1st wife of Gedymin. Princess, Gvidona / Wida / Vinda / Vida, Princess of Kurland. Father is Widmund. (informations from genealogy Gediminas- Galitzine).

Jewna (biał. Еўна, lit. Jaunė, literackie młoda niewiasta; ur. ok. 1280, zm. ok. 1344) − córka księcia połockiego Iwana, żona wielkiego księcia litewskiego Giedymina, babka Władysława Jagiełły.

Zachowało się tylko jedno źródło pisane poświadczające jej istnienie, mianowicie Kronika Bychowca. Jest to dokument późny, a historycy poddają w wątpliwość informacje dotyczące żony Giedymina w nim zawarte. Tym niemniej liczne opracowania historyczne wciąż wymieniają ją jako babkę Władysława Jagiełły.

Źródła podają różną liczbę żon Giedymina. Kronika Bychowca wymienia trzy z imienia: Widę z Kurlandii, Olgę ze Smoleńska oraz Jewnę[1]. Niektórzy współcześni badacze uważają, iż Giedymin miał dwie żony, jedną, pochodzącą z pogańskiej rodziny szlacheckiej, i drugą, Jewnę, wyznającą prawosławie. S. C. Rowell twierdzi, iż Giedymin posiadał tylko jedną żonę pochodzenia pogańskiego. Ślub z ruską lub polską księżniczką zostałby odnotowany w ówczesnych źródłach[2].

Według Kroniki Bychowca po śmierci Jewny bracia Olgierd i Kiejstut zaczęli nastawać na Jawnutę, którego Giedymin wyznaczył na następcę. Fakt ten jest interpretowany jako świadectwo słabości Jawnuty i wspieraniu go przez matkę. Jeśli przypuszczenia te są trafne, świadczyłoby to o roli, jaką w pogańskiej Litwie odgrywała księżna matka[3].

Prawosławna tradycja przypisuje Jewnie fundację monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Jewiach[4]. Zobacz też

   Bona Sforza

Przypisy

   ↑ Ivinskis, Zenonas (1953–1966). "Jaunė". Lietuvių enciklopedija. IX. Boston, Massachusetts: Lietuvių enciklopedijos leidykla. str. 335.

   ↑ Rowell, S.C. (1994). Lithuania Ascending: A Pagan Empire Within East-Central Europe, 1295-1345. Cambridge Studies in Medieval Life and Thought: Fourth Series. Cambridge University Press. str. 88. ISBN 978-0-521-45011-9

   ↑ Rowell, S.C. Lithuania Ascending, str. 282

   ↑ Szlewis G.: Prawosławnyje chramy Litwy. Swiato-Duchow Monastyr, 2006, s. 111-112. ISBN 9986559626.

http://en.wikipedia.org/wiki/Jewna

Винде, Виндимунде