Aleksandra Gawrych

Wyszła za mąż za Jana Gawrycha, z którym miała kilkoro dzieci, spośród których okres wczesnego dzieciństwa przeżyli Józef (zwany Niutkiem, ur. 1938), Jadwiga (ur. 1931) i Jerzy (najstarszy). Z Józefem i Jadwigą mieszkali w leśniczówce między Wólką Czarnińską a Ludwinowem (powiat miński), gdzie Jan pełnił funkcję gajowego i instruktora pszczelarstwa. Starszy syn Jerzy mieszkał w Mińsku Mazowieckim, gdzie uczęszczał do gimnazjum. Jan w czasie wojny należał do Gwardii Ludowej.

W czasie okupacji Gawrychowie przyjęli pod swój dach uciekiniera z getta warszawskiego – trzydziestoletniego skrzypka Filharmonii Warszawskiej oraz fryzjera Abrahama (Abrama) Słomkę. Słomka uczył Jadwigę i jej brata gry na skrzypcach. Zarabiał w okolicznych wsiach jako fryzjer i balwierz, do których uczęszczał z walizką z przyborami. Pieniądze przekazywał Aleksandrze. Gawrychowie dostarczali żywność także Żydom z pobliskiego Stanisławowa oraz karmili Żydów ukrywających się w okolicznych lasach. W leśniczówce mieszkali lub znajdowali schronienie również Żydzi Teresa Papier (z d. Zylberberg), Chaskiel Papier, szesnastoletnia Fryda (Frania) Aronson (z d. Szpigner) i Mosze Aronson, a nadto zbiegły z niemieckiej niewoli Piotr, oficer Armii Czerwonej[6]. 18 marca 1943 po donosie sąsiadki Gawrychów Niemcy przeprowadzili najazd na leśniczówkę, którą spalili. Ciężarna Teresa Papier została zabita na miejscu. Piotr, który zaczął strzelać z ukrywanego przez siebie karabinu, został postrzelony. Jana Gawrycha rozstrzelano 30 marca 1943 w lesie w Ignacowie. Aleksandrze, Jadwidze i Niutkowi pozwolono uciec. Schronili się u sąsiedniej rodziny Gańków, gdzie dożyli końca wojny. Abraham Słomka, mimo że udało mu się zbiec, po kilkunastu dniach popełnił samobójstwo. Z ukrywających się Żydów jedynie Fryda Szpinger przeżyła wojnę. Ukrywała się u sióstr zakonnych w Ignacowie, a po 1945 wyjechała do Izraela. Po wojnie Gawrychowie powiedzieli sąsiadce, że wiedzą, że to ona na nich doniosła.

W 1999 małżeństwo Gawrychów zostało pośmiertnie wyróżnione medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Jadwiga otrzymała tytuł dwa lata później.