prof. Tobie Goedewaagen

bronnen:

• Wikipedia
• Huygens

  ---

  
  

Tobie Goedewaagen (Amsterdam, 15 maart 1895 - 's-Gravenhage, 4 januari 1980) was een Nederlands nationaal-socialistisch ambtenaar, hoogleraar en dichter. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij van 1940 tot 1943 secretaris-generaal op het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten, dat ingesteld was door de Duitse bezetter. Hij voerde onder meer een censuur op cultuur in en drong kunstenaars en journalisten het lidmaatschap van de Kultuurkamer op, maar stimuleerde ook de Nederlandse kunst. Dit laatste beleid werd na de oorlog voortgezet.[1] Hij was enkele jaren een vooraanstaand lid van de Nederlandse Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). In de oorlog kreeg Goedewaagen van zijn tegenstanders de scheldnaam 'Rotkar'. Zie verder: Wikipedia

• proefschrift van A B van Berkel - UvA

Dit proefschrift is een biografie over de gelijknamige filosoof en overtuigde nationaal-socialist. Deze nazaat uit een welvarende bankiersfamilie behoorde tijdens de bezettingsjaren tot de leidende figuren van het Duitse nationaal-socialistische bestuur in Nederland. Goedewaagen kreeg tot taak om op het departement van Volksvoorlichting en Kunsten de nazificatie van de Nederlandse cultuur, media en kunsten te organiseren. Hij was als secretaris-generaal verantwoordelijk voor omstreden maatregelen als de gelijkschakeling van de pers, de opheffing van het verzuilde omroepsysteem ten bate van een Nationale Omroep en de corporatieve ordening van alle kunstenaars in de Kultuurkamer. Deze maatregelen, die de Nederlandse samenleving in het hart troffen, maakten hem tot een alom bekende en vooral gehate NSB-er met de scheldnaam ‘Rotkar’. Wie weet dat Goedewaagen in zijn jonge jaren bevriend was met toonaangevende kunstenaars als de beeldhouwer John Rädecker en een protégé was van de dichter Adriaan Roland Holst, vraagt zich af welke ambities deze filosoof tot zijn nationaal-socialististische idealen gedreven heeft. Na de oorlog was zijn rol in de wetenschap en de samenleving uitgespeeld, maar de erfenis van zijn werk kreeg zijn beslag in nieuw overheidsbeleid. Goedewaagen zelf werd met zijn onveranderde idealen in de schimmige kringen van Duitse alt-Nazi’s op handen gedragen.
John Rädecker was gehuwd geweest met Anna Bertha de Roos die vervolgens met Goedewaagen gehuwd was tussen 1919 en 1928.

• archiefkaart stadsarchief Amsterdam