Theunis Dirksz van Schalckwyck, SV/PROG

Theunis Dirks van Schalkwyk arrived in the Cape 13-04-1664 as "busskieter". He got his burgher rights shortly after arrival and in 1675 he achieved the sole rights to supply the Cape Market of fish.Between 1679 -97 he could also sell liquor. He also farmed with grapes(wine), livestock and was seen as one of the richest farmers in the Cape. He was member of the "Burgerraad", marriage court and Civil court...

In 1716, a farm, which formed part of Constantia, was bought from Theunis van Schalkwyk (died 1717), then by Jan Brommert, who at that stage was in charge of equipping VOC ships in Table Bay. Because this farm had the name Alphen, there is conjecture that both farms may have been named after ships. The same Jan Brommert was married to Theunis Dirksz van Schalkwijk's only daugther Anna - As Theunis DvS was a very wealthy man with several farms, Alphen was probably given to Anna as inheritance and not to her husband. Theunis also gave the farm "Slot van de Paarlberg" in Agter-Paarl (1712) to his son Dirk. Other farms that belonged to Theunis was, Blommesteijn (1714) (where Blommestein Bellville is today), Paarl Diamant (Portion 1 1693 and Portion 2 1713) (on Cape Town's side of Paarl Mountain). Perel Diamand 1704 (on Cape Town's side of Paarl Mountain), Drie Fonteine 1699.

----------------------------

Vrijboek 1681
Written by transcribed by Richard Ball and Corney Keller. Posted in Den Haag Lists of Freeburgers

https://www.eggsa.org/sarecords/index.php/muster-rolls/muster-rolls...

From the Inventory of the various reports sent from the Cape to the Dutch East India Company (VOC) administration for the year 1681 it would appear that various series of accounts were kept. The Vrijboek would appear to be an annual record of the monetary transactions between the freeburgers and the VOC.

The Journael en grootboeck van de vrijluijden for 1681, consists of several parts.

Firstly (folios 568r to 568v) a list of Freeburgers and the balance of their account with the Company as at 1st July 1681. Each Freeburger is preceded by a number which refers to the page of his entry in the Vrijboek.

Secondly (folios 569r to 573v) a month by month record of transactions.

Thirdly, (folios 574r to 575r) a similar listing to that in the first part above, this time with the balances on the last day of December 1681.

And fourthly the section entitled Vrijboek van 't Jaar 1681 (folios 575r to 606r), which is transcribed below.

The Vrijboek appears to record the final balance of each free settler's transactions with the Company for the year stated and the balance to be transferred to the new transaction book. Both amounts are invariably the same.

These accounts are recorded in the form of double page spreads, the settler's name and identification (place of birth, date and ship of arrival, occupation and, if appropriate, date released from the Company's service), the final balance for the year on the left hand page, the balance to be transferred to the new year on the right hand page. And usually three settler names to each double page spread.

The first double page spreads have been transcribed completely, personal detail plus the accounting records. Since these accounting records contain little of vital interest, for the transcript below, from folio 579v onwards this accounting information has been omitted so as to make clearer and more readable, the personal information.

double page spread 1, folios 576v and 577r.

(left hand page – credit)

Theunis Dircksen van Schalckwijck Timmerman
voor Bossr. ende Camer Amsterdam Ao. 1664 met
de Fluijt Nieupoort aangelant en Anno 1667 den
5 Julij vrij geworden

Right hand side (debit)

1675 Ulto. Xber sijn Jr: reeck: in d'afgeleijde vrijboecken [a:La C.] (refers to an entry in another book Lettera C:)
gesloten 't zaldo g'liquideert -

-----------------------------------

Second Marriage:

Written by transcribed by Richard Ball and Corney Keller.

https://www.eggsa.org/sarecords/index.php/church-registers/cape-tow...

(page 83 continued)

ao' 1682

Den 21 Januari
Theunis Dircksen van Schalckwyck, weduwenaer, vryborger en Geertrui Jans van
Buiren, weduwe van Cornelis

6 June 1684:

From:

Cape Town Members 1665-1695
Written by Corney Keller. Posted in Cape Town Memberships 1665-1832

https://www.eggsa.org/sarecords/index.php/church-registers/cape-tow...

Page 69

Theunis Dircks van Schalckwyck, vryburger

Ek wil graag verder uitbrei op die spelling en noemwyse/vernoemwyse van ons voorgeslagte. Die van Schalkwyk stamvader - Theunis Dirksz van Schalkwijk (sy eie spelling met sy handtekening) het duidelik na homself as die seun van Dirk verwys. Vandaar die Dirk'sz (Dirk's Zoon-otw Dirk se seun). So het ook sy pa - Dirk Thonisz (Theunis'sz ?) van Schalkwijk vir ons aangetoon dat hy die seun van Thonis of Theunis, was.

Inventories of the Orphan Chamber Cape Town Archives Repository, South Africa Reference no.: MOOC8/3.41 Testator(s): Theunis Dirksz: van Schalkwijk 21 Maart 1717 A: Cranendonk Staat en inventaris der goederen en effecten naargelaten en met er dood ontruijmt bij wijlen den oud burger raad Theunis Dirksz: van Schalkwijk ten voordeelen van den E: Jan Brommert als in huwelijk hebbende Anna van Schalkwijk ter eenre, ende vier minderjarige kinderen van wijlen Dirk van Schalkwijk ter andere zijde, de welke na de verdeelingh in 't gemeen zijn gebleeven omme bij publicque vendutie ten voordeele van alle de erfgenamen verkogt te werden

Verwysing:

1. Cor Pama Die Groot Afrikaanse Naamboek van Suid Afrika.

2. Geslagregister van Vroeë Kaapse families - C C de Villiers.

3. Navorsing Hugenote sentrum Kaap Suid Afrika.

4. Eie boedel - KAB

DewijleTeunis Dircxs van Schalckwijck voor bossr. a 11 gl. met 'et fluijtschip Nieupoort ao. 1664, alhier aengelant, ende zedert die tijt aen 't timmeren gestelt is, waer van oock goede preuve doorgaens gegeven heeft, Soo wort denselve op sijn versouck ende bequaemheijt tot timmerman geconfirmeert, ende een beloninge van veerthien guldens ijdermaent toegeleijt, heden de gagie aenvanck nemende, en sall daer voor sijnverbonden tijt in dat werck alhier continueren

Details of voyage 1008.2 from Texel to Batavia Number 1008.2 Name of ship NIEUWPOORT Master Tonnage 400 Type of ship fluit Built Yard Chamber Amsterdam Date of departure 08-12-1663 Place of departure Texel Arrival at Cape 13-04-1664 Departure from Cape 21-04-1664 Date of arrival at destination 06-07-1664 Place of arrival Batavia Particulars Laid up and sold on 30-10-1674. Next homeward voyage

=====================================================================================================================

Theunis Dirks van Schalkwyk word op twee plekke in die Hugenote van Suid Afrika 1688 - 1988 genoem.

Eerstens by die plaasname p120 - Daar is 'n aantal plase met name van groter Franse Stede: Orange - genoem na 'n stad Suid-Oos van Frankryk, eienaar Theunis Dirkz van Schalkwyk, lê by die Paarl."

Tweedens: p 172 - Hugenote, Ligging en eienaars. - Orange - Paarl, Eienaar: eerste Theunis Dikzn van Schalkwyk en in 1714 Estienne Niel: Toegeken in 1707 of 1703 aan Matthys Andries de Beer. (OSF II, 64)

=====================================================================

Hieruit maak ek die volgende afleiding:

Ons almal besef dat daar verskillende vanne vir die van Schalkwyk tak in RSA is. Ek dink ons is al redelik seker dat die D voorkom, maar die korrekte spelling is nog nie deur my vasgestel nie.

In 1991 het ek eers besef dat RE van Schalkwyk eintlik RED v Schalkwyk is. Eers toe my skoonma, Ray D v Schalkwyk met navorsing begin het, het ons tot die gevolgtrekking gekom dat die van eintlik Dikse van Schalkwyk is. (Navorsing deur E van Rensburg. TAB Argief.)

Nou het ons al die spelling, Dirks, Dirksz en Dirk van Schalkwyk teëgekom.

Die foute word toegeskryf aan twee faktore:

1. Die Nederlanders wat in die tye van die VOIC nie3 altyd die korrekte vanne (soms ook name) kon spel nie.

2. Later die Engelse beamptes in diens van die RSA regering.

Ek dink ons kan volstaan met die feit dat ons van eintlik Dirks(Dirkze) van Schalkwyk behoort te wees.

-Judi Meyer Jan 2009-

In Europa word die van as van Schalkwijk of net Schalkwijk gespel in die jare voor die stamvader vanaf Europa oorgekom het.

--Judi Meyer(Marais)

Ander maniere waarop ons voorgeslagte hul herkoms aangetoon het was met - Dirkzn of selfs Dirk(s)zoon. Vandaar dan ook voorvoegsels tot vanne soos Janse (Jansz) Jansen (Jan(s)zn of Jan(s)zoon. Ook Pieterse (Pietersz of Pietersen en Pieterzen (Pieter(s)zn/Pieter(s)zoon.

Indien ons na van die Dooprekords kyk sal ons sien dat in baie (meeste gevalle voor die 1800's) is daar gemeld wie die Pa (van Dopeling) se Pa, was. Die inskrywing sou iets soos volg lees:

Dirk - gebore op den "datum" ten "pleknaam" - Gedoop op den "datum".
Zn/Zoon van Theunis van Schalkwijk - Dirksz (seun van Dirk) en "Moeder se naam en van" Pietersd (dogter van Pieter)

Sover ek kon vasstel was dit net sekere lyne van die derde geslag en later wat die Dirks/Dirkse/Dirkz/Dirkze/Dirkzen/Dirkschen (laasgenoemde my oupa Theunis Dirkschen van Schalkwijk (b2c1d9e1f6g2h1i1 ) gebruik het. Theunis Gabriel Dirkze van Schalkwijk (b2c1d9e1f6) het na Voorsorg (Goudini) getrek en sy nageslag (waaronder my Oupa en Judi se Skoonma) het feitlik sonder uitsondering die voorvoegsel, in een of ander vorm, tot die van gebruik.

Wynand André du Plessis

=====================================================================================================================

Theunis Dirkse van SCHALKWYK, * circa 1645, † 1717. Theunis Dirksz van
Schalkwijk kom in die Kaap in 1664 aan boord van die "Nieuwpoort" en dien die VOC as timmerman. Vanaf 1668 word hy 'n "vrije houtkapper". Later het hy ook vis gevang, drank verkoop, bier gebrou en op sy eerste plaas, "Paarl Diamant" en later ook op "Klipheuvel" en "Doodekraal", een van die suksesvolste boere sy tyd geword. Hierbenewens het hy gedien as offisier in die Burgermag, as Burgerraad, in die Huwelikshof en Hof van Klein Sake. x 14.06.1669 Kaapstad Jacomyntje HARMENS, * voor 1650 Philippine Zeeland, † voor 1682. Sy kom op 18 Mei 1669 in die Kaap aan boord van die skip "Alphen" as diensmeisie van die onderkoopman Cauwenberg. xx 25.01.1682 Kaapstad Geertruy JANSZ (wed. Cornelis Adriaanz), van Buren. xxx 25.09.1689 Kaapstad Gysberta Adriana van BREUGHEL (wed. Cornelis Stek van Reenen), * 1670, vanaf Wijk bij Duurstede, d.v. NN en Adriana KEMP. Uit die eerste huwelik: 1. Dirck van SCHALKWYK. 2. Dirk van SCHALKWYK. x OLIVIER. 3. Anna van SCHALKWYK. x BROMMERT.

GEDCOM Note

Theunis Dirkse VAN SCHALKWYK, * ca. 1645, + 1717. Hy het omstreeks 1665 in diens van die VOC na die Kaap gekom as "busschieter", d.w.s. soldaat. Hy trou op 14 Junie 1669 met Jacomijntje HERMANS (Hermensz?) van Philippine in Nederland, 'n diensmeisie vanaf 'n skip wat by die Kaap aandoen. 'n Doopinskrywing in die Kaapse doopregister lui:"Een soontje van Theunis Schalqwyck ende Jacomijntje sijn huisvrouw wiert genaamt Dirck 15 May 1672" Hy is waarskynlik klein dood. Hulle het daarna nog 'n seun en 'n dogter. Vanaf 1668 tot 1707 tree Theunis D op as privaat houtkapper. Intussen het hy baie ander ondernemings: Hy vang vis, o.a. naby die teenswoordige Gordonsbaai, en kry in 1675 die alleenreg om dit in die Kaap te lewer. Hy kry ook in 1694 'n vergunning om bier te brou en te verkoop -- later ook sterk drank. In 1695 en weer in 1706 kry hy die reg om moutbier te brou maar nie een van hierdie twee pogings was blykbaar suksesvol nie. Soos die meeste van sy tydgenote, bots hy ook met die gereg oor sluikhandel en wel in 1685.Sy naam verskyn in die opgaafrol van Stellenbosch vir 1692, sonder vrou (oorlede omstreeks 1679) maar met een seun en een dogter. Hy woon toe reeds 7 jaar op dieselfde plek en besit 16 volwasse slawe en hul 5 kinders, verder 13 vuurwapens, 1700 skape, 4 perde, 10 varke en 180 beeste. Hy het 8000 wynstokke op sy plaas en het 260 mud graan geoes. Hy was toe die tweede grootste graanboer en een van die welvarendste boere aan die Kaap. Dat daar in sy nageslag ook knap boere was, en nog is, is dus vanselfsprekend. Hy het toe waarskynlik op Paarl Diamant by Paarlberg, wat op 20 Junie 1693 aan hom toegeken is, geboer tot 1706. Twee jaar later was hy nog welvarender met 200 beeste, 2700 skape en 16000 wingerdstokke. Daar is later nog plase aan hom toegeken; De Drie Fonteinen by Paarlberg (wat nooit aan hom oorgedra ia nie en later in ander plase ingelyf is), Orangen of Oranjerie aan die Paardeberg op 1 Januarie 1707, Alphen by Constantia op 13 Oktober 1714 en Blommesteijn (nou Kenridge, Durbanville) op 17 Oktober 1714. Hy het ook Leeuwenjagt aan die Paarlberg kortstondig besit. Met sy dood het hy die plase Klipheuvel en Doodekraal besit. Hy was offisier in die Burgermag in 1687, dien in die Burgerraad 1696-7, in die Huwelikshof tussen 1696 en 1705 en Hof vir Klein Sake 1699-1700. Ná Jacomijntje se dood was Theunis Dirkz nog twee maal getroud: op 25 Januarie 1682 met Geertruy JANSZ van Buiren (weduwee van Cornelis Adriaanz nan der Nes/van den Es van Amsterdam) en op 25 September 1689 met Gysberta Adriana VAN BREUGEL (weduwee van Cornelis Stek van Rhenen). Hy sterf in 1717 en laat 'n seun Dirk en dogter Anna (getroud in 1712 met Jan Brommert) agter. X (1) 14-06-1669 Kaapstad Jacomyntje HERMANS, * <1650, + <1682.X (2) 25-01-1682 Kaapstad Geertruy JANSZ [341]. Voorh. getr. Cornelis Adriaansz van der NES. Heese manuskrip.X (3) 25-09-1689 Kaapstad Gysberta Adriana van BREUGHEL, * 1670, d.v. Adriana KEMP. Voorh. getr. Cornelis STEK. Heese. Uit die eerste verhouding:1. Dirk van SCHALKWYK, ~ 15-05-1672 Kaapstad, + jonk.2. Dirk van SCHALKWYK, ~ 10-10-1677 Kaapstad.3. Anna van SCHALKWYK, ~ 15-10-1679 Kaapstad.X. Dirk van SCHALKWYK, ~ 10-10-1677 Kaapstad, + >1708, s.v. Theunis Dirkse van SCHALKWYK en Jacomyntje HERMANS. Sy doopinskrywing lui: "Ao 1677 Den 10 octor Naam DirckOuders Teunis Dirkz van Schalckwijck en Jacomijntio HermansGetuigen Tobias Marquardt en Catharina van den Bergh". Hy trou met "Maritie" Olivier.'n Plaas Waterpoel by Paarlberg is op 19 Augustus 1692 aan Dirk van Schalkwyk toegeken. Was hy dalk al 'n paar jaar oud toe hy in 1677 gedoop is? In 1709 verkoop hy die plaas Rhebokskloof, 'n deel van Waterpoel aan Jacques Malan en Claas Meijboom koop Slot van Paardeberg ná sy dood. Hy was 'n minder welvarende boer as sy pa; by sy dood besit hy 205 beeste, 1617 skape en 5000 wingerdstokke. Hy is oorlede in 1713, ná sy vrou, en laat vier minderjarige weeskinders agter, Theunis, Ockert (wat heet na sy oupa Olivier) Gerrit en Gysbert. X Maria OLIVIER [287], d.v. Ockert Corneliszoon OLIVIER en Aletta VERWEY.Uit hierdie verhouding:1. Theunis van SCHALKWYK, ~ 04-04-1705 Drakenstein .2. Ockert van SCHALKWYK, ~ 14-11-1706 Drakenstein, + >1755.X. Voorh. getr.3. Gerrit van SCHALKWYK, ~ 02-09-1708 Stellenbosch.X.4. Gysbert van SCHALKWYK, ~ 23-11-1710 Kaapstad, + na 1717.5. Jacomina van SCHALKWYK, ~ 23-04-1713, + voor 1717. Theunis van SCHALKWYK, ~ 04-04-1705 Drakenstein, s.v. Dirk van SCHALKWYK (kyk 286) en Maria OLIVIER (Maritie). Hy was getroud met Maria Slabbert en het drie seuns met nageslag gehad: Dirk, Gerrit Dirkse en Gysbertus. Ockert (moontlik sy 28-jarige seun) gaan in 1774 met veldkommandant Nicolaas van der Merwe op 'n ekspedisie teen die Boesmans. Op 13 September word hy naby Doolhoffs Rivier in sy linkerdy getref deur 'n gifpyl, waarvan 'n deel afbreek in die diep wond. Op die 21ste sterf hy en word begrawe op Koekemoer se plaas.Hy besit weiregte op Gansekraal vanaf 1730 tot 1743.Theunis was volgens die opgaafrolle ook 'n redelik suksesvolle boer, soos sy pa.X 03-12-1730 Maria SLABBERT , d.v. Jasper SLABBERT en Johanna MYBURGH Saamgestel deur:Ockert Malan