Sæmundur „fróði“ Sigfússon

http://heimskringla.no/wiki/Landnamabogen_1 (19)

Fór erlendis og var til náms í París nokkur ár. Prestur Í Odda á Rangárvöllum frá því eftir 1076 til dauðadags. Um hann eru til skráðar þjóðsagnir og víða er vitnað til hans í fornum ritum en ekki er nú með vissu vitað hver skrif hans voru.

Frankrig og lærte helt almindeligt kendt blandt historierne om magi og dets forbindelser med høvding

Sæmund den Fromme.

Præst paa Rangárvellir, Forfatter og ifølge Traditionen - Samler af den saakaldte "Ældre Edda"

---

Sæmundur fróði Sigfússon (1056 – 22. maí 1133) var goðorðsmaður og prestur í Odda á Rangárvöllum. Hann er hvað frægastur meðal almennings fyrir að hafa verið í Svartaskóla og fyrir að hafa klekkt á skrattanum oftar en einu sinni, og á t.d. samkvæmt þjóðsögum að hafa komið ríðandi frá meginlandi Evrópu á baki kölska sem var þá í selslíki.

Faðir Sæmundar var Sigfús Loðmundarson prestur í Odda, Loðmundssonar, Svartssonar, Úlfssonar aurgoða. Úlfur var sonur Jörundar Hrafnssonar landnámsmanns á Svertingsstöðum, sonar Hrafns heimska Valgarðssonar. Móðir Sæmundar var Þórey dóttir Eyjólfs halta, sonar Guðmundar ríka Eyjólfssonar.

Oft er sagt að Sæmundur hafi verið fyrstur Íslendinga til að stunda nám í Frakklandi en þess ber að geta að á þessum tíma var landsvæðið sunnan við Saxland og austan við Rín oft kallað Franconia og má vera að hann hafi lært þar. Enginn eiginlegur háskóli var þó til í Evrópu á þessum tíma svo að Sæmundur hefur líklega stundað nám við klausturskóla eða á einhverju biskups- eða fræðasetri. Svo mikið er víst að hann fór ungur utan til náms og var þar lengi. Hann kom líklega heim einhverntíma á árunum 1176-1178.

Sæmundur settist að í Odda eftir heimkomuna, vígðist til prests og lét reisa kirkju helgaða heilögum Nikulási. Hann hélt skóla í Odda og var talinn einn lærðasti maður síns tíma. Hann skrifaði um söguleg efni, svo sem Noregskonunga. Rit hans eru öll glötuð en líklega voru þau rituð á latínu. Þá var hann einnig einn ritbeiðenda að Íslendingabók Ara fróða og Ari bar bókina undir hann þegar hann var búinn að skrifa hana. Oddur Snorrason munkur vitnar einnig til rita Sæmundar í Ólafs sögu Tryggvasonar og einnig er vitnað í hann í Landnámabók.

Hann stóð að lögtöku tíundar á Ísland á árunum 1096 til 1097 ásamt Gissuri Ísleifssyni biskupi og Markúsi Skeggjasyni lögsögumanni og að hans ráði settu biskuparnir Þorlákur Runólfsson og Ketill Þorsteinsson kristnirétt hinn eldri 1123.

Vegna lærdóms Sæmundar hefur það orð snemma farið af honum að hann væri fjölkunnugur og hafa orðið til ýmsar þjóðsögur um galdrakunnáttu hans og viðskipti við Kölska. Frægust þeirra er sagan af því þegar Sæmundur kom heim úr Svartaskóla og fór yfir hafið á baki Kölska, sem var í selslíki. Þá sögu má finna hjá William af Malmesbury í Gesta regum Anglorum en þar er söguhetjan Gerbert af Aurillac, seinna Sylvester 2. páfi (d. 1003).

Kona Sæmundar var Guðrún, dóttir Kolbeins Flosasonar lögsögumanns, og voru börn þeirra Eyjólfur prestur í Odda, Loðmundur, Þórey og Loftur faðir Jóns Loftssonar