Antoni Bohdanowicz

Urodził się w Jaziewie na Litwie.

Gdy byłem chłopcem zazdrościłem mu przygód i odwagi. Był wzorem do naśladowania. Teraz gdy rozmawiam z moimi córkami, okazuje się raptem , że w ich mniemaniu w tej rodzinie było więcej osób będących dla nich wyznacznikami postaw i zachowań.

A mnie się zawsze wydawało, że każdy z nas zachowywał się normalnie. Zwyczajnie, tak jak wszyscy, jak wiele polskich , zwykłych i normalnych rodzin.

Antoni Bohdanowicz - był upartym, niepokornym Polakiem z Litwy, patriotą,, lekarzem i żołnierzem.

Jak pisał jego brat Zygmunt pochodzili z „drobnych ziemian – szlachty”. Antoni naukę rozpoczął w Łomży, ale nie skończył tam gimnazjum z powodów o jakich kroniki rodzinne milczą i można się ich tylko domyślać, śledząc dalsze jego losy. Jego brat tak pisał o nim: Gimnazjum ukończył w Maryampolu, na uniwersytet postąpił w Warszawie, skąd wskutek zajścia z Apuchinem b. kuratorem okręgu naukowego Warszawskiego, zmuszony był ustąpić. Około 1882 roku przenosi się na uniwersytet w Paryżu (wyjechał z domu mając 120 rubli w kieszeni, co przy ówczesnym niskim kursie rubla równało się zeru.) Bieda w Paryżu była wielka, o ile wiem pomagali mu w wynajdowaniu jakiegoś zarobku: emigrant Ciborowski (firma Adam et Cie) a zdaje się, że także Andriolli i Duchiński. Interesa poprawiły się i mógł zacząć myśleć o nauce po wstąpieniu jako retuszer, do Paryzkiego zakładu fotograficznego Nadar'a z pensją 250 franków miesięcznie.

Trzeba naprawdę być upartym i wytrwałym, aby w takich warunkach studiować to nienajłatwiejszy z kierunków – bo medycynę. Specjalizuje się w urologii, pisze liczne prace naukowe, pojawiają się próby literackie. Jego praktyka rozwijała się coraz bardziej pomyślnie a o za tym idzie umacniała się jego paryska pozycja . Gdy w czerwcu 1890 roku odbyło się pożegnanie zwłok Adamia Mickiewicza.- to właśnie Antoni, pochodzący z Litwy, w tejże Litwy imieniu. żegnał wieszcza na cmentarzu Montmorecy . Tak o tym pisał w swoich pamiętnikach:

Z Montmorency na Wawel idą zwłoki Mickiewicza. Kolonia polska cała, całe Montmorency, delegacje z kraju, francuskie, wielu Polonofilów z Paryża zgromadzeni na cmentarzu. Rozpoczyna się ceremonia, jedenaście długich ,wzniosłych, pięknych mów wygłoszonych ustami Asnyka ,hr .Koziebrodzkiego, Renana i innych przebrzmiewa nad grobem wieszcza - przebrzmiewa bez głębszego echa.Moja, najmniej doniosła, to też najkrótsza na poślednim słusznie wypadła miejscu - mam mówić ostatni. Mam mówić pierwszy raz w życiu zresztą publicznie.

	Mówić od Litwy.

Onieśmielony, niepewny siebie muszę jednak - zdecydowało się to już na cmentarzu, ja napisałem tylko mowę - mówić miał kto inny. Wchodzę na estradę, zaczynam, Wkrótce przerwać muszę zdziwiony szmerem, głosami wznoszącymi się jedną wzbierającą wokoło mnie falą. Spoglądam dookoła - tłum płacze - cała ta wielotysięczna masa mężczyzn i kobiet płacze głośno...

Mrowie przebiega mię od stóp do głowy, lecz kończę krótką swą mowę, schodzę z mównicy.

- Coś pan im powiedział? -Rzucili się na mnie z pytaniami nie znający mowy naszej reporterzy Francuzi, coś pan powiedział, dlaczego płaczą?

Byłem w kłopocie.

W czerwcu 1892 roku Antoni Bohdanowicz poślubił znakomita malarkę - Annę Bilińską Świadkami ze strony artystki byli Władysław Mickiewicz i płk Józef Gałęzowski, ze strony narzeczonego dwaj koledzy – dr Noel Halle i dr Joachim Albarran. Było to wydarzenie towarzyskie tej miary, że odnotowało je „Le Figaro”.

Ale „Le Figaro” nie wspomina, że Bilińska była wówczas już ciężko chora. Bohdanowicz lekarz, Bohdanowicz maż, stara się ją ratować. Niestety na próżno. Z trudem otrzymuje zgodę od władz zaborczych na swój przyjazd na jej pogrzeb w Warszawie..

Dr. Bohdanowicz – jaki pisze jego brat - po śmierci żony wrócił do Paryża i z Paryża wyjechał jako lekarz tow. Kopalnia miedzi del Boleo do Santa Rozalia w Starej Kalifornji w Meksyku. Po powrocie z Meksyku (rok) osiedla się w Avize w Szampanji, po przejściu 2 czy 3 lat przyjeżdża do Biarritz. Około roku 1901-3 obejmuje także Nizze,

Miał 56 lat – a więc na owe czasy był już starym człowiekiem - gdy wybuchła I Wojna Światowa. Lecz mimo to: w początkach wojny – pisze jego brat Zygmunt - wstępuje jako oficer-lekarz do armiji francuskiej; wyznaczony początkowo do Digne, na froncie pod Verdun, a następnie na okręcie "Britania" transportującym wojska do Salonik przez morze Śródziemne. Jest także kierownikiem szpitala nr 75 w Nizzy (czy też Cannes?),a później otrzymuje najwyższą oznakę wojenną francuską Croix de la Guerre i med. pamiątkowy i przenosi się do armiji Hallera z którą w randze majora wraca do Kraju.

Powierzono mu funkcje komendanta szpitala wojskowego nr 5 w Krakowie, później pracował jako lekarz powiatowy w Łomży, a następnie w Sieradzu i Maciejowicach często odwiedzając swego brata w Tykocinie gdzie pisał książkę – a właściwie opracowywał pamiętniki swojej żony, które wydał pt. „Anna Bilińska, kobieta, Polka i artystka w świetle jej dziennika i recenzji”

Zmarł w Warszawie w listopadzie 1928 roku.

Jest pochowany wraz z żoną na starych Powązkach.

Gdyby ktoś chciałby wiedzieć gdzie jest Jego rodzinne, litewskie Jaziewo – wystarczy spojrzeć na mapę. Patrząc od strony Warszawy dwadzieścia kilka kilometrów przed Augustowem.