Willem Eduard Keuning

Willem de Mérode is het pseudoniem van Willem Eduard Keuning (Spijk (Gn.), 2 september 1887 - Eerbeek, 22 mei 1939), een Nederlands dichter.

Hij wordt beschouwd als de belangrijkste Nederlandse calvinistische dichter van zijn generatie. P.J. Meertens noemt hem een christelijk renaissancedichter[1]. Hans Werkman, biograaf van Willem de Mérode: "De dichter doorleefde de tragedie van een onmogelijke liefde; hij schreef in de spanning van jongensliefde en een mystieke beleving van christelijk geloof".

Zijn vader was onderwijzer en ook diens zes zoons begonnen allemaal als onderwijzer. Twee broers van Willem Keuning werden uitgever (Bosch & Keuning, Zomer & Keuning), een derde werd boekdrukker. Willem Keuning zelf studeerde in 1905 af aan de kweekschool in Groningen. In 1906 werd hij aangenomen als onderwijzer in Oude Pekela en in 1907 in Uithuizermeeden. In de stad Groningen raakte hij bevriend met de kwekeling Reind Kuitert en door hem werd hij gestimuleerd tot het schrijven van gedichten. Zijn dichtader begon meteen overvloedig te stromen, maar van deze onvoldragen jeugdgedichten is niet veel bewaard gebleven. Het eerste gedicht dat in druk verscheen werd gepubliceerd maart 1911 in Ons Tijdschrift, een christelijk maandblad.

Hij koos zijn pseudoniem zorgvuldig. Tijdens een wandeling in Groningen, samen met Reind Kuitert, viel zijn oog op een prentbriefkaart van de balletdanseres Cléo de Mérode aan een winkeldeur in de Visserstraat. De Belgische prinselijke familie De Mérode prikkelde zijn geschiedkundige belangstelling en hij vond de naam mooi (ook al stamde Cléo af van de Oostenrijkse freiherrliche tak van de familie). Na een week dubben vertelde hij Reind dat hij de naam Willem (niet Guillaume) de Mérode koos[2]. Keuning gebruikte echter ook andere pseudoniemen, onder andere 'Joost van Keppel' (waarschijnlijk naar Arnold Joost van Keppel, vriend en gunsteling van koning-stadhouder Willem III), specìaal voor zijn kinderboeken 'Henri Hooglandt' (waarschijnlijk naar het Hogeland, de noordelijke streek van de provincie Groningen waar hij geboren was en leefde) en 'Jan Bos' (voor boeken in Gronings dialect). Verder schreef hij straatliederen onder de naam 'Beo Grinniker', naar de hond van zijn hospita in Eerbeek.

De Mérode / Keuning was een geliefde onderwijzer, totdat hij door zijn homoseksualiteit in conflict kwam met de maatschappij en het geloof. In 1924 werd hij wegens een seksueel contact met een minderjarige van 16 jaar veroordeeld tot acht maanden gevangenisstraf op basis van artikel 248-bis van het Wetboek van Strafrecht; zijn advocaat was mr. Tjitte de Jong (1889-1972) die ook zijn broer Piet Keuning had verdedigd in een andere zaak. Bovendien mocht hij zijn onderwijzersambt gedurende drie jaar niet meer uitoefenen. Hij kwam uit de gevangenis als een gebroken man. Na zijn vrijlating trok hij zich terug in het Gelderse Eerbeek, en wijdde zich geheel aan de literatuur. In de jaren dertig werd hij steeds ziekelijker: hij kon wekenlang ziek zijn na een 'gedichtenbui'. Keuning overleed in 1939 op 51-jarige leeftijd aan een hartkwaal.

Literaire handboeken noemen Willem de Mérode de belangrijkste Nederlandse protestants-christelijke dichter uit de tijd tussen de beide wereldoorlogen. Er zijn meer dan 2300 gedichten van hem bewaard gebleven. Een groot deel daarvan werd tijdens zijn leven gepubliceerd, in literaire tijdschriften en in een lange reeks dichtbundels.[3] De bekendste bundels zijn De overgave, Het kostbaar bloed, Ganymedes (in een zeer opvallende bibliofiele vormgeving, met houtsneden van Johan Dijkstra), De donkere bloei, De lichtstreep en Kaleidoscoop.

Vooral in christelijke, maar ook in homoseksuele kringen vonden zijn gedichten een warm onthaal. Ook daarbuiten werd zijn werk gewaardeerd, door onder meer Menno ter Braak, A. Roland Holst en Simon Vestdijk. Dankzij de schrijver en dichter Hans Werkman konden de verzamelde gedichten van De Mérode in een tweedelige editie verschijnen. Werkman schreef ook diverse boeken en biografische artikelen over hem, waarin hij de stekelige kanten van het leven van de dichter: zijn homoseksualiteit, naïviteit en de misstap met een zestienjarige jongen, in het licht plaatste van zijn christelijke geloofsovertuiging.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_de_M%C3%A9rode

http://www.willemdemerode.nl/

foto: http://www.willemdemerode.nl/een-bizondere-geaardheid-hans-werkman/

over Meertens: Pieter Jacobus Meertens

http://www.dbnl.org/tekst/borg006will01_01/borg006will01_01_0002.php