prof. Petrus Burman

• Pieter Burman of Petrus Burmannus (Utrecht, 6 juli 1668 – Leiden 31 maart 1741), ook aangeduid als Pieter Burman I was een Nederlandse classicus, niet te verwarren met zijn gelijknamige neef, de jurist en eveneens taalkundige Pieter Burman Junior (1713-1778), die voor het onderscheid de toevoeging 'Secundus' heeft gekregen, maar ook wel wordt aangeduid als Pieter Burman de Jonge of Petrus Burmannus Junior.

Afkomst

• Pieter Burman berhoorde tot een familie van geleerden. Hij was de zoon van Frans Burman (1628-1679) en Maria Heidanus. Zijn vader was sinds 1662 hoogleraar theologie in Utrecht. Een van Pieters broers, die eveneens Frans heette (1671-1719), was ook hoogleraar theologie in Utrecht, in de jaren 1715-1719. Na het vroegtijdige overlijden van zijn broer en diens vrouw Elizabeth Thierens nam Pieter hun kinderen in huis. Onder hen waren de medicus en botanicus Johannes Burman (1707-1779), weer een Frans Burman (1708-1793), die net zoals zijn vader Frans en grootvader Frans hoogleraar theologie in Utrecht werd, en Pieter Burman Junior (1713-1778). Deze laatste trad in de voetsporen van zijn oom en werd hoogleraar klassieke talen te Franeker en Amsterdam en heeft na diens dood nog verschillende werken van hem uitgegeven.
• Pieter Burman Senior trouwde in 1691 met Eva Clotterbooke, met wie hij tien kinderen kreeg. Hun oudste zoon Frans Burman (1694-1764) was kolonel van de infanterie, en hun zoon Caspar Burman (1695-1755) was onder meer burgemeester van Utrecht en lid van de Staten-Generaal. Leven
• Op 13-jarige leeftijd ging hij in Utrecht klassieke talen studeren onder Johannes Georgius Graevius en Jakob Gronovius. Daarnaast deed hij zijn studie rechten. In Leiden volgde hij colleges in filosofie en Grieks. Na zijn terugkeer naar Utrecht in maart 1688 promoveerde hij als doctor in de rechten. Hij maakte daarna enkele reizen naar Duitsland, Zwitserland en Frankrijk (Parijs) om bibliotheken te bezoeken. In december 1691 werd hij incassant bij de bisschop van Utrecht. In 1696 werd hij in Utrecht tot hoogleraar welsprekendheid en geschiedenis benoemd. Al spoedig kreeg hij daar de leerstoel voor Grieks en politiek bij. In 1697 werd hij hoogleraar geschiedenis, Grieks en welsprekendheid in Leiden als opvolger van Jacob Perizonius en werd hij historicus van de Verenigde Provintien. In die tijd raakte hij bevriend met de Rotterdamse commies, verzamelaar van oudheden en uitgever van middeleeuwse teksten Cornelis van Alkemade, die voor hem een afschrift maakte van de Rijmkroniek van Klaas Kolijn. Hij was rector magnificus van de Rijksuniversiteit Utrecht in 1703. In 1711 ging hij de strijd aan met de theatervijandige Utrechtse clerus. In 1724 werd hij 9e bibliothecaris in Leiden. Na zijn overlijden op 31 maart 1741 hield Hermannus Oosterdyk Schacht op 26 april een lijkrede (Oratio funebris in obitum... Petri Burmanni...).

Werken

• Pieter Burman I heeft een groot aantal werken op zijn naam staan en nam volop deel aan de literaire discussies van zijn tijd. Burman was meer verzamelaar en bibliothecaris dan analytisch wetenschapper. Zijn werk richtte zich op tal van klassieke schrijvers: Phaedrus, Horatius, Valerius Flaccus, Petronius, Velleius Paterculus, Quintilianus, Justinus, Ovidius, Suetonius en Lucanus. In zijn uitgave van het Satyricon van Petronius verwierp hij de door François Nodot toegevoegde teksten als vervalsingen. Hij publiceerde ook een uitgave van de werken van George Buchanan en zette Graevius’ grote werk Antiquitatum et Historiarum Italiae voort. Hij schreef een verhandeling over De Vectigalibus Populi Romani (1694) en een handboek over Romeinse oudheden, getiteld Antiquitatum Romanarum Brevis Descriptio (1711). Zijn Sylloge epistolarum a viris illustribus scriptarum (1725) is van belang voor de geschiedenis van wetenschappers. Het aantal publicaties van Pieter Burman I is zo groot, dat ze in Saxe's Onomasticon vijf pagina’s beslaan. Postuum verschenen nog zijn gedichten en oraties. Ook is er nog een collegedictaat van hem bekend. Er is een portret van hem gegraveerd door H. van der My/Jak. Houbraken, met een onderschrift van Johan de Witt (1727).