Karol Ferdynand Waza

Karol Ferdynand Waza – królewicz polski, biskup wrocławski, biskup płocki, książę nyski, książę opolsko-raciborski, książę pułtuski, opat czerwiński, opat mogilski, opat komendatoryjny tyniecki, pan na Żywcu. Wikipedia PL

http://de.wikipedia.org/wiki/Karl_Ferdinand_Wasa

Karl Ferdinand Wasa

aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie

Wechseln zu: Navigation, Suche

Fürstbischof Karl Ferdinand Wasa

Wappen des Breslauer Fürstbischofs Karl Ferdinand Wasa

Karl Ferdinand Wasa (polnisch Karol Ferdynand Waza; * 13. Oktober 1613 in Warschau; † 9. Mai 1655 in Wyszków) war ein polnischer Prinz aus der Dynastie der Wasa, Bischof von Płock, Herzog von Oppeln und Ratibor und als Bischof von Breslau, in Realunion mit dem Fürstentum Neisse, Fürst von Neisse.

Leben [Bearbeiten]

Seine Eltern waren König Sigismund III. Wasa und Constanze von Österreich. Die polnischen Könige Władysław IV. Wasa, Johann II. Kasimir und Kardinal Johann Albert Wasa waren seine Brüder.

Obwohl Karl Ferdinand keine höheren Weihen empfangen hatte, wurde er 1624 Kanoniker am Breslauer Dom und gleichzeitig Koadjutor seines Onkels, des Breslauer Bischofs Karl von Innerösterreich. Nach dessen Tod Ende 1624 wurde er am 3. Mai 1625 zum Bischof von Breslau gewählt. Da er Breslau nur einige Male besucht hatte, wurde die Diözese von Weihbischof Johann Balthasar Liesch von Hornau verwaltet.

Zusätzlich zu seinem Breslauer Bischofsamt erfolgte 1640 die Wahl zum Bischof von Płock; außerdem war er Administrator der Zisterzienserabtei von Mogila.

Seit 1651 war er auch Herzog der Herzogtümer Oppeln und Ratibor, die im Pfandbesitz der Wasa waren.

Nach seinem Tod wurde er in der Warschauer Jesuitenkirche bestattet. In der Krakauer Kathedrale wurde für ihn ein Kenotaph errichtet.

Literatur [Bearbeiten]

   * Karl Kastner: Breslauer Bischöfe. Ostdeutsche Verlags-Anstalt, Breslau 1929.

Vorgänger

Karl von Innerösterreich

Bischof von Breslau

1625–1655 Nachfolger

Leopold Wilhelm von Österreich

Vorgänger

Stanisław III. Łubieński

Bischof von Płock

1640–1655 Nachfolger

Jan VII. Gembicki

Normdaten: PND: 12289278X – weitere Informationen | VIAF: 69821868

Diese Seite wurde zuletzt am 10. Juni 2010 um 03:09 Uhr geändert.

---------------------------------------------------------------------------

http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Ferdynand_Waza

Karol Ferdynand Waza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Karol Ferdynand Waza

Karol Ferdynand Waza

Waza

Waza

Data urodzenia 13 października 1613

Miejsce urodzenia Warszawa

Data śmierci 9 maja 1655

Miejsce śmierci Wyszków

Rodzina Wazowie

Rodzice Zygmunt III Waza

Konstancja Habsburżanka

Karol Ferdynand Waza (ur. 13 października 1613 w Warszawie, zm. 9 maja 1655 w Wyszkowie) – królewicz polski, biskup wrocławski, biskup płocki, książę nyski, książę opolsko-raciborski, książę pułtuski, opat czerwiński, opat mogilski, opat komendatoryjny tyniecki, pan na Żywcu.

Życiorys [edytuj]

Syn Zygmunta III Wazy i Konstancji Habsburżanki.

Dzieciństwo i młodość spędził pod opieką matki na dworze królewskim w Warszawie. 3 maja 1625 r. dzięki zabiegom politycznym cesarza Ferdynanda II Habsburga został nominowany na biskupa ordynariusza wrocławskiego. Mimo naruszenia prawa kanonicznego 22 października 1625 r. otrzymał papieskie zatwierdzenie na biskupstwo[1]. 18 stycznia 1626 r. mimo małoletności i nie posiadania święceń kapłańskich został również uroczyście intronizowany.

Po śmierci matki w 1631 roku wraz z bratem Janem Kazimierzem odziedziczył Państwo Żywieckie. W okresie rządów Władysława IV Wazy rezydował głównie w Warszawie. Nie interesował się polityką i nie miał ambicji do zdobywania urzędów świeckich. W latach 1632-1648 poświęcał czas głównie pracy administracyjnej, sprawom majątkowym i gromadzeniu beneficjów kościelnych. W 1640 r. został biskupem ordynariuszem płockim. Po uzyskaniu pełnoletności nie zdecydował się nigdy na przyjęcie święceń kapłańskich i sprawy duszpasterskie przekazał w diecezji wrocławskiej swoim sufraganom spośród, których najważniejszą rolę odgrywali biskup Jan Baltazar Liesch von Hornau oraz archidiakon Piotr Gebauer[2]. Podobnie postąpił z diecezją płocką gdzie zastępowali go w posłudze duchownej biskupi Stanisław Starczewski i Wojciech Tolibowski.

Po śmierci Władysława IV Wazy w 1648 roku zgłosił swoją kandydaturę do tronu polskiego. Ogłosił program twardej polityki i zdecydowanych kroków w celu stłumienia powstania Chmielnickiego na Ukrainie. Uzyskał poparcie dwóch trzecich senatorów i większości biskupów. Za jego kandydaturą głosowała też szlachta ruska z Jeremim Wiśniowieckim na czele. Jego kandydaturze sprzeciwiła się natomiast szlachta wyznania ewangelickiego z Wielkiego Księstwa Litewskiego, która obawiała się zaostrzenia polityki kontrreformacji. Na czele opozycji wobec Karola Ferdynanda Wazy stanęli Janusz i Bogusław Radziwiłłowie, którzy zagrozili nawet zerwaniem unii polsko-litewskiej. Ostatecznie o kandydaturze Karola Ferdynanda Wazy zadecydowały listy Bohdana Chmielnickiego, który uzależniał zakończenie buntu Kozaków na Zaporożu od wybrania na króla Jana Kazimierza Wazy.

Po przegranej elekcji Karol Ferdynand Waza otrzymał po Władysławie IV Wazie księstwo opolsko-raciborskie. Wycofał się z życia publicznego. Osiadł w dobrach biskupów płockich na Mazowszu. Swoją główną rezydencją uczynił zamek w Broku. W 1651 roku przejął opiekę nad osieroconym i pozbawionym majątków na Ukrainie, Michałem Korybutem Wiśniowieckim. Sfinansował jego podróże zagraniczne i zapewnił gruntowne wykształcenie.

Karol Ferdynand Waza zmarł 9 maja 1655 roku w dworze biskupim w Wyszkowie. Pochowany został w kościele jezuitów w Warszawie.

Karol Ferdynand Waza pozostawił po sobie ogromny majątek. Większa jego część została wydana później na różnego rodzaju fundacje kościelne. Resztę otrzymał Jan II Kazimierz Waza. Pieniądze i dobra ziemskie odziedziczone po bracie pozwoliły królowi polskiemu sfinansować zaciąg wojska podczas potopu szwedzkiego, a księstwa śląskie dały mu schronienie gdy musiał opuścić Rzeczpospolitą w 1655 roku.

Pamięć o Karolu Ferdynandzie Wazie upamiętnia ufundowany przez Jana II Kazimierza Wazę marmurowy Obelisk Wazów przy ul. 3 maja w Wyszkowie, którego autorem był rzeźbiarz Jan Baptysta Gisleni.

Przypisy

  1. ↑ Bishop Karl Ferdinand Prinz von Vasa (Wasa) (ang.). catholic-hierarchy.org. [dost%C4%99p 2010-05-14].

2. ↑ Józef Pater: Z dziejów archidiecezji wrocławskiej (pol.). archidiecezja.wroc.pl. [dost%C4%99p 2010-05-11].
Bibliografia [edytuj]

   * Marcin Spórna, Piotr Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. Kraków: Zielona Sowa, 2004. ISBN 83-7389-189-7. 

Poprzednik

Karol Habsburg BishopCoA PioM.svg Biskup wrocławski

1625 - 1655 BishopCoA PioM.svg Następca

Leopold Wilhelm Habsburg

Poprzednik

Karol Habsburg POL księstwo nyskie COA.svg Książę nyski

1625-1655 POL księstwo nyskie COA.svg Następca

Leopold Wilhelm Habsburg

Poprzednik

Stanisław Łubieński BishopCoA PioM.svg Biskup płocki

1640-1655 BishopCoA PioM.svg Następca

Jan Gembicki

Poprzednik

Władysław Waza Śląskie herb.svg Książę opolsko-raciborski

1648-1655 Śląskie herb.svg Następca

Jan Kazimierz Waza

Tę stronę ostatnio zmodyfikowano 11:05, 27 lip 2010.