Gracjan Nikodem Bogusz h. Półkozic

s.Stanisława Tadeusza i Apolonii Weroniki Jordan -Stojowskiej h. Trąby. Zamęzny z Józefą Jordan -Stojowską h. Trąby, ojciec Konstantego i Stanisława.

(..) Ze Siedlisk ruszył Szela na czele swej bandy do Smarzowy, . gdzie mieszkał Nikodem Bogusz — sparaliżowany od lat czterech. I ten padł pod razami rozjuszonego chłopstwa, osierocając żonę i czworo drobnych dzieci. Małżonkom pomordowanych darowano życie; Apolonię Boguszową, wraz z synowymi Maria Anną i Józefiną i czworgiem drobnych dzieci zabrał Szela do siebie i zmusił nieszczęśliwe kobiety do ułożenia i napisania raportu o rzezi dla Breinla!... „Boguszów już nie ma — dyktował — wszystko spokojnie. Co dalej robić mamy?" Pisała to Apolonia Boguszową, pod grozą kijów! Z więźniami obchodził się Szela jak z niewolnikami, wszystkie ich majętności wziął pod swój zarząd, mówił, że najmłodszego syna swego ożeni z córką Nikodema Bogusza a majętności ich rozdzieli między swych krewnych. Zwłoki pomordowanych zakopano bez pogrzebu — jakże zresztą mogli myśleć o oddaniu ostatniej chrześcijańskiej posługi zbrodniarze, kiedy proboszcza z Siedlisk ks. Jurczaka modlącego się przed Przenajświętszym sakramentem na sznurze wy- ciągnęli z Kościoła i obili. Na cmentarzu nawet kazał Szela obalić krzyże i nagrobki Boguszów, krzycząc głośno, że i w tem równość być musi. Porębanymi krzyżami palono w piecach! Bóg wie jak długo byłyby cierpiały biedne kobiety swą straszną niewolę, gdyby nie zacny major Rosner, który na proźbę Aleksandra Gorayskiego wysłał oddział żołnierzy z porucznikiem Offenheimerem na czele, by odebrał z rąk bandytów ostatnie szczątki rodziny Boguszów. Szela opierając się na tem, że Rosner stacjonowany w Jaśle nie ma prawa mięszać się do Tarnowa, stawił opór a nawet groził oficerowi, że go każe związać, bo on jest przebranym Polakiem. Lecz stanow- cze wystąpienie dzielnego oficera poskutkowało i Szela wydał wreszcie wdowy i sieroty. Nie tak łatwo poszło z odebraniem Szeli zagrabionych Boguszom dóbr. Dopiero interwencya Breinla poskutkowała (...) Oprócz Boguszów z linii Stanisława zginęli jeszcze w czasie rzezi dwaj Boguszowie z bocznej linii a mianowicie Krzysztof i Ksawery z Olszowy. Tak więc ośmiu Boguszów padło ofiarą szalejącego chłopstwa a ostatni — dziewiąty Henryk, autor podania do tronu, został później w tajemniczy sposób zamordowany. https://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/49021