Arnt Bac

Arnt Bac wordt voor het eerst vermeld op 24 juni 1243 als derde getuige bij de verkoop door Dirk, heer van Herlaar, van de voogdij over diens hof in het dorp van Berlicum. Op 6 april 1248 zien we voor schout en schepen van 's-Hertogenbosch Arnoldus zoon van Walterus Bac de Nole afstand doen van zijn rechten op de tiend gelegen in de parochie Oestilborgh (= tegenwoordig Oisterwijk) die eerder al door zijn ouders Walterus Bac en Gertrudis waren verkocht aan de Sint Gertrudisabdij te Leuven (bron: Hans Vogels, Terug naar de Bac-ermat II, bericht in Yahoo group Middeleeuwse genealogie, 20 augustus 2019)

Hans Vogels stelde op 14 maart 2017 in de discussie Ridder geslachten in o.a. Tilburg en Den Bosch in het forum van het Brabants Historisch Informatie Centrum het volgende over het vermeende huwelijk tussen Arnold Bac en een dochter van Wouter V Berthout, voogd van Mechelen:

"De laatste stand van zake inzake Bac is dat ze niet afstammen van de Mechelse Berthouts. Dat ze afstammen van de heren van Tilburg is aannemelijk. Op de nieuwsgroep van de Nederlandse Adel heb ik eind 2014 een notitie geplaatst: Terug naar de Bac-ermat I. Een deel twee over de periode 1200-1300 is in voorbereiding. Op genoemde nieuwsgroep zijn de Bac's en andere adelijke families al menigmaal ter sprake gekomen want iedereen heeft wel ergens in zijn kwartierstaat een of meer linkjes naar wat blauw bloed. Vóór 1300 is het nuttig om bij ieder onderzoek eens interpretatie naast feitelijke informatie uit Oorkondenboeken te leggen want artikelen en websites lopen nog wel eens achter. Artikelen/websites zonder bronvermeldingen zijn leuk om te lezen maar funest om op te bouwen."

en over de herkomst van dit vermeende huwelijk stelt hij:

"Dat Bac-bericht uit 2007 is er een van de Nieuwsgroep van de Nederlandse Adel, en deels aardig verouderd.

Van de in 1243 en 1248 genoemde Arnold Bac heb ik het vermoeden dat hij gehuwd was met een [Goda/Godelt/Gudelt/Gudula] (hoogstwaarschijnlijk slechts een natuurlijke) dochter van Wouter Berthout van Mechelen. Er wordt namelijk later van Hubert Bac, abt van Tongerloo (1309-1333) geschreven dat die uit het geslacht der Berthouts zou stammen. De voornamen Berthout (de voornaam Wouter was al aanwezig) en Gudela/Gudelt/Gudelden zien we eveneens in enkele takken opduiken. Enkele vrouwelijke nakomelingen zien we in 1325 als begijn in het Belgische Diest.

Sindsdien is de "overlevering" van een Berthout-afstamming kritisch tegen het licht gehouden en is de herkomst van die suggestie nagegaan. Het bleek een niet betrouwbare bron te zijn maar door het klakkeloos overnemen door latere schrijvers en onderzoekers kwam die suggestie ook in de iets beter betrouwbare artikelen terecht. Helaas moet je veel, heel veel, verifiëren en dan blijkt er geen concreet bewijs te zijn maar een kwestie van wishfull thinking. Dat kan vrij recent zijn maar ook al in de 17e eeuw zijn gebeurd."

Ook Frans van Son adresseerde op 26 december 2013 deze kwestie in zijn blog over Wouter IV Berthout:

"Wouter IV zou nog een 7e kind hebben gehad; een dochter. Hoe die heette, dat is helaas (nog) niet bekend. Op het internet wordt bij vrijwel alle betrokken genealogen desondanks een huwelijk vermeld van ene Arnold Bac (onze voorouder!) met een onbekende ‘Dochter Berthout’, mogelijk een (buitenechtelijke) dochter van Wouter IV Berthout van Mechelen. De leden van de omvangrijke familie Bac in de regio Tilburg van de 12e tot aan de 14e eeuw, zijn ministerialen van de Hertogen van Brabant. Daarmee is er sprake van een aanzienlijk standsverschil met de ridders van de familie Berthout. Je zou er daarom wel haast van uit moeten gaan dat een eventuele huwelijksband tussen de familie Bac en de familie Berthout vermoedelijk slechts via een buitenechtelijke dochter zal hebben gelopen. Het kan natuurlijk ook, dat de Berthouts zich door zo’n huwelijk dichter tegen de Hertogen van Brabant aan wilden vlijen.
In die tijd was afkomst erg belangrijk. Maar ondanks alle genealogische vermeldingen is er tot op heden geen enkel bewijs voor dat huwelijk van Arnoldus Bac en een dochter van Berthout gevonden. (Al wordt in een tak afstammelingen van Arnold Bac wel de toevoeging Berthout gebruikt). Waarom alle genealogen hardnekkig het huwelijk blijven vermelden, is niet zo heel vreemd. Er is een geschreven bron van en tijdgenoot van Wouter, die mogelijkheden biedt.
The Foundation for Medieval Genealogy schrijft dat Wouter IV Berthout 4 zonen heeft: 1.Wouter, 2.Hendrik, 3.Egidius (Gilles) en 4.Arnold (dat moet volgens Croenen 'Jacob' zijn!). Bij 5. schrijft de foundation: ‘daughters’ en vervolgens: “Their existence is confirmed by the late 13th. century genealogist Balduinus de Avennis (Boudewijn van Avesnes), which names "alium Walterum Bertolt et fratrem Henricum et alios ac sorores eorum" als de kinderen van Wouter "domino Waltero Bertolt advocato Macliniensi and his wife. The number of daughters is not known”. Het aantal dochters is volgens de Foundation dus niet bekend. Dáár liggen voor de liefhebbers mogelijkheden. Alles goed en wel: ik zoek verder tot ik bewijs heb!"

Zie ook Onderzoek in Nederland (personen) » Bewijs! Verondersteld huwelijk Arnoldus BAC x "Dochter Berthout".)

24 juni 1243: Diederik, heer van Herlaar, verkoopt zijn voogdij over de curia en de villa van Berlicum en al wat hij daar aan cijnsen en anderszins bezit, uitgezonderd zijn ministerialen, aan de abdij van Berne. Getuigen zijn Godefridus broer van de heer van Herlar, Gerardus de Escha, Arnoldus Bac, Henricus schout in 's-Hertogenbosch en schepenen, gezegeld wordt door Gerardus Růch, Giselbertus de Kaldenberge, Arnoldus de Buchouen, Gerardus Tympel, Henricus Tympel, Iohannes de Beke, Theodericus Prepositus en anderen (bron: Dr. H.P.H. Camps. Oorkondenboek van Noord-Brabant tot 1312. Deel I. De Meierij van ’s-Hertogenbosch (met de heerlijkheid Gemert). Eerste stuk (690-1294). Rijks Geschiedkundige Publicaties uitgegeven in opdracht van de minister van Onderwijs en Wetenschappen onder toezicht van de rijkscommissie voor vaderlandse geschiedenis. Martinus Nijhoff, ’s-Gravenhage, 1979, akte nr. 198, pag. 276-277)

6 april 1248: Schout en schepenen van 's-Hertogenbosch oorkonden dat Arnoldus zoon van Walterus Bac de Nole afstand doet van zijn rechten op de tiend gelegen in de parochie Oesttilborgh (= Oisterwijk), die eerder door zijn vader Walterus en zijn moeder Gertrudis was verkocht aan de Sint Gertrudisabdij te Leuven (bron: Dr. H.P.H. Camps. Oorkondenboek van Noord-Brabant tot 1312. Deel I. De Meierij van ’s-Hertogenbosch (met de heerlijkheid Gemert). Eerste stuk (690-1294). Rijks Geschiedkundige Publicaties uitgegeven in opdracht van de minister van Onderwijs en Wetenschappen onder toezicht van de rijkscommissie voor vaderlandse geschiedenis. Martinus Nijhoff, ’s-Gravenhage, 1979, akte nr. 226, pag. 305-307)