Marinus van der Lubbe

LUBBE, Marinus van der (roepnaam: Rinus), brandstichter van het Rijksdaggebouw in Berlijn in 1933, is geboren te Leiden op 13 januari 1909 en onthoofd te Leipzig op 10 januari 1934. Hij was de zoon van Franciscus Cornelis van der Lubbe, marskramer, en Petronella van Haandel, dienstmeisje. Van der Lubbes moeder, een rooms-katholieke Brabantse boerendochter, was eerder getrouwd geweest met de koloniale officier Van Peuthe, met wie zij vier kinderen kreeg. Door haar overgang naar het gereformeerde geloof brak de familie met haar. Na van haar eerste man gescheiden te zijn hertrouwde zij in 1904 met een 41-jarige marskramer, met wie zij nog eens drie kinderen kreeg van wie Rinus de jongste was. De steeds slechter wordende verhouding tussen zijn ouders vergalde zijn kinderjaren. Ten slotte liet zijn vader, die toch al veel van huis was en aan de drank raakte, het gezin in de steek. Zijn lichamelijk zwakke en sterk astmatische moeder verhuisde naar Den Bosch. Zij dreef overdag een klein winkeltje en zwoegde 's avonds tevergeefs om haar huis en vele kinderen er netjes te doen uitzien. Rinus was meest op zichzelf aangewezen en verbleef zelfs enige weken in een tehuis voor verwaarloosde kinderen. Toen hij twaalf jaar was, stierf zijn moeder. Zijn halfzusje Annie in Leiden, die zelf met drie kleine kinderen zat en het niet breed had, nam hem bij zich in huis. Vooreerst ging hij nog naar school en leerde daar met graagte en met redelijk goede resultaten. Moeilijkheden of wanordelijkheden schijnt hij niet veroorzaakt te hebben. Ook ging hij, overeenkomstig de protestantse geloofsovertuiging in het ouderlijk huis, op zondag trouw naar de kerk. Zijn zwager liet hem met dertien jaar het metselaarsvak leren, overdag bij een baas, 's avonds op een ambachtsschool. Zijn medearbeiders waren vooral geïmponeerd door zijn buitengewone lichaamskracht en noemden hem Dempsey, naar het toenmalige boksidool. Toen hij zestien jaar was, kreeg Van der Lubbe kalk in zijn ogen en verloor een deel van zijn gezichtsvermogen. Hij was niet langer in staat zijn beroep uit te oefenen en ontving een invaliditeitsuitkering. Voor deze jonge arbeider, die zo sterk lichamelijk leefde, betekende dit een ramp.

Tijdens het werk in de bouw werd Van der Lubbes politieke interesse gewekt. Met zestien jaar sloot hij zich aan bij de Communistische Jeugdbond (CJB). Zijn gedwongen nietsdoen tijdens zijn ziekte stimuleerde het nadenken over de maatschappij. Hij leende geregeld boeken uit de Openbare Leeszaal. Gezien zijn lage uitkering moest hij bijverdienen. Afwisselend was hij hulpkelner, sjouwer, veerman en slagersjongen. Door zijn communistische overtuiging raakte hij in conflict met zijn christelijke zwager en moest het huis uit. Piet van Albada, een student, verleende hem onderdak. Vrouw Van Zijp, bij wie deze inwoonde, ontfermde zich over Van der Lubbe. In de acties van de CJB onderscheidde Van der Lubbe zich door durf, lichaamskracht en debatvaardigheid. Vooral in de werklozendemonstraties weerde hij zich en kwam op hardhandige wijze met de politie in aanraking. Begin jaren dertig maakte zich een grote onrust van hem meester. Het lukte hem steeds minder zich te voegen. Enige malen bedankte hij voor de CJB en meldde zich vervolgens weer aan als lid. Steeds omvangrijker trektochten maakte hij door Europa. Hij droomde ervan de prijs van f 5000,- te verdienen die het weekblad Het Leven uitgeloofd had voor degene die het Kanaal zou overzwemmen, maar het weer bleef aanhoudend te slecht. In 1931 wilde hij met een vriend een reis naar de Sovjet-Unie maken en het geld daarvoor verdienen door ansichtkaarten te verkopen waar zij samen opstonden met een passend onderschrift. Dit mocht niet van de Communistische Partij in Nederland (CPN), waarbij hij zich had aangesloten, en daar hij het plan niet opgaf, leidde dit tot zijn royement op 15 april uit de CPN en even later ook uit de CJB. Door Piet van Albada kwam Van der Lubbe steeds nauwer in contact met het radencommunisme, dat de nadruk legde op het zelfdoen van de arbeiders en niets wilde weten van politieke partijen en vakbonden. In deze jaren van massawerkloosheid, die vooral de jonge generatie trof, ontwikkelde zich een inter-Europese tippelbroederschap. Slapend in nachtasiels voor onbehuisden of bij boeren in een schuur, lange afstanden te voet afleggend of meerijdend met vrachtwagens, muziekmakend, kleine karweitjes verrichtend of vervallend tot bedelarij en kleine diefstallen, trokken de meest ondernemende jonge werklozen door Europa. Bij hen voelde Van der Lubbe zich thuis. Hij deed echter alles om niet te verpauperen. Hij zag kans van zijn uitkering rond te komen en verviel niet tot bedelen. Van alcohol moest hij niets weten. Een tijdlang hield hij een dagboek bij. Zijn plan het Kanaal over te zwemmen had hij intussen niet opgegeven. Hij keerde daarvoor in 1932 naar Leiden terug. Wegens het ingooien van ruiten bij Maatschappelijk Hulpbetoon, waarmee hij een conflict had, zat hij van 12 juli tot 2 oktober 1932 een straf uit in de gevangenis te Scheveningen. Daarna zette hij zijn eenmansoorlog met Maatschappelijk Hulpbetoon voort. Hij ging in hongerstaking en moest uiterst verzwakt in een ziekenhuis opgenomen worden.

In januari 1933, toen in Duitsland Hitler aan de macht kwam, lag Van der Lubbe opnieuw in het ziekenhuis, ditmaal om voor zijn ogen behandeld te worden. In deze gespannen situatie van rechtse terreur en linkse dadenloosheid trok Van der Lubbe, zodra hij hiertoe in staat was, naar Berlijn waar hij op 18 februari arriveerde. Overal constateerde hij doffe gelatenheid. In hem groeide de overtuiging dat hij de arbeiders door een opzienbarende terreurdaad wakker moest schudden. Na eerst vergeefs geprobeerd te hebben een gebouw van het door hem verafschuwde Maatschappelijk Hulpbetoon en nog twee andere officiële gebouwen in brand te steken, viel zijn oog op het Rijksdaggebouw. Van der Lubbe trapte in de avond van 27 februari een ruit in, wrong zich naar binnen en om even over negenen stond het gebouw in lichtelaaie. Hij werd ter plekke gearresteerd. Hitler verklaarde dat God hiermee het teken gaf om de communisten met ijzeren vuist te vernietigen. Een golf van staatsterreur rolde over Duitsland en duizenden communisten, sociaal-democraten en andere tegenstanders van het nationaal-socialisme werden gearresteerd. De brand was niet het sein tot de opstand van de arbeidersklasse maar een middel dat Hitler vaardig hanteerde om zijn macht verder te consolideren. Een groot openbaar proces moest aantonen dat de communisten verantwoordelijk waren voor de brandstichting. Samen met Van der Lubbe stonden Georgi Dimitrof, een Bulgaarse communist, twee landgenoten, die zich eveneens illegaal in Berlijn bevonden, en een Duitser terecht. De Komintern ging tot de tegenaanval over en wees de nationaal-socialisten zelf als de brandstichters aan. Van der Lubbe zou daarbij een werktuig in hun handen geweest zijn. In een 1933 in Parijs uitgegevenBruinboek werd Van der Lubbe voorgesteld als een praalhans, geestelijk zwakbegaafd en homoseksueel. Tegenover deze op grote schaal verbreide communistische laster stond het door politieke vrienden van Van der Lubbe uitgegeven Roodboek, waarin onder meer het genoemde dagboek en brieven stonden afgedrukt. Maar dit bereikte slechts een kleine kring. Niettemin is dit een 'document humain', dat een overtuigend bewijs vormde van de integriteit van Van der Lubbe als hoogstaand mens en hartelijk kameraad. Het proces, dat in Leipzig op 21 september 1933 begon en tot 23 december duurde, eindigde met de terdoodveroordeling van Van der Lubbe en de vrijspraak van de andere verdachten. Tijdens het proces verviel Van der Lubbe in halsstarrig zwijgen. De eenzame opsluiting, voor het grootste deel geboeid, en de onophoudelijke verhoren zullen hem gesloopt hebben. Erger voor hem was dat zijn daad een averechts effect had. Communisten en nationaal-socialisten gaven elkaar over en weer de schuld. Waarom wilde niemand geloven dat hij het alleen gedaan had? Het doodvonnis betekende een grote rechtsverkrachting, want op brandstichting stond maximaal vijftien jaar gevangenisstraf, maar de noodverordening van 28 februari werd op hem van toepassing verklaard zodat zijn daad als hoogverraad gold. Gratieverzoeken werden afgewezen en 10 januari 1934 viel het hoofd van Rinus van der Lubbe onder de valbijl.

[http://socialhistory.org/bwsa/biografie/lubbe]

In English:

Lubbe, Marinus van der (call sign: Rinus), arsonist of the Reichstag in Berlin in 1933, was born in Leiden on January 13, 1909 and beheaded in Leipzig on January 10, 1934. He was the son of Franciscus Cornelis van der Lubbe, peddler, and Petronella van Haandel, maid. Van der Lubbe mother, a Roman Catholic Brabant peasant, had been married before the colonial officer from Peuthe, with whom she had four children. Through its transition to the reformed faith the family broke up with her. After being separated from her first husband, she remarried in 1904 with a 41-year-old peddler, with whom she once had three children whose Rinus was the youngest. The deteriorating relationship between his parents spoiled his childhood. Finally, his father, who was already a lot of home and became an alcoholic, the family down. Are physically weak and strong asthmatic mother moved to Den Bosch. She ran a small shop by day and toiled evening vain for her house and many children do look neat. Rinus was most appropriate in itself, and even spent a few weeks in a home for abandoned children. When he was twelve years old, his mother died. His half sister Annie in Leiden, who was sitting with three small children and it was not wide, took him into his house. First he went to school and learned it eagerly and with fairly good results. Difficulties or disorder, he seems to have. Not caused He also went under the Protestant belief in the family home on Sunday to church. His brother left him thirteen years learning metselaarsvak daytime with a boss, evening at a trade school. His co-workers were particularly impressed by his extraordinary physical strength and Dempsey called him to the former boxing idol. When he was sixteen, Van der Lubbe got lime in his eyes and lost part of his eyesight. He was no longer able to exercise his profession and received a disability. For these young worker who lived so strong physically, this meant a disaster.

During the construction work, Van der Lubbe was aroused political interest. Sixteen he joined the Young Communist League (CJB). Are forced to do during his illness stimulated thinking about society. He borrowed books from the Public Reading Room regularly. Given its low pay, he had to earn. He was alternately busboy, porter, boatman and butcher's boy. Through his communist beliefs, he came into conflict with his Christian brother and had the house. Piet van Albada, a student, gave him shelter. Woman Zijp, in whom it was living, took pity on Van der Lubbe. The actions of the CJB Van der Lubbe was distinguished by courage, physical strength and skill debate. Especially in the unemployed demonstrations, he defended himself and was cruelly into contact with the police. Early thirties has made ​​a big concern of his master. He managed less to join. He thanked several times for CJB and then reported back on as a member. Increasingly costly treks he made ​​through Europe. He dreamed of the price of f 5000, - to earn the weekly magazine Life had offered for those who would swim across the English Channel, but the weather was consistently bad. In 1931, he was with a friend to make a trip to the Soviet Union and the money for that money by selling what they got together with an appropriate caption. Postcards This was not the Communist Party in the Netherlands (CPN), which he had joined and he did not give up the plan, which led to his expulsion from the CPN on April 15 and later also from the CJB. Piet van Albada Van der Lubbe was ever more closely in contact with the council communism, its emphasis wanted to know of political parties and trade unions. Itself on doing the workers and nothing In these years of mass unemployment, which particularly struck the young generation, developed an inter-European streetwalkers brotherhood. Sleeping in night shelters for Homeless or at farmers in a barn, long distances on foot discard hosting or traveling concomitantly with trucks, making music, performing small chores or maturing into begging and petty theft, attracted the most enterprising young unemployed across Europe. Van der Lubbe them feel at home. However, he did everything not to impoverish. He saw his chance of benefit to come around and fell not to beg. Alcohol he had nothing to know. For a time he kept a diary. His plan to swim across the English Channel in the meantime he had not given up. He returned to Leiden in 1932 before return. Because smashing windows in welfare work, which he had a conflict, he was from July 12 to October 2, 1932 a sentence in prison in Scheveningen. Then he continued his one-man war welfare work continues. He went on a hunger strike and had to be extremely weakened hospitalized.

In January 1933, when Hitler came to power in Germany, Van der Lubbe was again hospitalized, this time to be treated. Before his eyes In this tense situation of right-wing and left-wing terrorist inertia Van der Lubbe, withdrew as soon as he was able to do so, to Berlin, where he arrived on 18 February. Everywhere he found dull resignation. In him, the conviction grew that he was shaking. Workers awakened by a startling act of terrorism After first unsuccessfully tried to have a building of the detested by his welfare work and still stabbing, two other official buildings on fire, his eye fell on the Reichstag building. Van der Lubbe kicked in the evening of February 27 in a diamond, squeezed in and a little after nine o'clock, the building ablaze. He was arrested on the spot. Hitler declared that God gave this sign to destroy. Communists with an iron fist A wave of state terror rolled over Germany and thousands of Communists, Social Democrats and other opponents of National Socialism were arrested. The fire was not the signal for the revolt of the working class, but a means that Hitler wielded decisively to consolidate his power. Further A large public trial was to show that the Communists were responsible for the arson. Along with Van der Lubbe Georgi Dimitrof, a Bulgarian communist, two compatriots, who were also illegal in Berlin, and a German were justified. The Comintern was to counter attack and be the National Socialists themselves as the arsonists to. Van der Lubbe would include a tool in their hands have been. In a 1933published in ParisbookBrown Van der Lubbe was presented as a braggart, mentally retarded and gay. Against these widespread widely communist slander was thepublished by political friends of Van derLubbe, Red Bookwhich includes the said diary and letters were printed. But this only reached a small circle. Nevertheless, this is a human document, "which was a convincing proof of the integrity of Van der Lubbe as high human and affectionate companion. The process, which began in Leipzig on September 21, 1933 and lasted until December 23, ended with the death sentence Van der Lubbe and the acquittal of the other suspects. During the trial, Van der Lubbe fell into obstinate silence. Solitary confinement, shackled for the most part, and the incessant interrogations will have demolished him. Worse for him was that his action had the opposite effect. Communists and National Socialists gave each other over and over again to blame. Why anyone would believe that he had just done? The death sentence was a great injustice; for arson stood up to fifteen years in prison, but the emergency decree of 28 February was declared applicable to him so that his act was considered treason. Pardon requests were rejected and January 10, 1934 was the head of Rinus van der Lubbe under the guillotine.

english website: [http://joepwritesthehistoryofberlin.wordpress.com/2013/06/07/marinu...]

http://ww2gravestone.com/people/lubbe-marines-van-der/
https://www.erfgoedleiden.nl/nieuws/vondst-van-de-week/1447-vvdw-de...