Józef Ossowski

Egzekucje w Rudzkim Moście

Zbiorowe egzekucje w Rudzkim Moście rozpoczęły się 24 października 1939 r. Tego dnia dwiema ciężarówkami przywieziono do lasu 45 Polaków osadzonych w więzieniu w Tucholi. Zbiorowe mogiły były już przygotowane. Na miejscu egzekucji byli obecni miejscowi volksdeutsche wchodzący w skład plutonu egzekucyjnego; esesmani, którzy mieli rozkaz złożenia relacji przywódcy Selbstschutzu, Ludolfowi von Alvenslebenowi; miejscowy landrat oraz przedstawiciele Wehrmachtu. Skazańców ustawiono w szeregu nad grobami. Kurt Gehrt z Selbstschutzu wygłosił po polsku przemówienie. Stwierdził, że z winy Polaków zginął najlepszy Niemiec w okolicy - Hugo Fritz z Piastoszyna, a powodem jego śmierci było podpalenie przez Polaków jego stodoły. Zapowiedział też, że jeżeli znajdzie się zbrodniarz, który podpalił stodołę, to Polacy zostaną zwolnieni, w przeciwnym razie wszyscy zostaną rozstrzelani. Dodał, że egzekucje będą trwały tak długo, dopóki nie znajdzie się podpalacz[4].

Na te słowa z szeregu wystąpił wikariusz z Raciąża ksiądz Franciszek Nogalski, oświadczając, że to on podpalił stodołę Fritza, więc pozostali są niewinni i powinno się ich zwolnić. Zdenerwowany i zbity z tropu Gehrt powiedział: "Ten przeklęty klecha szuka wymówek i dąży do tego, aby wszyscy zostali zwolnieni. Musimy go za to powiesić". Zaczął gorączkowo rozglądać się za drzewem, na którym mógłby powiesić księdza. Odpowiedniego drzewa nie udało się jednak znaleźć, w związku z czym duchownego skatowano, a następnie rozstrzelano. Poświęcenie księdza nie uratowało pozostałych 44 skazańców, którzy również zostali rozstrzelani. Wśród zabitych tego dnia Polaków znaleźli się m.in. Józef Czapiewski - proboszcz z Raciąża, Konrad Piątkowski – proboszcz z Dąbrówki oraz J ó z e f O s s o w s k i – kierownik szkoły w Tucholi.

Źródło: Fragm. art. http://chomikuj.pl/tobacznik/Moje+Kaszuby/Kaszubskie+miejsca+martyr...