Ole Petter Martines Olsen Løset

Ola Tandstad har gitt ut eit slektshefte om denne familien.

Han var brukar av Gnr. 69 Løset i Søvikdal, bnr. 1 Johangarden frå 1845 til 1880. Ole Petter skreiv dagbok frå 1835 til 1890. Den er tatt vare på, og eit utdrag av den vil vise korleis det var på ein gard på 1880-talet på desse kantar, betre enn dei meir spreidde opplysningane ein har om andre bruk.

Dagboka syner at han var mest interessert i gardsdrifta, men som dei fleste den tida dreiv han fiske som attåtnæring. Om sitt yrke som skulehaldar nemner han berre at han tok til med det i 1838 som vikar for ein annan. I åra 1847, 1849 og 1856 mura han gard mellom Almeskar og Løset, først torvgard eit stykke, sidan berre steingard. I 1845, 1858 og 1870 dreiv han ein del grøfting, og i 1863 og 1870 braut han noko jord. I 1870 laga han óg ei klopp over elva. Stundom brukte han leigehjelp. I 1848 hadde han såleis Otte Frantzon Klokk i 31 dagar, Hans L. J. Søvik i 38 dagar, Hans Klokk og Ole Arneson Søvik i 9 dagar.

I 1844 planta han epletre, kirsebærtre og andre bærtre i hagen som han nyleg hadde set i stand. Han kjøpte mange epletre i Sandvika. I 1871 avla han 1/2 tønne eple. I 1858 sette han i stand maskinhjulet ovafor løa, og i 1860 kjøpte han treskjemaskin. Treskinga gjekk oftast for seg i slutten av oktober. Men av og til var det vassmangel, både til tresking og til maling av kornet. I 1844 måtte mange male kornet med handkraft, og i 1860 måtte Ole Petter til Klokk for å male kornet sitt. I 1865 fekk dei ikkje treske- og kvernvatn før enn i desember. I 1870 kjøpte Ole Petter ny kvern for 14 1/2 speciedaler.

I 1846 hadde han eit stykke med kålrabi, og i 1853 sådde han både kveite og timoteifrø. Såkorn bytte han ofte til seg frå andre gardar.

Kornavlingane sine nemner han i golvtal. Eit golvtal er avstanden mellom to staurar i ei hes. I 1841 fekk han 45 golv bygg. Blandkorn kallar han halvbygg, og avla det året 28 golv av det. Havre 66 golv, poteter 36 tønne.

I 1843: 27 golv bygg, 38 golv halvbygg, 60 golv havre. Sånad og kr›øter i 1845: 1 tønne bygg, 3 tønner blandkorn, 4 tønner havre, 2 tønner poteter. 1 hest, 9 kyr, 18 sauer, 5 geiter, 1 gris. 1865: 1/2 tønne bygg, 2 1/2 tønne blandkorn, 4 tønner havre, 3 tønner poteter. 1 hest, 8 kyr, 24 småfe. Då hadde han 28 dekar mykje god åker og dyrka eng, 28 dekar god natureng. Lite fjellslætte. Noko meir jord kunne dyrkast, men "besværlig". Mykje god hamnegang. Skog til husbruk, for sal: Famneved (bjørk), never, bark og bandstakar. Lauv som fórsurrogat. 1875: Sånad 3 tønner blandkorn, 4 tønner havre, 4 tønner poteter. Krøtera vart det året førte dels på Ole Petter, dels på sonen, som tok over bruket 5 år seinare. Ole Petter: 1 hest, 4 kyr, 2 kalvar, 11 sauer, 3 geiter og 1 gris.

Ole Petter bygde mange hus. I 1846 stabbur. Same året fekk han innsett vindauge i storstova. Løe bygde han i 1848. I 1853 endra han koven til kjøk med skorstein. I 1856 vart husa takserte til 360 speciedaler og trygda i Vestnes Brandkasse for 240 speciedaler. Sjølv tok han over 1/3 (120 speciedaler). Trygdepremie for husa var 60 skilling. Same året sette han i stand naustet i Søvik, som han betalte 16 skilling for i årleg grunnleige. I 1862 reparerte han kvernhuset. I 1864 flytte han selet og vølte det. Same året bygde han troskot. I 1865 flytte han og reparerte stabburet. Bygde nye stovehus i 1872. Eit par år seinare bordkledde han stova og fekk stovetrapp. I 1875 bygde han ny høyløe ved fjøsen på setra. I 1877 bygde han smie ved løa på tunet. Og i 1878 sette han opp storbåtnaust i Søvika i lag med naboen på Løset. Tilverking og sal av famneved var ei attåtnæring også på Løset. I 1853 køyrde Ole Petter 31 famnar til Søvik, i 1864 12 famnar, og i 1876 40 lass. Førde veden til Ålesund i trering. I 1874 fekk han 2-4-10 pr. famn, i 1875 12 ort, og i 1880 9 ort.

Sal av bark gav óg noko inntekt. I 1877 tok han til å smie bark i midten av mars og heldt på jamt til sist i mai. I 1882 selde han 106 våg bark … 30 skilling.

Selde óg litt smør og poteter i Ålesund. I 1862 selde han ein plass, Myreplassen, til Ole Almeskar som tok namnet Løset.

Båtane vart brukte både til frakting og fiske. Kjøpte ein trering i 1836 og ein i 1862. ny færing i 1846. Av andre kjøp kan nemnast koparkjel som vog 1 våg 16 mark i 1843, ny jernplog i 1848, ny harv i 1859, storgryte for 4 speciedaler 4 ort i 1862, og same året bakstehelle.

Ei verksemd som gav litt kontantar var snøryddinga. Saman med naboen rydde han i 1856 2. rode i alt 18 gonger for speciedaler. I 1857 rydde dei med snøplogen same rode for same betaling, men med pløying berre 9 gonger (lite snø og bar mark frå først i mars).

I 1860-åra var Ole Petter med på arbeidet med den nye matrikkelen, i Hundeidvik, Velledalen og på Furstranda. Han var revisor i Ørskog Sparebank, var med i kommunestyret og kommunale nemnder. Frå 1856 var han med i forlikskommisjonen.