August Radwan Radwan

https://napoleon.org.pl/index.php/biografie/polacy-cesarza/357-radw...
Autor:
Adam Paczuski
Fragment poniżej:
Jednak laury i awans przyniosła Radwanowi dopiero wojna z Austrią w 1809 r. Radwan odznaczył się 18 kwietnia 1809 r. pod miejscowością Wygoda, gdzie 80-osobowy oddział, złożony z trzecich batalionów 1 p.p. i 2 p.p. oraz kilkudziesięciu szaserów z 5 p.s.k., dokonał udanego rozpoznania sił austriackich. Polski zwiad nie dał się wciągnąć w zastawioną na niego przez Austriaków zasadzkę i odrzucił silniejszego nieprzyjaciela, który utracił około 40 zabitych i rannych. Wyprawa ta miała ważne znaczenie dla dalszych losów kampanii, gdyż udowodniła brak większych sił wroga od strony granicy galicyjskiej. Za dzielną postawę pod Wygodą Radwan został 1 stycznia 1810 r. odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. Po raz drugi Radwan odnotowany został podczas tej wojny pod Jankowicami, gdzie 11 czerwca doszło do walki oddziałów gen. Zajączka z silniejszym liczebnie korpusem gen. Mondeta (bitwa pod Jedlińskiem). Pomimo dzielnej postawy polskie oddziały poniosły w tym starciu porażkę.
Po zakończeniu wojny, 17 lipca 1809 r. Radwan otrzymał awans do stopnia kapitana wraz z przeniesieniem do formującego się w Zamościu 6 p.p. galicyjsko-francuskiej Stanisława Zamoyskiego (przyszły 17 p.p.). Wraz z pułkiem wyruszył na następną wojnę w 1812 r. Szybko jednak opuścił swą jednostkę, gdyż 13 lipca mianowany został szefem batalionu w 19 p.p. Konstantego Tyzenhauza. Pułk ten formował się dopiero z ochotników żmudzkich i do działań wojennych został włączony pod sam koniec tragicznej kampanii moskiewskiej. W grudniu 1812 r. pułk Radwana, nie wiedząc o ewakuacji Wilna, natknął się tam na ścigającą Francuzów armię rosyjską i musiał kilkakrotnie przebijać się do wycofującego się na północy, znad Dźwiny X korpusu MacDonalda. Pod Widzami, a następnie Tylżą stoczył ciężkie walki z napierającymi kozakami. W kolejnej próbie - pod Kłajpedą wyczerpani żołnierze 19 p.p. walcząc na silnym mrozie "do ostatniego naboju" ulegli w końcu przewadze wroga i poszli w rozsypkę. Pułk stracił wówczas około 70% żołnierzy i praktycznie przestał istnieć. Ranny w lewą nogę Radwan dostał się wówczas do rosyjskiej niewoli. Podobnie jak większość polskich oficerów został zwolniony w 1814 r.
2 lutego 1815 r. August Radwan został w stopniu majora wpisany na listę oficerów formującego się w Szczuczynie 1 pułku piechoty liniowej Królestwa Polskigo. Z regimentem tym był związany przez następne 15 lat. Kolejny awans nastąpił 24 grudnia 1815 r. gdy otrzymał szlify podpułkownika i dowództwo II batalionu. Kiedy na wiosnę 1820 r. dotychczasowy dowódca pułku - Ignacy Bolesta złożył dymisję po zatargu z Wielkim Księciem Konstantym, dowództwo 1 p.p. powierzono Radwanowi (9 kwietnia 1820 r.). 18 października tego samego roku Radwan został też awansowany do stopnia pułkownika. Podczas pobytu cara Mikołaja I w Warszawie został 8 lipca 1829 r. odznaczony Orderem św. Anny II klasy.

August Radwan (1786-1831) - generał brygady Wojska Polskiego, w 1810 odznaczony Krzyżem Złotym Virtuti Militari. iPSB

https://napoleon.org.pl/index.php/biografie/polacy-cesarza/357-radw...