two of his servants died, and he barely escaped alive [7].

The foundation of the chapel was undoubtedly an act of the last will of Wojciech Moniwid, and the chapel itself is his resting place [7].

Private life

History knows the name of Moniwid's father thanks to the oldest document related to Moniwid, dating from 1387–1389, in which he has Koilikinowicz's patronymic, thus indicating his father Koilikin, or Gojligin. His mother is unknown by name and surname [1]. Moniwid's birth brother was Jerzy Giedygołd, who is sometimes called Dedygołd in Ruthenian records. Both brothers appear at the act of concluding the Vilnius Union in 1401 [8].

Moniwid got married twice. He was married for the first time to a princess of Smolensk - Julianna Drucka, Druck coat of arms, daughter of Świętosław Iwanowicz and sister of Anna Witoldowa. This news is given by Jan Długosz in 1390, who says about the execution of Narymunt, her alleged first husband. So Moniwid's marriage with Julianna took place after 1390. Moniwid's second wife, Jadwiga, of unknown origin, is mentioned in the privilege of Witold for Moniwid from 1407 (it could have been Jadwiga Głowaczowa from Leżenice, who had stamped her seal until the Horodel Act), where she was secured for life with children on the granted property, provided remaining in the state of widowhood [7].

Moniwid's first marriage was the source of his probable son, Iwaszko Moniwidowicz, whom we meet for the first time in 1420 as a witness in the documents of Witold Kiejstutowicz [7] [8]. From his first marriage he had a son, Jan Moniwidowicz [9].

He died in 1422 or shortly after, because he last appears in documents in September of that year. He is buried in the chapel of St. Paul, otherwise known as Montwidowska in the Vilnius cathedral [7].

Moniwid is the progenitor of one extinct noble family.

Main article: Moniwidowie coat of arms Leliwa.

See also

Heraldic family
Heraldry
List of Polish noble coats of arms

Footnotes

Semkowicz et al. 1913 ↓, p. 180.

Semkowicz et al. 1913 ↓, p. 181.

Olejnik et al. 1993 ↓, p. 167.

Prochaska et al. 1882 ↓, p. 73.

Semkowicz et al. 1913 ↓, p. 182.

Lewicki et al. 1891 ↓, p. 42.

Semkowicz et al. 1913 ↓, p. 183.

Semkowicz et al. 1913 ↓, p. 184.

Minakowski ↓, External links.

Bibliography

Władysław Semkowicz: About Lithuanian boyar families fraternized with the Polish nobility in Horodło in 1413. In: Miesięcznik Heraldyczny. Organ of the Heraldic Society in Lviv. Th. 11-12. Lviv, Warsaw: Heraldic Society, 1913, p. 216 (pol.)
Antoni Prochaska: Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376–1430. Kraków: 1882, p. 1113. (Polish • Latin)
Anatol Lewicki: Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. II. Krakow: Academy of Learning, 1891, p. 531. (Polish • Latin • German)
Karol Olejnik: Pax et bellum. Poznań: AMU Scientific Publishers, 1993, p. 334. (Pol.)

W. Semkowicz. About the Lithuanian boyar families united with the Polish nobility in Horodło, 1413. Heraldyczny monthly. Organ of the Heraldic Society in Lviv. R.6 1913 no.11-12 (House Moniwida)

---

A Lithuanian boyar who was adopted into the Leliwa family during the Union of Horodel in 1413 by the Kraków voivode, Jan Tarnowski. At baptism, he took the name Wojciech. In the years 1396-1413 he was the starost, and then until 1422 the voivode of Vilnius. According to the Polish Genealogy, after Kijałowicz, he was descended from the Monwids. Monwid (1276-1342) was the prince of Kierno and Słonim, the son of Gediminas, the Samogitian prince, the Grand Duke of Lithuania in the years 1316-41. Stadnicki in "Sons of Gedymina" from 1881 denies this and states that Monwid died childless, so Wojciech Moniwid has nothing to do with Monwid and does not have the Monwid family. According to WIKIPEDIA, he was the son of Gojligin, about whom there is no information in the Lithuanian genealogy.

• https://lt.wikipedia.org/wiki/Albertas_Vaitiekus_Manvydas Albertas Vaitiekus Manvydas (lenk. Wojciech Moniwid, apie 1370-1423 m.) – Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės bajoras, didikas, Lelijos herbo kunigaikštis, valstybės ir karinis veikėjas. Albertas Vaitiekus Manvydas buvo vienas artimiausių Vytauto politinių bendradarbių. Nuo 1397 m. Vilniaus seniūnas, pirmasis Vilniaus vaivada (1413–1422)

Biografija

Herbas - "Leliwa", kurį gavo Horodlėje. Turėjo ir ikihorodlinį europietiškos tradicijos herbą. Lelivos herbą naudojo jau 1414 m. sausį.

Kilęs iš Lietuvos didžiojo kunigaikščio Gedimino giminės, Manvydų giminės pradininkas.

Vaikai:

   * Jonas Manvydas (m. 1458 m.), Trakų vaivada, Vilniaus vaivada;

   * Sofija Ona Manvydaitė, Mikalojaus Radvilaičio žmona, jos vaikai Mikalojus Radvila II, Jonas Radvila II, Ona Radvilaitė, Vaitiekus Radvila, Jurgis Radvila I.

Valstybės tarnyba

Vienas artimiausių Vytauto padėjėjų. Nuo 1396 m. Vilniaus seniūnas. Dalyvavo sudarant 1398 m. Salyno, 1404 m. Racionžo sutartis su Vokiečių ordinu. 1401 m. Vilniaus – Radomo susitarimo ir 1413 m. Horodlės sutarties su Lenkija dalyvis. Nuo 1413 m. Vilniaus vaivada.

Šaltiniai

„Manvydai“. Lietuviškoji tarybinė enciklopedija, VII t. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 1981. T.VII: Lietuvos-Mordvių, 233 psl.

Moniwid (Monowyd, Monwid, Manewid, Maniuit, Manwide, Manwede) herbu Leliwa, znany także jako Wojciech Moniwid (ur. w XIV w., zm. ok. 1422) – bojar litewski, starosta wileński (1396–1413), adoptowany podczas unii horodelskiej (1413), pierwszy wojewoda wileński (1413–1422)[1][2], uczestnik bitwy pod grunwaldem[3].

W dokumencie, pochodzącym z lat 1387–1389 ma nazwisko patronimiczne Koilikinowicz[1].

Życiorys
Moniwid był pogańskim bojarem litewskim, który po przyjęciu chrztu nosił chrześcijańskie imię Wojciech. Pierwsza wzmianka o nim pojawia się w dokumencie z lat 1387–1389, kiedy to wraz z innymi kniaziami i bojarami składa porękę za Hryćka Konstantynowicza. Od 1396 roku występuje na urzędzie starosty wileńskiego (zwanego inaczej wojewodą) i w tym charakterze uczestniczy w radzie w. ks. Witolda w najważniejszych sprawach publicznych, biorąc żywy udział w życiu politycznym Litwy.

Pieczęcie Moniwida

Pieczęć Moniwida z 1398 roku przedstawiająca jego herb pierwotny.
Do dnia dzisiejszego zachowały się jego pieczęcie, jedna z nich jest przywieszona do dokumentu Witolda Kiejstutowicza z 1398 roku, przedstawia tarczę, na której cztery kwadraty usytuowane są w krzyż, w środku zaś między nimi znajduje się pięcioramienna gwiazda. Napis w otoku (majuskułą łacińską) brzmi[1]:

SIGILL ALBRECT MONEWID.

Kolejna pieczęć jest przywieszona do dokumentu z 1410 rok, ma w tarczy znak taki sam jak w poprzedniej pieczęci. Różnica między nimi polega tylko w krzyżaku umieszczonym nad tarczą drugiej pieczęci i napisie otokowym, który brzmi[1]:

s. alberti : capit : de : vilna.

W 1401 roku był sygnatariuszem unii wileńsko-radomskiej[4].

Zasługi Moniwida, Witold nagrodził szeregiem przywilejów, w których to wymienione są liczne nadania. Są trzy przywileje zachowane w oryginałach[2]:

Przywilej ruski bez daty, nadający Moniwidowi sioło Geranony.
Przywilej łaciński z 1407 roku, nadający mu szereg włości w powiecie oszmiańskim, jak Geranony, Żuprany, Mirkliszki, Korejki i inne.
Przywilej łaciński z 1409 roku, nadający Moniwidowi Nowe Sioło, jezioro Srelso oraz wsie Mederagi, Ejmiałowicze i Nozdraczowicze.
Oprócz tych trzech zachowanych do dziś dokumentów, w inwentarzu archiwum nieświeskiego z 1616 roku wspomniane są jeszcze dwa dokumenty, dziś uznane za zaginione[2]:

Przywilej ruski bez daty, nadający Moniwidowi Żuprany i Mirkliszki.
Przywilej łaciński z 1403 roku w przedmiocie nadania tych samych wsi.
Ziemie Moniwida nadane mu na własność w 1407 roku przez wielkiego księcia Witolda posiadały przeszło 30 osad w 7 włościach, rozproszonych na przestrzeni około 320 km². Dwa lata później Witold pomnożył ten majątek nowymi nadaniami w okolicy Żupran[5].

W 1411 roku podpisał pokój toruński[6].

Biorąc udział w zjeździe w 1413 r. na mocy unii horodelskiej został adoptowany do polskiego herbu Leliwa przez przedstawiciela polskiego rodu Leliwitów – Jana Tarnowskiego i Jadwigę z Leżenic. Przed adopcją, posiadał jeszcze inny herb, co potwierdzają wspomniane wcześniej wizerunki z jego pieczęci. Według Władysława Semkowicza, pierwotny herb Moniwida wykazuje wszystkie cechy heraldyki zachodnio-europejskiej, w szczególności krzyżackiej, zgoła różne od heraldyki litewsko-ruskiej[1].

Jedna z pieczęci Moniwida z herbem Leliwa wisi przy dokumencie z roku 1419 w Muzeum Czartoryskich[7].

Urząd starosty wileńskiego przedzierżgnął się w unii horodelskiej w województwo, a Moniwid stał się w ten sposób wojewodą wileńskim. Pełnił ten urząd na pewno do września 1422 roku, kiedy to po raz ostatni występuje na tym urzędzie, przy okazji zawarcia pokoju mełneńskiego[2].

W katedrze wileńskiej znajduje się kaplica zwana Montwidowską, fundowana wedle zapisek kościelnych przez Wojciecha Montwida, wojewodę wileńskiego w roku 1422. Gdy jednak wiemy, że wojewodą wileńskim w 1422 roku był Wojciech Moniwid, a nie Montwid, zapewne oznacza to, że nazwa kaplicy jest przekręcona i powinna brzmieć Moniwidowska. Wizyty kościelne powołują się na przywileje pana wojewody z roku 1422, w którym fundując kaplicę, wyznaczył na jej uposażenie pewne dochody z dóbr swych: Gudele (pod Dziewieniszkami), Szkudowicze (zap. Szkudy na Żmudzi w dawnym pow. telszewskim), Nowosiółek i Dekszniany (w dawnym pow. mińskim pod Radoszkowiczami). Przydał również na daną kaplicę dochody z gruntu w Wilnie, położonego pod górą zamkową. (tzw. później jurydyka Moniwidowska, na zachód od zamku, nad rzeką Wilją). Moniwid miał tam dawniej dwór, o którym wspomina komtur dynaburski w relacji do mistrza inflanckiego z roku 1396, że w danym miejscu usunęła się góra zamkowa przy czym zginęło dwoje z jego służby, a on sam ledwie z życiem uszedł[7].

Fundacja kaplicy była niewątpliwie aktem ostatniej woli Wojciecha Moniwida, a sama kaplica jest jego miejscem spoczynku[7].

Życie prywatne

Imię ojca Moniwida historia zna dzięki najstarszemu związanemu z Moniwidem dokumentowi, pochodzącemu z lat 1387–1389, w którym to ma patronimicum Koilikinowicz, wskazując w ten sposób jego ojca Koilikina czyli Gojligina. Jego matka jest nieznana z imienia i nazwiska[1]. Bratem rodzonym Moniwida był Jerzy Giedygołd, który w ruskich aktach zwany jest niekiedy Dedygołd. Obaj bracia występują na akcie zawarcia unii wileńskiej w roku 1401[8].

Moniwid dwukrotnie wstępował w związki małżeńskie. Pierwszy raz był żonaty z księżniczką smoleńską – Julianną Drucką herbu Druck, córką Świętosława Iwanowicza i siostrą Anny Witoldowej. Wiadomość tę podaje Jan Długosz pod rokiem 1390, mówiąc o straceniu Narymunta, jej rzekomego pierwszego męża. Małżeństwo Moniwida z Julianną miało więc miejsce po 1390 roku. Druga żona Moniwida, Jadwiga, niewiadomego pochodzenia, wspomniana jest w przywileju Witolda dla Moniwida z roku 1407 (mogła to być Jadwiga Głowaczowa z Leżenic, która do aktu horodelskiego przytłoczyła swą pieczęć), gdzie zabezpieczono jej dożywocie wraz z dziećmi na nadanych dobrach, pod warunkiem pozostania w stanie wdowieństwa[7].

Z pierwszego małżeństwa Moniwida pochodził jego prawdopodobny syn Iwaszko Moniwidowicz, którego spotykamy po raz pierwszy w 1420 roku jako świadka na dokumentach Witolda Kiejstutowicza[7][8]. Z pierwszego małżeństwa miał syna, Jana Moniwidowicza[9].

Umarł w roku 1422 lub niedługo potem, ponieważ ostatni raz występuje w dokumentach we wrześniu tego roku. Jest pochowany w kaplicy św. Pawła zwanej inaczej Montwidowską w katedrze wileńskiej[7].

Moniwid jest protoplastą jednego, wymarłego już rodu szlacheckiego.

Osobny artykuł: Moniwidowie herbu Leliwa. 

Zobacz też

Ród herbowy
Heraldyka
Lista polskich herbów szlacheckich

Przypisy

Semkowicz i in. 1913 ↓, s. 180.

Semkowicz i in. 1913 ↓, s. 181.

Olejnik i in. 1993 ↓, s. 167.

Prochaska i in. 1882 ↓, s. 73.

Semkowicz i in. 1913 ↓, s. 182.

Lewicki i in. 1891 ↓, s. 42.

Semkowicz i in. 1913 ↓, s. 183.

Semkowicz i in. 1913 ↓, s. 184.

Minakowski ↓, Linki zewnętrzne. 

Bibliografia

Władysław Semkowicz: O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle r. 1413. W: Miesięcznik Heraldyczny. Organ Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. Cz. 11-12. Lwów, Warszawa: Towarzystwo Heraldyczne, 1913, s. 216. (pol.)
Antoni Prochaska: Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376–1430. Kraków: 1882, s. 1113. (pol. • łac.)
Anatol Lewicki: Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. II. Kraków: Akademia Umiejętności, 1891, s. 531. (pol. • łac. • niem.)
Karol Olejnik: Pax et bellum. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1993, s. 334. (pol.)

W.Semkowicz. O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle r.1413. Miesięcznik Heraldyczny. Organ Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. R.6 1913 nr11-12 (Ród Moniwida)

---

Bojar litewski, który został adoptowany do rodu Leliwa w czasie unii horodelskiej w 1413 roku przez wojewodę krakowskiego Jana Tarnowskiego. Na chrzcie przyjął imię Wojciech. W latach 1396-1413 był starostą, a potem do 1422 roku wojewodą wileńskim. Wg Genealogii Polskiej, za Kijałowiczem, pochodził on od Monwidów. Monwid (1276-1342) był księciem kiernowskim i słonimskim, synem księcia żmudzkiego Giedymina, wielkiego księcia litewskiego w latach 1316-41. Stadnicki w "Synowie Gedymina" z 1881 r. zaprzecza temu i stwierdza, że Monwid zmarł bezpotomnie, a więc Wojciech Moniwid nie ma nic wspólnego z Monwidem i nie ma rodu Monwidów. Wg WIKIPEDII był synem Gojligina, o którym brak informacji w genealogii litewskiej.

• Википедия