From Wikipedia, the free encyclopedia

Polycarpos Georgadjis joined the ranks of EOKA in his twenties and assumed the nom de guerre Laertes. He became regional commander of EOKA operations in Nicosia. He was nicknamed the Houdini in reference to his several successful escapes including once on the 31st of August 1956 from the Nicosia hospital[2] and once from Nicosia Central Prisons on the 2nd of May 1958.[3] After the end of the struggle he claimed to have been tortured whilst held captive by the colonial security forces.[4]

Georgadjis was appointed Minister of Labour in the transitional government set up immediately before the Republic of Cyprus became independent. The Ministry of Labour, however, was effectively run by Thttps://www.geni.com/people/Tassos-Papadopoulos-President-of-Cyprus/6000000002350827181?through=6000000002350863134, who held the official title of Minister of the Interior. British pressure had forced Makarios to distance Georgadjis, a former active EOKA member from the Ministry of Interior which was in charge of internal security, police and intelligence.

Following the first elections in 1960, Michael Christodoulou Mouskos, Archbishop Makarios III of Cyprus, officially swapped the ministries between the two men. Typically for the ex-EOKA ministers in Makarios' first Council of Ministers, Georkadjis was very young at the time, aged 29. He also had no higher education.

As Minister of the Interior, Georkadjis quickly became notorious for using the police as his personal army. It is rumoured that he also set up a vast information network. He was also the leader of the underground Greek Cypriot pro-Enosis movement, initially known simply as the Organisation, which later clashed with the Turkish Cypriot TMT in the intercommunal strife which began in December 1963. Georkadjis' code name in the Organisation was "Akritas", another name for the legendary Byzantine hero Digenis, an obvious link to the pseudonym of EOKA leader Georgios Grivas. Georkadjis is alleged to have authored the so-called Akritas plan (plan of action in case of clashes between the Greek and Turkish communities in Cyprus). The document became famous after it was leaked to the press, and acquired its popular name from the codename signed under it. With Glafkos Clerides he established the first centre right party of Cyprus, attracting many of the EOKA members in its ranks.

In 1968, Georkadjis offered assistance to Alexandros Panagoulis, a Greek political activist (and later politician), who opposed the rise of the military junta in Greece, in his attempted assassination of dictator George Papadopoulos on 13 August 1968. Panagoulis was arrested shortly after the failure of the attempt. Why Georkadjis, a confirmed anti-communist, would conspire with the communist Panagoulis to overthrow the dictatorship in Greece, remains unknown to this day. It is not likely Georkadjis was acting out of ideology. It is much more probable that he attempted to use Panagoulis as part of some greater plan, since there were growing signs of disagreement between the government of Cyprus under President and Archbishop Makarios and the military junta in Greece. What is known is that Georkadjis simultaneously attempted to ship explosives and weapons to Greece using diplomatic bag prerogatives.

Despite the torture he was subjected to, Panagoulis revealed nothing. However, the Georgadjis connection became known to the junta and Archbishop Makarios, President of the Republic of Cyprus, was forced by the junta to ask for Georkadjis' resignation. The dictator Georgios Papadopoulos, the target of the attempt, had been godfather at the baptism of Georkadjis' first child, Constantinos, just a year earlier, which particularly incensed Papadopoulos.

In 1970, juntist Greek officers of the National Guard in Cyprus planned a coup against Makarios (Operation Hermes). They approached Georkadjis, who was still sidelined after his resignation, but continued to command a deep network inside the state, and the police force in particular. They asked him to plan and execute the assassination of Makarios which was intended to spark off unrest, so that the National Guard could then intervene and "restore order". Georkadjis agreed to co-operate.

Georkadjis' men shot at Makarios' helicopter just after it took off from the Archbishopric in Nicosia to convey the Archbishop to a memorial service for EOKA hero Grigoris Afxentiou in the mountains of Macheras. The machine was damaged and the pilot wounded, but a successful forced landing was made nearby and Makarios escaped, taking the pilot to Nicosia General Hospital with the aid of passers-by. The plan failed and the role of Greek officers Poulitsas and Papapostolou, who were part of Makarios' entourage, was revealed. Georkadjis attempted to appease Makarios by leaking the plan for Operation Hermes to Speaker of the House of Representatives Glafkos Klerides, who forwarded it to Makarios. Makarios did not need to see the plan to know that the Greek officers in the National Guard and the junta of Athens were behind the attempt. He also did not want to escalate the crisis in his relations with the junta. Via selective leaks to the press from the Presidential Palace, the plan for Operation Hermes was exposed publicly, but denounced as a fake designed to shatter the confidence of the people in the National Guard. Makarios publicly stated his confidence in the National Guard to defuse the crisis, temporarily at least.

A week later, Georkadjis drove to a secret night rendezvous in an open area outside the village of Mia Milia. He asked a close associate to accompany him, but dropped him off some distance from the meeting point and drove on alone. As Georkadjis' car approached another car parked at the meeting point, the occupants of the other car opened fire with automatic weapons. One of them then walked up to Georkadjis' car and delivered a coup de grâce. They then drove off leaving Georkadjis dead at the scene. Fanis Demetriou, the police officer in charge of the investigation quickly found evidence pointing towards the same two Greek officers in Makarios' entourage who had been found to be involved in the Hermes plot. After he reported this to his superiors, Demetriou was ordered off the case. The two particular Greek officers were eventually only questioned several weeks later, at which time they gave identical accounts of their whereabouts on the night of the murder. They both left the island shortly thereafter and never returned.

In the trial of the men in the teams that shot at the President's helicopter, the court noted the leading part Georkadjis played as chief instigator and planner of the attempt, but did not call him to account as he was already deceased.

Georkadjis' widow Fotini married Tassos Papadopoulos, then Minister of Labour, within months of her husband's death. Papadopoulos and Georkadjis had been close friends, and Papadopoulos had been best man at Georkadjis' wedding.

Though Georkadjis planned and executed an operation to assassinate the President of the Republic, and though his role in this has been acknowledged by the courts, the yearly church service in his memory is attended by prominent figures among the Greek Cypriot political leadership and at least one street has been named after him. A museum honoring the most distinguished aspects of his life is active in his birthplace in Palaichori, formally opened in 2002 by the then President Glafkos Clerides.

Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης γεννήθηκε στο Παλαιχώρι στις 21 Νοεμβρίου του 1930. Ήταν το πέμπτο παιδί του Κωνσταντίνου (Κωστή) Τζωρτζή και της Πηνελόπης Τζωρτζή. Είχε άλλα επτά αδέλφια, τον Γεώργιο Τζωρτζή, την Ελένη Βότση, τον Παναγιώτη Γιωρκάτζη, τον Ανδρέα Γιωρκάτζη, τον Πέτρο Τζωρτζή, τον Ευστάθιο Γιωρκάτζη και τον Τηλέμαχο Γιωρκάτζη.

Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο Παλαιχωρίου το 1943 και τη Σχολή Σαμουήλ το 1950. Από τον Σεπτέμβριο του 1950 μέχρι την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ εργάστηκε ως γραφέας στο Εμπορικό Επιμελητήριο Λευκωσίας. Τον Αύγουστο του 1954 μυήθηκε στην ΕΟΚΑ από τον Μάρκο Δράκο και προωθήθηκε στον στενό κύκλο των συνεργατών του Γεώργιου Γρίβα Διγενή.

Η έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ τον Απρίλιο του 1955 τον βρίσκει υπεύθυνο των Μυστικών Υπηρεσιών της Οργάνωσης με το ψευδώνυμο Κικέρων. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου αναλαμβάνει την οργάνωση και διεύθυνση των ομάδων του εκτελεστικού στη Λευκωσία.

Τον Σεπτέμβριο του 1955 συλλαμβάνεται από τους Άγγλους και υποβάλλεται σε φριχτά βασανιστήρια στα αστυνομικά ανακριτήρια Σεραγίου και Ομορφίτας.

Τον Οκτώβριο κατηγορείται για την συμμετοχή του στην Οργάνωση, αθωώνεται από το Δικαστήριο, επανασυλλαμβάνεται όμως και μεταφέρεται ως πολιτικός κρατούμενος στο Φρούριο της Κερύνειας με τον αριθμό Δ8119. Από εκεί μεταφέρεται τον Νοέμβριο στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς από όπου τον Ιανουάριο του 1956 δραπετεύει, αφού πρώτα αναμιγνύεται με εργάτες (Έλληνες και Τούρκους) την ώρα που σχόλαναν.

Επικηρύσσεται από τους Άγγλους και τοποθετείται στον κατάλογο των καταζητούμενων αγωνιστών. Συνεχίζει την δράση του, ως καταζητούμενος πλέον και τον Απρίλιο του 1956 αναλαμβάνει τομεάρχης της πόλης της Λευκωσίας.

Τον Ιούνιο του 1956 συλλαμβάνεται στην περιοχή Νεάπολη της Λευκωσίας, μεταφέρεται στο κολαστήριο της Ομορφίτας, βασανίζεται φριχτά χωρίς να αποκαλύπτει οτιδήποτε και ακολούθως μεταφέρεται στις Κεντρικές Φυλακές ως «ειδικός πολιτικός κρατούμενος».

Στις 31 Αυγούστου του 1956, δραπετεύει ξανά, ύστερα από αιματηρή μάχη στο Νοσοκομείο Λευκωσίας, όπου μεταφέρεται για εξετάσεις προσποιούμενος τον άρρωστο. Στη μάχη εκείνη έχασαν τη ζωή τους δύο νεαροί αγωνιστές, ο Κυριάκος Κολοκάσης και ο Ιωνάς Νικολάου.

Τον Σεπτέμβριο του 1956 αναλαμβάνει υπεύθυνος ανταρτικής ομάδας στην περιοχή Μαραθάσας, με το ψευδώνυμο Κλήμης και συνεργάζεται στενά, σε ενέδρες και άλλες δραστηριότητες της Οργάνωσης, με τον Γρηγόρη Αυξεντίου, τον Μάρκο Δράκο και άλλους ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα.

Η ανταρτική δράση του συνεχίζεται αμείωτη μέχρι τον Ιανουάριο του 1957, όπου κατόπιν προδοσίας συλλαμβάνεται στο χωριό Όμοδος μέσα στο κρησφύγετο του και μεταφέρεται στo κολαστήριο Πλατρών και μετά στα ανακριτήρια Ομορφίτας, όπου υποβάλλεται σε ανήκουστα βασανιστήρια, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, όπως αυτά περιέχονται στο βιβλίο «Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, 1955-1959, Μαρτυρίες». Και πάλιν δεν υποκύπτει στα βασανιστήρια, μάλιστα δε, κατά τις ανακρίσεις, προσπαθεί να εκμαιεύσει πληροφορίες από τους ανακριτές του.

Μετά τη σύλληψη του στο Όμοδος, δικάζεται και καταδικάζεται σε ισόβια δεσμά και μεταφέρεται στις Κεντρικές Φυλακές. Από τις Κεντρικές Φυλακές δραπετεύει και πάλιν, κρυμμένος μέσα σε κάρο που μεταφέρει σκουπίδια έξω από τις Φυλακές (λεπτομέρειες της δραπέτευσής του, αναφέρονται στο βιβλίο που προαναφέρεται).

Μετά και από την τρίτη του απόδραση, αναλαμβάνει καθήκοντα τομεάρχη της Λευκωσίας με το ψευδώνυμο Λαέρτης. Η παράτολμη δράση του και οι αποδράσεις του τον έχουν κάνει πλέον θρύλο και τον αποκαλούν «ο Χουντίνι της ΕΟΚΑ».

Στις 9/3/1959 ο Αρχηγός Διγενής διατάσσει με προκήρυξη του τη λήξη του αγώνα, αφού προηγήθηκαν οι Συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου. Τον Μάρτιο του 1959 συμμετέχει σε σύσκεψη τομεαρχών της ΕΟΚΑ υπό τον Διγενή στη Λευκωσία, όπου ο Αρχηγός αποχαιρετά τους τομεάρχες του.

Το 1960, ο Πρόεδρος Μακάριος τον διορίζει αρχικά Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (μεταβατική περίοδο) και κατόπιν Υπουργό Εσωτερικών, αξίωμα από το οποίο πρωταγωνιστεί στη συγκρότηση της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρώτη του έγνοια η αποκατάσταση των συναγωνιστών του και των παθόντων του αγώνος.

Το 1963, με την εκδήλωση της Τουρκικής ανταρσίας και πάλιν πρωταγωνιστεί στην απόκρουση και αντιμετώπισή της, επικεφαλής της Οργάνωσης Ακρίτας, που θα αναλάμβανε δράση μόνο στην περίπτωση τουρκικής επίθεσης, η οποία και αναμενόταν λόγω της συνεχούς μεταφοράς οπλισμού από την Τουρκία για τους Τουρκοκύπριους.

Τον Ιούλιο του 1964 αναλαμβάνει και το Υπουργείο Άμυνας, παράλληλα με το Υπουργείο Εσωτερικών. Πρωταγωνιστεί, σε συνεργασία με τον Στρατηγό Γρίβα, στην συγκρότηση τακτικού στρατού για την αμυντική θωράκιση της Κύπρου.

Τον Δεκέμβριο του 1965 μόλις την τελευταία στιγμή διαφεύγει ύστερα από απόπειρα δολοφονίας τους από πράκτορες της τουρκικής τρομοκρατικής Οργάνωσης ΤΜΤ, στη Ζυρίχη.

Τον Οκτώβριο του 1966 αρραβωνιάζεται με την Φωτεινή Μιχαηλίδου, γένους Λεβέντη, στο Παρίσι και τις 4/6/67 γίνεται ο γάμος τους στη Φανερωμένη. Το μυστήριο ευλογεί ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Στις 20 Φεβρουαρίου του 1968 αποκτούν το πρώτο τους παιδί, τον Κωνσταντίνο και στις 15 Ιανουαρίου του 1969 γεννιέται το δεύτερο παιδί, η Μαρία.

Την 1η Νοεμβρίου του 1968 υποχρεώνεται σε παραίτηση, κατ’ απαίτηση της Χούντας των Αθηνών, από τη θέση του Υπουργού λόγω της αντιστασιακής δράσης που ανέπτυξε στην Ελλάδα συνεργαζόμενος με τον ήρωα της ελληνικής αντίστασης Αλέξανδρο Παναγούλη.

Στις 26 Φεβρουαρίου του 1969 δημοσιοποιούνται σχέδια για ίδρυση Πολιτικού Κόμματος, η ίδρυση του οποίου εξαγγέλλεται στις 5 Μαρτίου του 1969, με το όνομα «Ενιαίο Κόμμα Εθνικοφρόνου Παρατάξεως», με Πρόεδρο τον Γλαύκο Κληρίδη και πρωτοκλασάτα στελέχη τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη και τον Τάσσος Παπαδόπουλος (Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας).

Στις 8 Μαρτίου 1970 έγινε δολοφονική απόπειρα κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από ακροβολιστές που έβαλαν κατά του ελικοπτέρου του. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος διεσώθη. Ο Γεωρκάτζης φέρεται ως να είχε σχέση με την απόπειρα.

Ο ίδιος δολοφονήθηκε μια εβδομάδα αργότερα, στις 15 Μαρτίου, σε ερημική περιοχή κοντά στο χωριό Μια Μηλιά της Λευκωσίας, κατά πάσα πιθανότητα από πράκτορες της Χούντας των Αθηνών, από τον τότε διοικητή καταδρομών. Σε αντιπαράθεση, ο Νίκος Κόσης αναφέρει πως την δολοφονία την διέπραξε ο Παπαποστόλου, ο Ασλανίδης και ο Πουλίτσας. Δυο ημέρες προ της δολοφονίας του, ο Γεωρκάτζης είχε επιχειρήσει να εγκαταλείψει αεροπορικώς την Κύπρο με προορισμό τη Βηρυτό αλλά, ενώ το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε ήταν έτοιμο να απογειωθεί, Κύπριοι αστυνομικοί με πολιτικά εισέδυσαν σε αυτό και τον υποχρέωσαν να τους ακολουθήσει.

Για τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη, συνταρακτικές μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες της δράσης του και της προσωπικότητας του, υπάρχουν στο βιβλίο «Πολύκαρπος Γιωρκάτζης 1955-1959, Μαρτυρίες».

Πηγές

http://www.yiorkadjis.org.cy/index.php?page=biography
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CF%8D%CE%BA%CE%B1%...