Rev. Vincent Michael Barzynski

Born at Sulislawice, Sandomir, Russian Poland, 1838; d. at Chicago, 2 May, 1899. The son of Joseph and Mary (Sroczynska) Barzynski, in baptism he received the name Michael, but during a grievous illness was placed under the protection of St. Vincent Ferrer and henceforth called Vincent. Because of frail health he was educated privately. In 1856 he entered the diocesan seminary at Lublin and was ordained priest, 28 Oct., 1861. After six months illness spent at the home of his father, he was appointed vicar at Horodlo, member of the chapter of the collegiate church of the Zamojscy, and later transferred to Tomaszew, which was the scene of great military activity during the uprising of 1863. As organizer, appointed by the secret Polish national Government, he provided the insurrectionists with military supplies.

Compelled soon after to flee to Cracow, he found refuge with the Franciscan fathers in that city. After fifteen months of wandering he received his passport enabling him to leave for Paris in 1865. Here he fell under the influence of that remarkable band of mystics, Semenenko, Kajsewicz, Jelowicki, and Mickiewicz, the poet, who dreamed of Poland's resurrection through the spiritual regeneration of the Poles. Going to Rome, he joined the newly founded Congregation of the Resurrection and soon after receiving the special blessing of Pius IX set out for America.

He came to America in 1866 and first settled in Texas. After several years' labour in the Diocese of San Antonio, Texas, he was appointed pastor of St. Stanislaus parish, Chicago, in 1874. The parish then comprised about 450 families; in 1881 the number of baptisms was 988, and in 1887 reached 1700.

Vincent Barzynski became the dominant influence throughout the most critical period of Polish immigration. He first gave the American Poles a class consciousness, amalgamated the various units into a compact working phalanx, and despite seemingly insurmountable difficulties crushed the forces that threatened the faith of Polish immigrants. Criticized for centralizing within his own person all authority, it must be recalled that he had to deal single-handed with every difficulty, that in large part the Polish American clergy of his day were deserving of little confidence, that the mass of Polish immigration was from the petty artisan and peasant class, and that the small number of brighter minds coming to America had left an unsavoury past behind them. It is clear that there was no alternative. The spirit of rebellion, "independence", schism was fanned by the Polish National Alliance, and this organization Father Barzynski so successfully combated that it was only after his death that the Alliance grew in members.

St. Stanislaus parish, divided again and again, seemed never to decrease; Father Barzynski there organized nearly forty societies, confraternities, and sodalities. He assisted in the organization of nearly every Polish parish in Chicago established before his death. He built the magnificent St. Stanislaus Church and the great school (since destroyed by fire and rebuilt), where seventy nuns teach nearly five thousand children; gave the Poles an orphanage; founded St. Stanislaus College; introduced the Sisters of the Holy Family of Nazareth into the United States; formed with very raw material a corps of Polish teachers in his own school; interested the School Sisters of Notre Dame in Polish immigration. Largely due to his influence, 800 Polish women entered this community.

He founded the first Polish Catholic paper, the "Gazeta Katolicka", his personal organ for many years, and established the first Polish daily Catholic paper in America, the "Dziennik Chicagoski", which for nearly twenty-five years has been a valiant defender of the Faith against the inroads of the liberal press, particularly the "Zgoda", the insincerely "neutral" organ of the Polish National Alliance. To him are due the first Polish American text-books, and the first Sunday-school papers. He saw the necessity of organizing the Poles along strictly Catholic lines, and founded the Polish Roman Catholic Union. His greatest enemies admit him to be the most commanding figure in the brief but dramatic history of the American Poles. Despite constant criticism from both clergy and laity, he remained indefatigable. He was a man of genuine piety and deep faith, strict with himself alone, considerate of others. He was humble, resourceful, daring, and patriotic and was possessed of real genius for organization. The noblest monument he has left is the faith that abides in three million Poles.

https://en.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Vincent...

Wincenty Barzyński urodził się w 1838 r. w Sulisławicach pod Sandomierzem, w zaborze austriackim. Ten ksiądz i aktywista był jedną z najważniejszych postaci życia polonijnego w Chicago. To księdzu Barzyńskiemu w dużej mierze zawdzięczamy stworzenie polskich instytucji katolickich i powstanie wielu kościołów w Chicago. Jego wkład w życie społeczne Polonii jest trudny do przecenienia.

Ks. Barzyński otrzymał święcenia kapłańskie w roku 1861, w Lublinie. W 1863 uczestniczył w Powstaniu Styczniowym, a po jego upadku i porażce powstańców udał się do Krakowa. Tam został aresztowany przez Austriaków. Po spędzeniu 10 miesięcy w więzieniu został deportowany do Paryża.

W Paryżu Barzyński zafascynował się zakonem Zmartwychwstańców, założonym przez polskich duchownych w 1836 r., po wojnie polsko-rosyjskiej. Zmartwychwstańcy pragnęli połączyć katolicyzm z walką o niepodległość Polski. Ks. Barzyński wstąpił do zakonu w roku 1866, po przyjeździe do Rzymu. Zakon prawie natychmiast wysłał go do Stanów Zjednoczonych, do San Antonio w Teksasie, by służył tam nowo powstałej polskiej społeczności. W 1874 roku ks. Barzyński przyjechał do Chicago i został proboszczem parafii św. Stanisława Kostki w Polskim Śródmieściu.

Przez wielu uwielbiany, przez innych nienawidzony, kierował swoją kościelną frakcją podczas polskiej „wojny kościołów”, która miała miejsce w Chicago. W jednym z odcinków cyklu „Polskie Chicago” opowiadałem o rywalizacji pomiędzy polonijnymi parafiami – Stanisławowem i Trójcowem. Polonia w Chicago podzielona była ideologicznie, a osią konfliktu było podejście do fundamentalnego pojęcia – polskości. Dla Zmartwychwstańców skupionych wokół parafii św. Stanisława Kostki, katolicyzm był centralnym i głównym wyznacznikiem polskości. Inaczej postrzegali polskość nacjonaliści – dla nich podstawowa była walka o niepodległą Ojczyznę.

Parafia św. Stanisława Kostki była podzielona pomiędzy zwolenników zakonu Zmartwychwstańców a sympatyków Gminy Polskiej – nacjonalistycznej organizacji, z której w późniejszym okresie powstał Związek Narodowy Polski. Na ulicach Stanisławowa panował chaos, a kolejnych czterech proboszczów bezskutecznie próbowało pogodzić zwalczające się parafialne frakcje. Barzyński zdołał zaprowadzić, choć nie całkowicie, porządek w parafii i pozostał jej proboszczem aż do swojej śmierci w 1899 roku.

Pod jego przewodnictwem Stanisławowo stało się najliczniejszą polską parafią w Stanach Zjednoczonych, a być może na całym świecie. Należało do niej od 40 do 50 tys. osób. Proboszcz Barzyński za cel życia postawił sobie kulturowe i duchowe zjednoczenie skłóconych Polaków. Próbował jednak zjednoczyć chicagowską Polonię pod jurysdykcją zakonu Zmartwychwstańców, co spowodowało wybuch kolejnych konfliktów w polskiej społeczności i nowe podziały wśród polskich katolików.

Silna osobowość i niesamowity upór ks. Barzyńskiego sprawiły, że stał się ważną postacią wśród Polonii w czasach ideologicznych i politycznych napięć, z którymi borykali się Polacy w Chicago. Krytyków Barzyńskiego i przeciwników jego hierarchicznego podejścia często spotykał społeczny ostracyzm w polskim środowisku. Za główne zagrożenia dla swoich rodaków proboszcz uznawał socjalizm, anarchizm i masonerię. Nie wahał się publicznie zarzucać swoim przeciwnikom tych „grzechów”.

Ksiądz Wincenty Barzyński wraz ze swoimi braćmi – księdzem, ale nie Zmartwychwstańcem – Józefem Barzyńskim oraz Janem – katolickim dziennikarzem, stworzyli wspólny front przeciwko Gminie Polskiej. W październiku 1873 roku Jan Barzyński zaproponował utworzenie organizacji, która miała zjednoczyć wszystkich Polaków w Stanach Zjednoczonych. Kilka miesięcy wcześniej z identycznym pomysłem wystąpił ks. Teodor Gieryk, który skontaktował się ze Zmartwychwstańcami w Chicago i w ich środowisku promował swoje zamiary stworzenia polonijnej organizacji. W grudniu 1873 r. po rozmowie z Janem Barzyńskim, ks. Gieryk zorganizował spotkanie, które odbyło się w Detroit. Spotkanie to omal zakończyło się jego rozwiązaniem z powodu sporu, jaki wywiązał się pomiędzy polskimi nacjonalistami a zwolennikami organizacji o bardziej katolickim charakterze. Pomimo początkowych trudności, nowa organizacja powstała pod nazwą Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie (Polish Roman Catholic Union of America, PRCUA), a jej członkowie postanowili spotkać się w październiku 1874 roku w Chicago.

Chicagowski zjazd PRCUA odbył się w parafii św. Stanisława Kostki zaledwie miesiąc po objęciu probostwa przez ks. Barzyńskiego w ogarniętej konfliktami parafii. PRCUA przeniosła się do Chicago, znajdując siedzibę w parafii św. Stanisława Kostki. Dopiero w 1913 r. organizacja wybudowała swoją siedzibę główną przy Milwaukee Avenue. Ks. Barzyński zdominował organizację, która stała się zdecydowanym przeciwnikiem Polskiego Kościoła Narodowego i Związku Narodowego Polskiego. W celu wpłynięcia na polonijną opinię publiczną i aby stworzyć przestrzeń do dyskusji na ważne tematy dotyczące Polski i Polonii, Barzyński stworzył wydawnictwo – Polish Publishing Company i zaczął wydawać tygodnik „Wiara i Ojczyzna”, który następnie zmienił tytuł na „Naród Polski”. W 1890 wydawnictwo zaczęło redagować i publikować oficjalny dzienny organ PRCUA „Dziennik Chicagoski” oraz mocno anty-związkowy tygodnik „Kropidło”. Sam Barzyński stanął na czele walki ze Związkiem Narodowym Polskim.

W 1891 utworzył pierwszą w Stanach Zjednoczonych polską szkołę średnią – St. Stanislaus Kostka College. Utworzył też wiele organizacji, bractw, parafii i organizacji charytatywnych, które odegrały centralne role w instytucjonalnym życiu chicagowskiej Polonii. Ksiądz Wincenty Barzyński swoim życiem i zaangażowaniem dowiódł, że zasługuje na miano „proboszcza wszystkich Polaków” w Chicago, choć zwalczał związkowców i nacjonalistów na wszystkich możliwych frontach, a jego gniew skierowany przeciwko ruchowi Polskiego Kościoła Narodowego nie znał granic. Barzyński zmarł na zapalenie płuc 2 maja 1899 roku w wieku 61 lat. Jego nagła i przedwczesna śmierć była szokiem dla Polaków w Chicago. Był postacią wybitną i nietuzinkową, o wielkich osiągnięciach. Dzieło ks. Wincentego Barzyńskiego stanowiło solidny fundament pod rozwój chicagowskiej Polonii w kolejnych dziesięcioleciach.

Dominik Pacyga Tłumaczenie i opracowanie: Grzegorz Dziedzic

Źródło: https://dziennikzwiazkowy.com/polskie-chicago-cykl/odcinek-17-ks-wi...